Úrval - 01.06.1949, Page 8

6
ÚRVAL
árás, myndi Bandaríkjastjórn
grípa til gagnráðstafana. Það
sem sáttmálinn gerir, er að skil-
gfeina skýrar hin landfræðilegu
takmörk öryggiskerfis Banda-
ríkjanna á Norðuratlantshafs-
svæðinu —- takmörk, sem þegar
hafa verið ógreinilega mörkuð
með amerískum bækistöðvum
— og stofna til samvinnu her-
foringjaráða, sem, ef til styrj-
aldar kæmi, mundi hafa þau
áhrif að unnt yrði að efla þessar
bækistöðvar og taka þær í notk-
un í skyndi.
Sem slíkur gengur sáttmálinn
miklu lengra en þeir svæðis-
bundnu varnarsáttmálar, sem
gert er ráð fyrir í sáttmála
Sameinuðu þjóðanna. Þó að
formáli sáttmálans skilgreini
þátttakendurna sem þjóðir, er
séu einráðar í að varðveita
,, grundvallarreglur lýðræðisins “
og „réttarreglur" — en slík
skilgreining útilokar bersýni-
lega Spán og Grikkland frá þátt-
töku — þá er f jarstæða að láta
svo sem sáttmálinn sé ekki allt
annað og meira en sá félags-
skapur nágrannaþjóða með lík-
ar skoðanir, sem lá til grund-
vallar hinni upprunalegu áætlun
um vestrænt bandalag. I stuttu
máli: sáttmálinn er staðfest-
ing Vesturveldanna á skiptingu
heimsins í tvær andstæðar
fylkingar.
Dregur sáttmálinn úr líkun-
um fyrir heimsstyrjöld eða eyk-
ur hann þær? Þeirri spurningu
er ekki hægt að svara endan-
lega, fyrr en séð verður, hvort
undirskrift sáttmálans torveld-
ar eða ryður brautina fyrir
friðarumleitanir annaðhvort að
vestan eða austan. Brezka utan-
ríkisráðuneytið fullyrðir, að
takmarkið sé að auðvelda frið-
arsamninga.
Ef hægt verður að fá ráða-
menn bæði í Washington og
Moskva á þá skoðun, að
styrking áhrifasvæðis Banda-
ríkjanna í Vesturevrópu ryðji
brautina fyrir nýjar friðarum-
leitanir, út frá þeirri forsendu,
að þá mætist tveir jafningjar,
sem af einlægni vilja lifa,
ef sekki í vinfengi, þá að
minnsta kosti í friði hvor við
annan, þá er bjartsýni Bevins
réttlætanleg. En þó að sleppt
sé erfiðleikunum, sem á því eru
að semja fundarskrá fyrir
,,heimsfriðar“ ráðstefnu, hefur
birting sáttmálans því miður
orðið til þess að beina umræð-
um blaðanna að því, hvernig
vinna eigi næstu styrjöld, en