Íslensk bókatíðindi - 01.12.1990, Page 2

Íslensk bókatíðindi - 01.12.1990, Page 2
7 Efnisyfirlit Bækur og menning Efnisyfirlit Á undanförnum misserum hafa orðið miklar umræður um bók- lestur og bókmenningu hér á landi. Hafa þær meðal annars tengst átaki vegna málræktar og síðan brýningu Sameinuðu þjóðanna á ári læsis. Sú brýning er alþjóðleg og reyndar er það einnig svo að um allan hinn vestræna heim hafa menn að undanförnu lýst margháttuðum áhyggjum af framtíð bóklestrar og stöðu bókar- innar. Petta er hreint ekki undarlegt. Við lifum á hraðfara breytinga- tíð og nýir miðlar hafa haslað sér völl í daglegu lífi okkar með ótrúlegum hraða. Eins og jafnan hlýtur að verða, þegar snöggar breytingar ganga yfir þjóðirnar, kvikna þá áhyggjur af því að illa kunni að fara fyrir þeim þáttum sem taldir hafa verið mikilvægir í hversdagsmenningu þeirra. Stundum hafa slíkar áhyggjur sem betur fer ekki reynst á rökum reistar - en hins eru líka dæmin að menningarlegar kollsteypur hafi velt mörgu dýrmætu úr sessi. Á bókahátíð í Gautaborg í haust vakti forseti íslands, Vigdís Finnbogadóttir, með eftirminnilegum hætti athygli á því hve snar þáttur móðurmálið er í sjálfsmynd hverrar þjóðar. Og hún benti einnig á hve nauðsynlegt það er fyrir hvem einstakling að eiga sér auðugt og frjótt tungutak í samfélögum þar sem svo margt byggir á orðum og skilningi þeirra sem hjá hinum norrænu þjóðum. Við höfum fyrir löngu bundið tilveru okkar alla í orð og mál. Og sá sem ekki hefur gott vald á tungu sinni, hann á að jafnaði erfitt með að átta sig á stöðu sinni í samfélaginu, gera sér grein fyrir réttindum sínum og skyldum, hvað þá að verja rétt sinn. Hann stendur með öðrum orðum höllum fæti gagnvart hinum sem aldrei vefst tunga um tönn. Hversu öflug tæki sem ljósvakamiðlarnir eru til að fræða okkur um hin óskyldustu málefni þá getur þó enginn þeirra gegnt hlut- verki ritaðs máls fyrir þann einstakling sem er að öðlast mál- þroska á móðurtungunni. „Af því læra börnin málið að það er fyrir þeim haft,“ sagði gamla fólkið og auðvitað er það rétt að fyrstu skrefin á þeirri braut fetar hvert barn af því að talað er við það. En þegar grannt er skoðað sést að hversdagslega talmálið er miklu fátækara að orðaforða en ritmálið og sá sem ekki getur auðveldlega aukið sér skilning með lestri verður fljótt olnboga- barn í samfélaginu. Þetta hafa þeir uppeldisfræðingar einmitt skilið sem nú leggja mikla áherslu á nauðsyn þess að lesið sé fyrir börn strax á fyrstu árum, jafnvel í vöggu. Þannig læra börnin að bókin getur verið óviðjafnanlegur vinur í raun, læra að líta á bæk- ur sem sjálfsagðan hlut og þar með er lagður grundvöllur að far- sæld þeirra á síðari skeiðum ævinnar. I hátíðlegum ræðum leggjum við Islendingar jafnan mikla áherslu á að við viljum tryggja öllum jafnan rétt til mennta og menningarlífs í öllum skilningi. Það var glæsileg yfirlýsing um þann jafnréttisvilja sem íslenskir ráðamenn gáfu hinn 1. septem- ber síðastliðinn, þegar virðisaukaskattur var felldur niður af bók- um á íslensku. Bókaútgáfa í svo litlu samfélagi sem hinu íslenska hlýtur ávallt að verða kostnaðarsamari en þar Sem hægt er að gefa bækur út í risaupplögum og láta þau styðja aðra útgáfu. Það hafði þess vegna lengi verið draumur margra að lifa þá tíð að bókaútgáfa væri ekki skattlögð til samneyslunnar. Það er ánægju- legt að sjá þess skýran stað í verði bóka á árinu 1990 að niðurfell- ing skattsins skilar sér í umtalsverðri lækkun á bókaverðinu milli ára, þrátt fyrir það að allar vísitölur hafi hækkað til muna og öll- um sé Ijóst að kostnaður við útgáfuna hefur vaxið. Þarna hafa stjórnvöld stigið menningarskref sem þjóðin getur verið stolt af. Án bókmenningar yrði íslensk þjóðmenning óþekkjanleg. Gleðileg jól! F.h. Félags íslenskra bókaútgefenda, Heimir Pálsson íslenskar skáldsögur Þýddar skáldsögur Ljóð Barna- og unglingabækur Þýddar barna- og unglingabækur Ævisögur og endurminningar Þjóðlegur fróðleikur Handbækur Matreiðslubækur Fræðibækur Ýmsar bækur Skrá yfir höfunda og bækur —^ s ^7- 7 ^ '3- 18-22 23-28 30-34 38-32 38-40 42 - 43 44-48 47-52 54-55 Útgefandi: Félag ísl. bókaútgefenda. Ábm.: Heimir Pálsson. Upplag 100.000. íslensk bókatíðindi 1990 eru unnin í Odda hf. Sérútgáfa af Fréttabréfi Félags ísl. bókaútgefenda

x

Íslensk bókatíðindi

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Íslensk bókatíðindi
https://timarit.is/publication/1846

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.