Bókasafnið


Bókasafnið - 01.02.1999, Page 5

Bókasafnið - 01.02.1999, Page 5
mín með sannfæríngarkrafti, heldur flæktist ég í aukaatrið- um einsog því hvað hægt væri að hlaða upp mörgum undir- sængum hér í Laxnesi, þángatil þær tækju uppí loft. Eg var leingi siæmur með það, og er enn, að aðalatriðið í bók vill fara fyrir ofan garð og neðan hjá mér og ég lendi á bólakaf í einhverjum titlíngaskít þaðan sem ég má mig hvergi hræra. En það sem fer alveg með mig í sögum, ekki síst hjá H. C. Andersen, eru blómálfalýsíngar og svonefndir ljóðrænir og epli- í berandi þorskhausabaggar úr ' Kína eða Himnaríki og slíkum stöðum; þó segi ég ekki að svona skrafelsi hafi beinlínis vakið hjá mér andlega uppreisn; j en það sem verra var: líkamleg- ' an geispa. Er mögulegt að ein sagan hafi heitið Þumalína, önnur Vondi dreingurinn, og þarnæst komið sagan Förunaut- j urinn? Svona sögur bundu endahnútinn á Andersen fyrir mér um sinn; að sumu leyti fyr- ir fult og alt. Viðkvæmni hans hrífur enn á mig öfugt við til- gáng sinn. Heimsádeila hans afturámóti kallar stundum fram hjartnæmar myndir af stöðu fá- tæks manns sem er að reyna að vera maður með mönnum útí heiminum, sítakandi ofan og sí- skrikandi fótur, einsog Chaplin á okkar tíð, nema hvað Ander- sen er oftast ljósmyndaður með pípuhatt; og lögreglan í skol- ræsinu einlægt með sama reig- íngi að krefja hann um passann hans. Kanski frumlestur minn á íslendíngasögum, sem hófst um þessar mundir, hafi spilt smekk mínum fyrir stéctarviðkvæmni Andersens, sjónarmiði tindátans. I íslendíngasögum er sá sem ferðast útí heim, hverra manna sem hann er, einginn tindáti, heldur nákvæm- lega jafngóður og sá kóngur eða þræll sem hann hittir fyrir þá og þá, enda Auðunar þáttur vestfirska í meira lagi torskil- inn útlendíngum. I Lestrarfélagi Lágafellssóknar var Þúsund og ein nótt, þá nýkomin í annarri útgáfu, einnig í þýðíngu Steingríms úr þýsku. Þetta var fyrirtaks lesníng handa krakka einsog stráknum í Laxnesi, sem var alæta á letur þó hann skildi ekki altént orðin, þvfsíður sambandið milli þeirra. Þó síaðist inní mig úir Þúsund og einni nótt andrúmsloft þjóða sem lifað höfðu í birtu hámenníngar á frumtíð íslandsbygðar. Vesírar Bagdaðborgar og Harún al Raskíð sjálfur, kaupmenn sem teyma úlfaldalestir um eyðimerkur, Sindbað sæfari og vefar- arnir frá Kasmír, að ógleymdum djinn í glasi, alt þetta lið gerði hinn ágæta mann Skyr- pokalat óvígan, svo og Irafells- móra; meira að segja meðala- draug eins og Eyaselsmóra sem einnig bjó í glasi. Blær heit- tempraða beltisins ieið um 63° norðlægrar breiddar, eldloft blandið pipar og negul. Og þó Þúsund og ein nótt væri sum- staðar leiðinleg var hún þó dá- lítil uppbót á Biflíuna sem ætt- uð er af sömu slóðum. Þegar ég lít til baka og rifja upp þær bækur sem ég las í bernsku tek ég altíeinu eftir því að þessar bækur eiga ekkert skylt við barnabækur. Eg held blátt áfram að barnabækur hafi verið óþekt hugtak á Islandi þegar ég var að alast upp. Sú vara fékst ekki nema munnlega af þeim ömmum sem sögðu kynjasögur, og það gerði ekki mín. Við sem ekki höfðum draugasögur og trölla, urðum að láta okkur duga sígildar heims- bókmentir. Eg er á sjöunda ár- inu þegar Bernskan eftir Sigur- björn Sveinsson kemur út. Bók- in barst að vísu snemma til okk- ar, en ég var kotroskinn krakki, og eftir Mjallhvít þóttu mér söguefni Sigurbjörns lítilfjörleg; ég nenti ekki að hugsa um þau. Mér fanst sá maður hafa harla lítinn skáldametnað, sem lagði sig niður við að safna skrýtlum um krakka uppí sveit. Þegar ég les Bernskuna I og II núna sé ég að þetta eru bækur handa bókmentasælkerum; furðu margar þessara smásagna eiga heima meðal gimsteina túngunnar; ég nefni Ungu hjón- in sem dæmi. / túninu heima (bls. 131-137) Reykjavík: Helgafell, 1975 Mynd eftir Nínu Tryggvadóttur, 1942. (Eign Landsbókasafns íslands) Bókasafnið 23. Arg. 1999 3

x

Bókasafnið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Bókasafnið
https://timarit.is/publication/245

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.