Úrval - 01.04.1952, Side 44

42
tTRVAL
í smáhópa, sem reyna að vera
sjálfurn sér nógir, og þá
fékk ég stuðningsmann. Ung
kennslukona áleit að slík hætta
væri fyrir hendi, en að þorps-
búar hefðu, að minnsta kosti
á helgum, tækifæri til að kom-
ast til borgarinnar og hitta
aðra. Áður en unga fólkið sett-
ist endanlega að í þorpinu vildi
hún að það færi burt í sumar-
leyfum sínum, helzt til útlanda
þar sem það gæti kynnzt allt
öðrum lífsháttum og öðlast víð-
sýni og með því haldið opnum
þróunarmöguleikum þorpssam-
félagsins. Við ræddumst við
langt fram á kvöld og ég varð
að skýra fyrir þeim félagsmála-
þróunina heima í Svíþjóð.
Á daginn rölti ég um einn og
spurði margs. Það var gaman
að sjá 11 ára hnátu við fjós-
verk. Hún þekkti auðvitað kúna,
sem mjólkaði 8000 lítra á 300
dögum. I næstu viku átti hún
að byrja í hæsnagarðinum.
í vélasalnum hitti ég yfir-
mann véladeildarinnar, krafta-
legan náunga sem vissi allt um
vélar, og umhverfis hann voru
stráklingar sem horfðu með að-
dáun á vinnubrögð hans. Seinna
frétti ég að þessi vélvirki hefði
tvisvar farið til Ameríku í
námsför á kostnað þorpsins. 1
Detroit var honum boðin vel-
launuð atvinna ef hann vildi
vera kyrr, en þorpslífið var
runnið honum í blóð. Hann
hafði glatað trúnni á mammon.
Samyrkjuskipulagið nær til
allra starfsgreina í þorpinu.
Hin góðu lífskjör sem þorps-
búar njóta byggjast, að því er
mér skilst, einmitt á því að öll
störf eru skipulögð. Samyrkju-
þorpin framleiða vörur sínar
ódýrar en nokkur annar at-
vinnurekstur í ísrael.
Ég hefði gjarnan viljað
dvelja lengur í samyrkjuþorp-
inu, en ég varð að hugsa til
heimferðar. Síðan ég kom heim
hafa þessi samyrkjuþorp ísra-
elsmanna orðið mér ríkulegt til-
efni til umhugsunar. Þau urðu
til við allt önnur skilyrði en við
þekkjum. Þessar litlu samfé-
lagsheildir urðu á árunum 1920
—40 að sjá að öllu leyti um sig
sjálfar, annast sjúka og elli-
hruma og sjá æskunni fyrir
menntun, jafnvel réttarfarið
urðu þær sjálfar að annast. Við
þetta skapaðist félagsandi sem
byggður var á samábyrgðartil-
finningu, ekki gagnvart óper-
sónulegu ríkisvaldi, heldur lif-
andi samfélagi. Og þó var þetta
fólk að sjálfsögðu engir englar.
Þorpið var veruleiki en ekki
trúarleg eða pólitísk draumsýn.
Venjulegt fólk, aðkomið úr ýms-
um áttum og margskonar um-
hverfi, hafði sjálft byrjað til-
i'aunina og byggt með eigin
hönd og huga þetta nýja samfé-
lag við hin erfiðustu skilyi’ði.
Spyrja mætti auðvitað hvort
þessar litlu félagsheildir geti
þrifist áfram í ríki sem nú virð-
ist vera að taka á sig form
vestræns lýðræðis. Einhver