Arkitektúr og skipulag - 01.03.1989, Qupperneq 80

YFIRBYGGÐAR GÖNGUGÖTUR
aðalskipulagi Reykjavíkur frá 1982-83 kemur fram að „gamli
miðbærinn er orðinn of þröngur“. „Umferðin og skortur á
bifreiðastæðum valdi nú þegar óþægindum í miðbænum. Þar
sem þeirrar tilhneigingar verður vart, að ýmissi miðbæjarstarfsemi er
valinn annar staður til að komast hjá háu lóðarverði og miklum
endurbyggingakostnaði, er ekki nema eðlilegt að sú hugmynd hafi
komið fram, að reisa skyldi nýtt miðbæjarhverfi.“ Þá er talið
„hyggilegra að einbeita sér að stofnun eins nýs miðbæjarhverfis en
að dreifa framtakinu á fleiri staði. Nokkur svæði hafa komið til
athugunar í þessu skyni. Horfið var frá svæðinu við Suðurlandsbraut,
einkum vegna þess að þar var ekki til umráða nægilegt samfellt
landrými. Svæði við Elliðaár kom til álita, en það er svo langt frá
þungamiðju núverandi byggðar, að það getur ekki dregið einkafyrirtæki
til sín á næstu árum. Og horfið var frá hugmynd um nýttmiðbæjarhverfi
á flugvellinum, þvf að flugvallarstarfsemin mun tæplega verða flutt
brott á skipulagstímabilinu, en hins vegar mun fljótlega þurfa að
hefjast handa um nýjan miðbæ. Talið er að eina svæðið, sem liggur
nægilega miðsvæðis gagnvart byggðinni, bæði nú og framvegis, sé
svæðið í reitnum austan Kringlumýrarbrautar og sunnan
Miklubrautar."
Þetta voru þær forsendur í aðalskipulagi Reykjavíkur 1962-83 sem
lágu til grundvallar fyrir áframhaldandi vinnu við deiliskipulag
Kringlubæjar, en svo var miðbæjarsvæðið kallað.
Að skipulaginu unnu í fyrstu þeir Gunnlaugur Halldórsson, Guðmundur
Kr. Kristinsson og að hluta Manfreð Vilhjálmsson.
1965 færðist vinnan síðan yfir á skrifstofu Borgarverkfræðings undir
stjóm Gunnlaugs Halldórssonar en auk hans unnu þar Karl Erik
Rocksen og undirritaður. Frá 1973 var deiliskipulagið síðan unnið á
teiknistofunni ARKIR undir stjóm undirritaðs.
Við gerð skipulagsins var í mörg hom að líta, stærstu þættimir voru
umferðarspáin og tilhögun gatna, blöndun byggðarinnar,
nýtingarhlutfall og aðlögun að ýmsum reglugerðum. Það var þó
aðallega reglugerðin um brunavamir sem olli okkur áhyggjum, því
hún var í engu sniðin fyrir þær stærðir og uppbyggingu verslunarkjama
sem áætlað var að reisa á svæðinu. Því var farið fram á það við
stjómvöld að reglugerðinni væri breytt og hún lagfærð í samræmi við
þær kröfur sem gerðar eru til slíkra bygginga í dag. Ný reglugerð um
brunavamir kom svo út 1978, þar sem tekið er tillit og gert kleift að
reisa stærri sambyggðar einingar, t.d. með uppsetningu “sprinkler” -
kerfa.
Stærð svæðisins er 31.1 hektari og heildarhlutfall var því áætla 0,64
á öllu svæðinu.
Skipting byggðar var ákveðin eftirfarandi:
Smásöluverslun 55.000 m2
Skrifstofur og stjómsýsla 73.000 m2
Opinberar byggingar 30.000 m2
Ráðgjafastarfsemi og þjónusta 12.000 m2
íbúðabyggð 20.000 m2
Samtals 190.000 m2
Þar af var ákveðin skipting byggðar norðan núverandi
Listabrautarþannig: Smásöluverslun 53.000 m2
Skrifstofur og stjómsýsla 26.000 m2
Opinberar byggingar 20.000 m:
Ráðgjafastarfsemi og þjónusta 5.000 m:
Ibúðabyggð 6.000 m2
Samtals 110.000 m2
Við upphaf skipulagsvinnunnarkom strax fram að lengd svæðisins
frá norðri til suðurs er mjög mikil eða jafnlangt og frá Lækjartorgi upp
að Barónsstíg. Það þótti því mjög erfitt að dreifa byggðinni jafnt yfir
alltsvæðið. Þessvegnavarlagttilaðskiptasvæðinuíþrjúmeginsvæði.
Á nyrsta svæðinu norðan Listabrautar að Miklubraut, var gert ráð
fyrir aðalverslunarbyggðinni (sjá blöndun byggðar hér að framan).
Á miðsvæðinu, á milli Listabrautar og Ofanleitis, var gert ráð fyrir
opinbemm stofnunum og skrifstofum og á syðsta svæðinu, fráOfanleiti
að Bústaðavegi var gert ráð fyrir íbúðabyggð.
Nyrst á svæðinu meðfram Miklubraut er jarðvegsdýpi allt að 7 metrar
og var því lagt til að aðalbfiageymslurnar væru gerðar á þrem hæðum
og að akbrautir gengju undir göngubrautimar. Það var ein
78
ARKITEKTÚR OG SKIPULAG