Heilbrigt líf - 01.06.1941, Page 41

Offita getur ýmist stafað af ytri eða innri orsökum.
Hún stafar t. d. af ytri orsökum þegar tekjur líkamans eru
meiri en útgjöldin, þ. e. a. s. þegar meira er borðað en
samsvarar þörfum líkamans til að endurbæta slitið og til
þess að vinna þau störf, sem á hann eru lögð. Er þetta
nefnt offita sökum ofáts. Sama eðlis er vitanlega sú of-
fita, er sækir á fólk, ef það gerist værukærara og mak-
indalegra en áður, en heldur þó áfram að borða jafnmik-
ið og meðan það hafði erfiðara fyrir.
Siðmenningin og tískan eiga þó eigi minnstan þátt
í því, að vorri kynslóð er hættara við offitu en forfeðrum
vorum. Matargerðin og matvælaiðnaðurinn hafa tekið
stórmiklum breytingum á síðari tímum. I matvælaiðnað-
inum er lagt ofurkapp á að framleiða samanþjappaða
fæðu, þ. e. fæðu, sem er eins úrgangslítil og frekast er
unnt, og er því mjög næringarmikil miðað við fyrirferð.
Maðurinn vill þó helst borða sig saddan og raðar þá oft
óvart meiri næringu í sig en honum sjálfum er ljóst, vegna
þess hve fæðan er næringarmikil eða úrgangslítil. Tökum
kornvörurnar sem dæmi. Þær eru venjulega afhýddar og
hagnýtast því miklu betur sem næring, en væri þeirra
neytt með hýðinu. Hýðið er tormeltanlegt, þar eð það er
mestmegnis trjeni (cellulose), sem meltingarfærin vinna
illa á, en hefir hinsvegar mikla þýðingu til þess að örva
hægðirnar, að ógleymdu því, að B-bætiefnið fylgir hýðinu
og líkaminn er svikinn um það, ef kornið er afhýtt og þess
neytt þannig.
Matargerðin hefir einnig mikil áhrif á, hversu fit-
andi fæðið verður. Sykurát hefir færst mjög í vöxt á síð-
ari árum, sætar kökur úr afhýddu hveiti með talsverðu
af smjöri og eggjum hafa rutt sjer mjög til rúms. Sömu-
leiðis er nú meira um steiktan mat, og oft er það þá svo,
að einmitt feitur matur, svo sem flesk, heilagfiski, lax o. s.
frv., er steiktur í feiti og látinn drekka í sig talsvert af
39
'/T
Heilbrigt líf