AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.04.2001, Side 34

sem þaö er bæöi bjartara og öruggara, og skín-
andi hreint. Þaö er, meö öörum orðum, „fullkomn-
ara” en í suðurhöfunum.
Fullkomnunin nær lengra hvaö neytandann
snertir. Hver einasta verslun, hvort heldur er mat-
vöru- eöa tískuverslun, markast af tveimur höfuö-
atriðum: góðri markaössetningu og tilfinningu fyrir
fagurfræöi. Hiö vel þekkta slagyrði „Ijótleiki selst
ekki” er nú orðið úrelt í okkar nútíma neysluþjóö-
félagi en í staðinn er unniö út frá því „aö fegurð
umhverfisins er frumskilyrði fyrir hamingjusömu
lífi”. Megináhersla í gerö hverrar verslunarmið-
stöðvar er: tveggja hæöa grind sem umkringir al-
menningssvæöi, meö aðalgötu og skemmtigöngu-
svæöum á tveimur hæöum og sameiningu smær-
ri og stærri verslana annars vegar, og gangi nútím-
ans og rölti liðinna tíma hins vegar. Miösvæöiö er
skreytt gosbrunnum og gervitrjám. Söluturnar og
bekkir eru algjörlega óháðir árstíöum og veðra-
brigöum. Einstakt stjórnunarkerfi á loftslagi, sem
krefst marga kílómetra loftræsingarása, skapar
sífelldan vortíma.
Verslunarmiöstööin býöur upp á áöur óupplifað-
an munað aö ganga sér til skemmtunar á milli
búöa sem bjóöa freistingar sínar án þeirrar truflun-
ar sem felst í því aö stara í búðargluggana. Trufl-
unar vegna fjarlægöarinnar milli neytandans og
þess sem selur vöruna. í verslunarmiöstööinni er
bæöi snertingin viö vöruna meiri og sambandið
milli neytenda og söluaðila beinskeyttara. Ekki
aöeins er allt á boöstólum, frá skóreimum til flug-
miöa, eöa fundiö tryggingarfélag, bíó, banki eöa
læknaþjónusta og listagallerý, heldur þarf maöur
ekki aö vera þræll tímans. Verslunarmiðstöðin er,
eins og hver önnur gata, aögengileg sjö daga
vikunnar, á nóttu sem á degi.
Hér erum viö komin í hjarta neytendastefnunnar,
eöa algjöra stjórnun á hversdagslífinu, sem er gert
fullkomlega einsleitt. Allt er einfaldað og látiö ger-
ast hlutaðeigandi aö hálfgegnsærri og afstæöri
mynd „hamingjunnar” - einfaldlega skilgreint sem
aflausn togstreitu. Vinna, tómstundir, náttúra og
menning voru fyrr á árum dreifðar, aðgreindar og
meira og minna óbreytanlegar, og bjuggu oft til
kvíöa og geröu daglegt líf okkar flóknara í okkar
stjórnlausu og fornu borgum, en hér hefur þeim
„loksins” veriö blandaö saman og aðlagað hvort
aö ööru, loftslagi stjórnaö og viö tamin til þeirrar
einföldu iöju aö gera sífelld innkaup. Allt er aö
lokum melt og samanþjappaö í einsleitan úrgang.
í verslunarhöllinni eru allir guöir, eöa púkar,
neysluþjóöfélagsins saman komnir. Þaö er aö
segja, allri starfsemi, vinnu, togstreitu og öllum
árstíöunum er eytt í sömu afstöðunni. Innihald lífs-
ins, sameinað í þessari allsherjar meltingu, getur
ekki lengur haft neina merkingu: merkingu sem
áöur leiddi af sér draumavinnuna, skapaöi Ijóðræn
verk og heimspeki. Þaö er aö segja, þær stór-
brotnu tilfærslur og breytingar, myndlíkingar og
andstæður, sem eiga rætur sínar aö rekja til lifandi
túlkana á mynstri lífsins, geta ekki lengur átt sér
stað í útþvegnu umhverfi sem þessu. Einsleitir
þættir eru skildir eftir, koma í staðinn aö eilífu.
Táknræn gildi eru ekki lengur til staðar, aöeins eilíf
samsetning á „umhverfum” í tilbúnu gervi eöa
staðnaðri mynd vorsins.
Eftir svo opinskáa játningu neytendaþjóöfélags-
ins verður athyglisvert að fylgjast með þróun versl-
unarmiöstöövarinnar á Akureyri. Túlkun á tíman-
um, gildi hans og áherslum í gegnum tíðina, er
mjög huglæg. Fjölbreytileiki mannlegra samskipta
og tilfinninga ætti þó aö vera meðvitaður hluti
byggingarefnisins. Eitt er þaö aö stofna vetrarríki
verslunar fyrir hinn fullkomna neytanda og hitt er
aö slík verslun fái þaö hlutverk aö efla marg-
breytileika bæjarlífsins og samlagast skipulagi
hans fyrir bæjarbúann. ■
32