Úrval - 01.04.1952, Qupperneq 75

Úrval - 01.04.1952, Qupperneq 75
BYLTING VÍSINDANNA 73 þess að ná sjötugs aldri. Það er helmingi hærri aldur en það gat gert sér vonir um ef það hefði fæðst fyrir 200 árum. Allt er þetta gott og blessað, en ég væri ekki ærlegur gagn- vart ykkur, niðjar mínir, ef ég leyndi ykkur því, að við erum eigi að síður áhyggjufull. Sjáið til: öll þessi vísindi eru fyrir- taks tæki. Þau leggja staðreynd á staðreynd ofan og hlaða úr þeim sannleiksfjall, sem hækkar með hverjum degi. En þessi sannleikur er ekki lengur hluti af okkur; hann er orðinn einkaeign sérfræðinga. Ég lifi með kynslóð, sem vís- indalegar staðreyndir hafa rugl- að í ríminu, og samt veit hún, að engin trú, sem ekki tileink- ar sér sannindi vísindanna, mun framar fullnægja henni. Þetta er sá baggi, sem fylgir því að lifa byltingu: heimurinn breyt- ist hraðar en hugsunarhátt- ur okkar. Hugsunarháttur okk- ar að því er snertir vísind- in er 100 árum á eftir tíman- um. Bak við efasemdir okkar býr viðhorf til sannleikans, sem er ömurlegt og hversdagslegt. Við lítum á sannleikann sem staðreyndir og ekkert annað en staðreyndir; og auðvitað er tal- ið sjálfsagt að þær tali sínu máli. Hér lifi ég á öld hinna ævintýralegustu hugleiðinga um vísindi; og í hvert skipti sem ég ætla að ræða þau við leik- mann dregur hann sig í hlé og vill spyrja einhvern sérfræðing um staðreyndirnar. Eru stjöm- urnar á gandreið burt frá okk- ur út í geiminn ? Spurðu stjörnufræðingana, segir ná- granni minn; þeir hafa stjörnu- kíkjana. Hvaða brautir hefur þróun mannsins þrætt til þess þróunarstigs, sem hann er nú á ? Spurðu steingervingana, seg- ir hann. í ykkar augum, barnabarna- börnin mín, verður þetta liðin saga; en í mínum augum er það ógnun við innra líf kynslóðar minnar. Því að þessi óvirka af- staða byggist á misskilningi á ágætustu verkum samtíðarinn- ar. Henni sést yfir hið mikla stökk, sem mannshugurinn verður að taka frá staðreynd- um vísindanna yfir djúpið til sannleikans. Það sem við sjá- um, heyrum og tökum eftir, allar staðreyndir heimsins, eru aðeins hráefni. Hinn sanni skilningur á vísindunum er annað og meira: eitthvað sem einstaklingshugurinn vegur og byggir upp, stein fyrir stein, unz það kveikir skyndilega hug- sýn. Því að staðreyndirnar tala ekki sínum máli. Sólin stóð ekki kyrr til þess að Kóperníkus gæti athugað hana, og þegar hann sagði að jörðin snerist í kringum sólina, tefldi hann mjög ósennilegri getgátu gegn því sem hann sá. Steingerving- arnir báru ekki nein merki- spjöld daginn sem Darwin las sögu þeirra, því að hann las hana ekki með augunum heldur
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Úrval

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.