Íslenska þjóðfélagið - 23.12.2021, Blaðsíða 31

Andrea Hjálmsdóttir og Valgerður S. Bjarnadóttir
31 ..
ríkti um þróun faraldursins og álagið á fjölskyldur var eftir því. Út frá reynsluheimi mæðranna í rann-
sókninni má gera ráð fyrir því að áhersla stjórnvalda á sem eðlilegast skólastarf í seinni bylgjum far-
aldursins hafi verið mikilvæg fyrir líðan og álag á fjölskyldur, ekki síst mæðurnar. Ný úttekt á vegum
Vörðu, rannsóknastofnunar vinnumarkaðarins (2021), gefur þó fullt tilefni til að hafa áhyggjur af
langtímaáhrifum faraldursins á líðan og stöðu kvenna, en samkvæmt úttektinni skora konur á vinnu-
markaði lægra en karlar á öllum mælikvörðum sem meta andlega heilsu og líðan. Þær niðurstöður
má ekki slíta úr samhengi við flókinn raunveruleika vinnandi mæðra og samspil álags heima fyrir
og á vinnustaðnum. Í því samhengi viljum við sérstaklega draga fram þá staðreynd að mæðurnar í
þessari rannsókn voru alla jafna konur í nokkuð sterkri félagslegri stöðu – þær áttu maka, voru vel
menntaðar og þær og makar þeirra voru í nokkuð öruggum störfum. Samt sem áður upplifðu þær
mikið álag og sinntu mikilli ólaunaðri vinnu innan heimilisins samhliða launaðri vinnu. Í þessu ljósi
teljum við mikilvægt að afla þekkingar á og taka alvarlega stöðu þeirra fjölmörgu kvenna sem eru í
annarri og viðkvæmari stöðu en mæðurnar í þessari rannsókn.
Víða hefur verið talað um að faraldurinn hafi valdið bakslagi í jafnréttismálum en við drögum
þá ályktun, af þeim gögnum sem hér voru til greiningar, að ástandið í fyrstu bylgju faraldursins hafi
öllu heldur dregið fram og varpað ljósi á dulda strúktúra sem voru nú þegar til staðar í samfélaginu.
Með öðrum orðum var það ekki Covid-19 sem skapaði þetta ójafnvægi heldur varpaði það ljósi á
veruleika sem þegar var til staðar – mæður og feður stóðu ekki jafnfætis þegar blásið var til leiks.
Niðurstöður rannsóknarinnar varpa ljósi á veruleika þar sem þær töldu sig axla þyngri byrðar en
makar þeirra, ekki síst þegar kemur að störfum sem falla undir hina þriðju vakt.
Heimildaskrá
Alon, T. M., Doepke, M., Olmstead-Rumsey, J. og Tertilt, M. (2020). The impact of COVID-19 on gender equality.
CRC TR 224 Discussion paper series. University of Bonn and University of Mannheim. https://www.crctr224.de/en/
research-output/discussion-papers/discussion-paper-archive/2020/the-impact-of-covid-19-on-gender-equality-titan-
alon-matthias-doepke-jane-olmstead-rumsey-michele-tertilt
Andrea Hjálmsdóttir og Marta Einarsdóttir. (2019). „Mér finnst ég stundum eins og hamstur í hjóli.“ Streita í daglegu lífi
fjölskyldufólks á Íslandi. Íslenska þjóðfélagið, 10(1), 4–19.
Andrea Hjálmsdóttir og Valgerður S. Bjarnadóttir. (2020). “I have turned into a foreman here at home.” Families and
work-life balance in times of Covid-19 in a gender equality paradise. Gender, Work and Organization. https://doi.
org/10.1111/gwao.12552
Andrew, A., Cattan, S., Costa Dias, M., Farquharson, C., Kraftman, L. og Krutikova, S. (2020). How are mothers and
fathers balancing work and family under lockdown? The Institute for Fiscal Studies. https://www.ifs.org.uk/uploads/
BN290-Mothers-and-fathers-balancing-work-and-life-under-lockdown.pdf
Anna G. Jónasdóttir. (2011). What kind of power is ‘love power’? Í Anna G. Jónasdóttir, Valerie Bryson og Kathleen B.
Jones (ritstj.), Sexuality, gender and power: intersectional and transnational perspectives (bls 45–59). Routledge.
Anna G. Jónasdóttir. (2014). Love studies: A (re)new(ed) field of feminist knowledge interests. Í Anna G. Jónasdóttir og
Ann Ferguson (ritstj.), Love. A question for feminism in the twenty-first century (bls. 11–32). Routledge.
Anna G. Jónasdóttir. (2018). The difference that love (power) makes. Í Adriana García-Andrade, Lena Gunnarsson og
Anna G. Jónasdóttir (ritstj.), Feminism and the power of love: Interdisciplinary interventions (bls. 15–35). Routledge.
Annadís Greta Rúdólfsdóttir og Auður Magndís Auðardóttir. (2020). Skipulagið er komið út í bílskúr: Fjölskyldulíf,
heimanám og COVID-19. Netla – Veftímarit um uppeldi og menntun: Sérrit 2020 – Menntakerfi og heimili á tímum
COVID-19. https://doi.org/10.24270/serritnetla.2020.17
Auður Magndís Auðardóttir og Annadís G. Rúdólfsdóttir. (2020). Chaos ruined the children‘s sleep, diet and behav-
iour: Gendered discourses on family life in pandemic times. Gender, Work and Organization. https://doi.org/ 10.1111/
gwao.12519
Ásdís A. Arnalds, Guðný Björk Eydal og Ingólfur V. Gíslason. (2013). Equal rights to paid parental leave and caring fat-
hers – the case of Iceland. Stjórnmál og stjórnsýsla, 9(2), 323–324.
Bjørnholt, M. (2020). Care, work and the creation of value in the pandemic. Cambio. Rivista sulle trasformazioni sociali
[OpenLab on Covid-19]. doi:10.13128/cambio-8995
Bolger, N., Davis, A. og Rafaeli, E. (2003). Diary methods: Capturing life as it is lived. Annual Review of Psychology,
54(1), 579–616.
Bonke, J. og McIntosh, J. (2005). Household time allocation. Theoretical and empirical results from Denmark. Electronic
International Journal of Time Use Research, 2(1), 1–12.
Braun, V. og Clarke, V. (2013). Successful qualitative research. A practical guide for beginners. SAGE.