Bændablaðið - 09.03.2023, Page 1

5. tölublað 2023 ▯ Fimmtudagur 9. mars ▯ Blað nr. 629 ▯ 29 árg. ▯ Upplag 33.000 ▯ Vefur: bbl.is
Mæðginin Nanna Jónsdóttir og Jón Guðmundsson í útreiðatúr. Nanna er á Jónssyni frá Ásmundarstöðum og Jón á Pabbastelpu frá Ásmundarstöðum.
Nanna er nýr formaður deildar hrossabænda hjá Bændasamtökunum. Hún er uppalin á Ásmundarstöðum í Rangárvallasýslu, en býr og stundar hrossarækt
á Miðhóli þar skammt frá. Hún hefur komið að ýmsu er við kemur hestum, starfrækt hestasumarbúðir, sinnt stóðhestahaldi og komið að uppbyggingu
vatnsbrettaþjálfunar. Hún segir að tryggja þurfi aðkomu hrossabænda að búvörusamningum. – Sjá nánar bls. 36–37 Mynd / Ástvaldur Lárusson
Kjúklingur fluttur inn í leyfisleysi
Ekki var farið að reglugerð, um
varnir gegn því að dýrasjúkdómar
og sýktar afurðir berist til landsins,
við innflutning á um 185 tonnum
af úkraínsku kjúklingakjöti
frá septembermánuði 2022 til
febrúar sl. Þrjú fyrirtæki fluttu
inn vörurnar á þessu tímabili.
Vefur Hagstofunnar sýnir
innflutning á úkraínsku kjúklinga­
kjöti en tæplega 80 tonn komu fyrir
áramót og ríflega 107 tonn í janúar.
Þrjú fyrirtæki fluttu inn kjúklinginn
á þessu tímabili samkvæmt
upplýsingum sem Matvælastofnun
(MAST) hefur frá Tollinum. Það eru
Esja gæðafæði, Kjötmarkaðurinn
og Ó. Johnson og Kaaber. Tvö
fyrirtæki til viðbótar hafa fengið
innflutningsleyfi fyrir vörur sem
fluttar voru inn í febrúar.
Samkvæmt upplýsingum frá
MAST var innflutningsleyfis ekki
aflað, né voru sendingar tilkynntar til
stofnunarinnar í tilfelli innflutnings
á kjúklingakjöti frá Úkraínu á
tímabilinu september 2022 til og
með janúar 2023.
Afla skal leyfa áður en varan er
send frá útflutningslandi
Áður en óhitameðhöndlaðar
dýraafurðir sem eiga uppruna
utan Evrópska efnahagssvæðisins
eru fluttar inn í fyrsta sinn, ber
innflutningsaðila að láta MAST í té
nauðsynlegar upplýsingar um vöruna
til athugunar og samþykkis áður en
varan er send frá útflutningslandi,
skv. 4. gr. reglugerðar nr. 1250/2019
sem fjallar m.a. um grundvöll
innflutningsleyfis. Dýraafurðir sem
fluttar eru í gegnum EES en eiga
uppruna í þriðja ríki skulu tilkynntar
til MAST og á innflutningsaðili að
leggja fram gögn til staðfestingar
á því að þær uppfylli ákvæði
reglugerðarinnar. Leyfið byggir
meðal annars á áhættumati sem
MAST er ætlað að framkvæma áður
en heimildin er veitt.
„Þar sem ekki hafði verið sótt
um leyfi til Matvælastofnunar
fyrir umræddar sendingar hafði
áhættumat ekki verið framkvæmt
þegar þær voru fluttar til landsins,“
segir Hrund Hólm, deildarstjóri inn­
og útflutningsdeildar MAST, í svari
við fyrirspurn. Einnig kemur fram í
svarinu að stofnunin hafi kallað eftir
nauðsynlegum gögnum vegna allra
sendinganna. Í þeim er staðfesting á
því að landamæraeftirlit innan EES
hefði farið fram, niðurstöðum úr
salmonellusýnatöku og staðfestingu
á að kjötið hafi verið fryst í a.m.k.
30 daga fyrir tollafgreiðslu. Öll
umbeðin gögn hafi verið lögð fram.
„Í heildina eru taldar nokkrar
líkur á því að smitefni alvarlegra
alifuglasjúkdóma berist til landsins
með innflutningi á hráu alifuglakjöti
frá Úkraínu og ESB en litlar líkur á að
smitefnin berist í alifugla hérlendis.
Helsta smitleiðin væri fóðrun
hænsnfugla með eldhúsúrgangi en
slíkt er óheimilt. Mikilvægt er því
að allir sem halda alifugla, bæði á
búum og heima við, fari eftir þeim
reglum,“ segir Hrund í svarinu.
Innflutningsleyfin voru því veitt.
Áhættumat var framkvæmt í
febrúar vegna umsókna sem bárust
um innflutning í þeim mánuði.
Ekki skimað fyrir sýklalyfja-
ónæmum bakteríum hér
Úkraína er aðildarríki Alþjóða
dýraheilbrigðisstofnunarinnar
og hefur því skyldum að gegna.
Fjórtán alifuglasjúkdómar eru
tilkynningaskyldir, þar á meðal
fuglaflensa, sem hefur til þessa
aðeins verið greind í villtum
fuglum í Úkraínu. „Dýraafurðir frá
þriðju ríkjum eru skimaðar m.a.
fyrir lyfjaleifum og lyfjaónæmum
bakteríum við landamæraeftirlit.
Slíkt fellur inn í sýnatökuáætlun sem
byggist á áhættumati og eru þá tekin
sýni af ákveðnu hlutfalli sendinga.
Landamæraeftirlit skal fara fram á
fyrstu landamæraeftirlitsstöð í EES
sem varan berst til,“ segir Hrund, innt
eftir framkvæmd eftirlits kringum
sýklalyfjaónæmar bakteríur. Þar sem
innflutti kjúklingurinn frá Úkraínu fór
í gegnum landamæraeftirlit í Hollandi
og Litáen, hefur slík skimun kannski
farið fram þar.
Karl G. Kristinsson, prófessor
og yfirlæknir við sýkla­ og veiru­
fræðideild Landspítalans, sagði í
síðasta tölublaði Bændablaðsins
að mikilvægt væri að fylgjast með
sýklalyfjaónæmi í innfluttum mat­
vælum frá löndum með útbreitt
sýklalyfjaónæmi. Hrund segir að
MAST hafi ekki talið ástæðu til að
draga í efa gögn sem lögð hafa verið
fram vegna innflutta kjúklingsins.
Landamæraeftirlitsstöðvarnar í EES­
ríkjunum þar sem vörurnar fóru í gegn
frá Úkraínu eiga að sannreyna að
viðeigandi opinber heilbrigðisvottun,
útgefin af dýralæknayfirvöldum í
Úkraínu, fylgi sendingum.
Matvælastofnun er enn með
innflutninginn til skoðunar en brot á
ákvæðum reglugerðar nr. 1250/2019
geta varðað sektum eða fangelsi allt
að tveimur árum.
Innflutningur á úkraínsku kjúk­
lingakjöti hófst fyrst í september
síðastliðnum. Það er flutt inn án tolla
skv. breytingu á tollalögum, sem fela
í sér fyrirvaralausa niðurfellingu
tolla á allar vörur sem eru upprunnar
í Úkraínu. Lögin voru samþykkt í júní
og gilda til 31. maí nk. /ghp
Vill treysta fjárhagsgrunn bænda
32 34
Mesta áskorunin er að
stoppa upp uglur „Ég brenn fyrir
góðum jarðvegi“
38
Ráðgjafarfyrirtækið Environice
hefur skilað tillögum til matvæla­
ráðherra um eflingu lífrænnar
matvælaframleiðslu á Íslandi.
Lagt er til að stefnt verði að því
að árið 2030 verði tíu prósent af
landbúnaðarlandi á Íslandi orðið
lífrænt vottað.
Árið 2020 var Ísland með næst­
lægsta hlutfall af vottuðu landi á
Evrópska efnahagssvæðinu, eða
0,3 prósent, en aðeins Grænland
er neðar með núll prósent. Það
ár var markaðshlutdeild þessara
vara hæst í Danmörku af Evrópu­
sambandslöndunum, um 13 prósent,
en engar tölur eru til um þessa
hlutdeild á Íslandi. Í aðgerðaráætlun
Environice kemur fram að ESB hafi
sett markmið um að árið 2030 verði
að minnsta kosti 25 prósent af öllu
landbúnaðarlandi innan sambandsins
komið með lífræna vottun. Þar
kemur einnig fram að árið 2020
hafi 3,4 prósent af landbúnaðarlandi
Evrópusambandsins verið komið
með lífræna vottun og að í 15 löndum
sambandsins var hlutfallið hærra en
tíu prósent. Um aðgerðaráætlun er að
ræða og eru tillögurnar ítarlegar, alls
31 talsins. Þeim er skipt niður í sjö
efnisflokka þar sem hver og einn snýr
að tilteknum hluta virðiskeðjunnar og
innviðum framleiðslunnar. /smh
Sjá nánar á bls. 44-45.
Lífrænt land
verði 10%