Úrval - 01.06.1949, Page 39

.NEFNDAFARGANIÐ'
37
einstaklinga í hendur nefnda.
Verkalýðsfélögin eru ekki ann-
að en samansett og margbrotin
kerfi nefnda. Á seinni árum hafa
verkamenn krafizt aukinnar
þátttöku í stjórnum iðnfyrir-
tækja og margar ráðgefandi
nefndir hafa verið stofnaðar.
Með þjóðnýtingulini hafa nefnd-
arstörf vaxið um allan helming,
heilar iðngreinar hafa komist
undir stjórn opinberra nefnda.
Og nú á allra síðustu árum hafa
nefndirnar rutt sér braut á
sviði alþjóðamála. Alþjóða-
nefndir fjalla nú að heita má
um öll mannleg athafnasvið.
Allt er þetta rökrétt afleið-
ing af þróun og vexti lýðræðis-
ins — þeirri skoðun, að óskir
og skoðanir fjöldans séu mikil-
vægari en óskir og skoðanir
fárra einstaklinga. Samvinna er,
lausnarorðið, og nefndin er tæki
hennar. Það hefur verið sagt,
að deilumál megi leysa annað
hvort með því að annar aðilinn
knýr sitt mál í gegn, eða með
málamiðlun milli aðila, og loks
í þriðja lagi með því að sam-
ræma einstök atriði ágreinings-
málsins. Það er hlutverk nefnd-
anna, að reypa að koma á þess-
ari samræmingu. En nefndirn-
ar eru ekki almáttugar: þær
geta ekki sætt sjónarmið, sem
eru andstæð í grundvallaratrið-
um. Nefndin, sem ég lýsti, leysti
vandann, þó að átök og tog-
streita ætti sér stað milli full-
trúanna, af því að þeir voru í
upphafi sammála um, að hrá-
efninu yrði að skipta sanngjarn-
lega, og að þeir yrðu um fram
allt að forðast, að sá sterkasti
gæti hrifsað til sín bróðurpart-
inn, en þeir veikustu yrðu út
undan. Nefnd, sem hefur innan
sinna vébanda meðlimi með al-
gerlega andstæðar lífsskoðanir,
er ekki líkleg til að skila árang-
ursríku starfi. Meðlimir nefndar
verða almennt talað að vera
sammála um megintakmark. Og
því einfaldara og hagnýtara sem
markmiðið er, því meiri von er
um árangur. Nefnd, sem t. d.
væri sett til að semja mannrétt-
indaskrá eða finna orsakir styrj-
alda, væri ekki líkleg til að skila
gagnlegu starfi — jafnvel þó að
hún yrði sammála. En nefndir,
sem deila t. d. kolum eða hveiti,
virðast ná mjög góðum árangri.
Með f jölgun nefnda og auknu
valdi þeirra, hefur ný mannteg-
und risið til valda innan þjóð-
félaganna — nefndarmennirnir.
Hvaða eiginleikum verður góð-
ur nefndarmaður að vera gædd-