Íslenska þjóðfélagið - 23.12.2021, Síða 56

Væntingar Íslendinga og hugmyndir innflytjenda um aðlögun innflytjenda að íslensku samfélagi
56 ..
Í könnuninni á meðal innflytjenda var aftur á móti notast við rafrænan spurningalista og snjó-
boltaúrtak við val á þátttakendum. Alls tóku 2211 þátt í könnuninni en hægt var að svara í gegnum
tölvu, spjaldtölvu og snjallsíma. Þegar snjóboltaúrtak er notað er fyrst valinn hópur einstaklinga
sem fellur að úrtakslýsingunni. Því næst er bætt við fleiri einstaklingum, gjarnan með þeim hætti
að þeir sem fyrst var talað við benda á aðra til að taka þátt. Þannig stækkar úrtakshópurinn jafnt og
þétt eins og snjóbolti sem rúllað er áfram (Þórólfur Þórlindsson og Þorlákur Karlsson, 2013). Til
að koma snjóboltanum af stað í þessari rannsókn var ákveðið að leita til símenntunarmiðstöðva og
tungumálaskóla sem sérhæfa sig í íslenskukennslu fyrir innflytjendur og óskað eftir því að athygli
væri vakin á könnuninni. Þá fór gagnaöflun einnig fram á lokuðum samfélagsmiðlasíðum ætluðum
innflytjendum á Íslandi (Ómar Hjalti Sölvason og Markus Meckl, 2019). Ekki er hægt að alhæfa um
þýði á grunni snjóboltaúrtaks og tekur túlkun niðurstaðna mið af af því. Í þessari rannsókn er alls
byggt á svörum 5536 þátttakenda og var fjöldi Íslendinga 3395 en innflytjenda 2141.
Við úrvinnslu tölfræðigagna var notast við tölfræðireikniforritið SPSS, útgáfu 25. Reiknuð var
lýsandi tölfræði og meðaltöl borin saman með dreifigreiningu. Notað var Games-Howell eftirápróf
í dreifigreiningu til þess að athuga á milli hvaða hópa kom fram munur. Það hentar þegar hópar eru
misstórir og ekki er gert ráð fyrir sambærilegri dreifingu innan hópa (Field, 2015). Kí-kvaðratpróf
var notað þegar borin voru saman hlutföll. Gerð var línuleg aðhvarfsgreining með vísibreytum, þar
sem við átti, til að meta tengsl bakgrunnsþátta við aðlögunarvæntingar í garð innflytjenda og aðlög-
unarhugmyndir innflytjenda að íslensku samfélagi.
Spurningalistinn fyrir Íslendinga innihélt 18 númeraðar spurningar en spurningalistinn fyrir inn-
flytjendur innihélt 39 númeraðar spurningar og var aðgengilegur á sjö tungumálum. Í þessari rann-
sókn voru sérstaklega skoðaðar bakgrunnsbreytur er varða kyn, aldur, tekjur, menntun, atvinnustöðu
og búsetu. Þá voru einnig skoðaðar tvær mismunandi spurningar úr hvorri könnun fyrir sig. Hjá
Íslendingum var spurt hvort viðkomandi hefði búið í útlöndum en hjá innflytjendum var spurt hversu
lengi viðkomandi hygðist búa á Íslandi. Hér á eftir eru lýsingar á þeim spurningum og mælikvörðum
sem notaðir voru í rannsókninni.
Kyn: Í báðum könnununum var borin fram tvíkosta kynjaspurning þar sem þátttakendum var gefinn
kostur á að tilgreina hvort kyn þeirra væri karl eða kona (1=Karl; 2=Kona).
Aldur: Hjá innflytjendum var spurt um aldur í flokkaspurningu (1=67 ára og eldri; 2=41–66 ára;
3=26–40 ára og 4=18–25 ára). Svör Íslendinga voru aftur á móti á jafnbilakvarða þar sem hver þátt-
takandi gaf upp aldur sinn í árum. Svör Íslendinga voru því flokkuð niður og þeim gefin sömu gildi
og hjá innflytjendum.
Tekjur: Í báðum könnununum voru tekjur mældar á raðkvarða með spurningunni „Hverjar eru
tekjur þínar á mánuði fyrir skatt (svona hér um bil)?“. Svarmöguleikarnir voru sex: 1=Undir 200.000
ISK; 2=200.000–399.000 ISK; 3=400.000–599.000 ISK; 4=600.000–899.000 ISK; 5=900.000–
1.199.000 ISK og 6=1.200.000 ISK eða hærri.
Menntun: Í báðum könnununum var menntun mæld á raðkvarða með eftirfarandi spurningu: „Hver
er hæsta prófgráða sem þú hefur lokið?“ Svarmöguleikarnir voru: 1=Grunnskólapróf; 2=Iðnnám;
3=Stúdentspróf og 4=Háskólanám. Þá var gefinn upp fimmti svarmöguleikinn „Veit ekki“ hjá Ís-
lendingum en „Annað“ hjá innflytjendum.
Atvinna: Atvinnustaða var mæld með eftirfarandi spurningu í báðum könnununum: „Ert þú í vinnu
um þessar mundir?„ Svarmöguleikarnir voru: 1=Ég er í fullu starfi; 2=Ég er í hlutastarfi; 3=Ég er
ekki í vinnu; 4=Ég er í fæðingarorlofi.
Búseta: Þar sem um mismunandi úrtaksaðferðir var að ræða lá búseta þátttakenda á 12 svæðum fyrir
í spurningakönnuninni til Íslendinga. Í þessari rannsókn var búsetubreytan ekki skoðuð sérstaklega
hjá innflytjendum.