Bókasafnið - 01.02.1999, Blaðsíða 58

uð til efnisgreiningar þess ritakosts sem skráður er í Gegni
og eru efnisorðin sett í svið 659, efnisorð á íslensku. Við
afturvirka skráningu ritakostsins hefur verið mögulegt að
taka einstök efnissvið sérstaklega fyrir til efnislyklunar, til
j dæmis grafík. Hafa á þann hátt orðið til á tilteknum sviðum
innan myndlistar og skyldra greina
nákvæmar efnisorðaskrár á íslensku sem
byggjast á sátt fræðasviðsins. Stefnur og
tímabil listasögunnar, frá fornöld til
samtímans, er önnur slik sérskrá yfir
heiti á íslensku sem glímt er við um
þessar mundir.
Vinnan hefur farið fram með þeim
hætti að efnisorðum er safnað í stafrófs-
röð, annars vegar á sviði myndlista og
hins vegar á sviði nytjalistar og hönn-
unar, en þau sem sett hafa verið í Gegni
eru sérstaklega auðkennd. Nafnmynda-
J skrám yfir heiti íslenskra listamanna,
innlendra og erlendra listastofnana og
sýninga er síðan haldið sér. Vinnan við
þetta þróunarverkefni hefur alltaf verið
unnin hljóðlátlega, jafnhliða öðrum
| störfum á bóka- og myndasafni MHI, og
hefur fram að þessu ekki haft sérstakan
forgang fram yfir önnur verkefni á safn-
inu, né hlotið stuðning yfirvalda menn-
ingar- og menntamála. Samkvæmt stefnu
menntamálaráðuneytisins í upplýsinga-
málum 1996-1999 ber þó að efla rannsóknir og þróun í
notkun upplýsingatækni í skólum og í þeim tilgangi er
mikilvægt að styðja og styrkja slíkar rannsóknir.19
N eðanmálsgreinar
1 Enska: art documentation standards.
2 í krafti upplýsinga (1996), bls. 17-19.
3 Ibid.
4 Til dæmis nefnd um heimildaskráningu (CIDOC) á vegum alþjóðlega
safnaráðsins ICOM (International Council of Museums), orðanefnd
TAU (Thesaurus Artis Universalis) innan alþjóðlega listfræðingaráðsins
CIHA (International Committee for the History of Art), listrann-
sóknarverkefnið AHIP (Art History Information Program) við Getty
rannsóknarstofnunina, en úr því var meðal annars myndaður starfshópur
um listupplýsingar AITF (Art Information Task Force) í samvinnu við
Félag listaháskóla CAA (College Art Association).
5 í könnun frá 1996 á vegum Museum Documentation Association um
notkun stýrðs orðaforða í breskum söfnum (Survey of terminology in
British museums) kom í ljós að AAT var sú skrá sem oftast var nefnd og
þótti nauðsynleg.
6 Birt í Introduction, Visual Resources, árg. 11, (3-4), 1996, bls. 241-250.
7 http://www.gii.getty.edu/vocabulary
8 Þekkt dæmi um slíka efnisorðaskrár er Library of Congress Subject
Headings.
9 Sbr. könnun sem Museum Documentation Association (MDA) gerði
árið 1996, Survey of terminology in (UK) Museums, http://www.open.
gov.uk/mdocassn/survey.htm
10 Meðal annars Bildarchiv Foto Marburg, Istituto Centrale per il
Catalogo e la Documentazione, (ICCD), The Royal Institute of British
Lokaorð
Opinberri stefnumótun og umræðu um stjórn listupplýsinga
á Islandi er áfátt. Líkt og annars staðar í hinu alþjóðlega list-
upplýsingasamfélagi er vaxandi þörf hér á landi, bæði fræði-
manna og almennings, fyrir bætt aðgengi að slíkum upplýs-
ingum. Ljóst er að við heimilda-
skráningu þarf að fylgja samræmdum
aðferðum sem byggjast á alþjóðlega
viðurkenndum stöðlum og jafnframt
taka mið af þeim þróunarverkefnum
sem hafa fordæmisgildi. Samræmt
skráningarsnið og stýrður orðaforði á
íslensku eru tvær mikilvægar for-
sendur þess að auðvelda nettengt
aðgengi. I fyrsta lagi er nauðsynlegt
að sérfræðingar sameinist um sam-
ræmt snið til skráningar, óháð þeim
skráningarkerfum sem valin hafa
verið. 1 öðru lagi er brýnt að efldur
verði stuðningur við þau verkefni
sem miða að því að gera stýrðan
orðaforða á íslensku yfir menningar-
arfleifðina. Þróunarverkefni það sem
er í gangi við bókasafn Myndlista- og
handíðaskóla íslands um gerð stýrðs
orðaforða í myndlist og skyldum
greinum byggist á viðurkenndum
samræmdum aðferðum. Þetta verkefni
má skoða sem mikilvægan hlekk til
að opna leið að menningararfinum.
Architects (RIBA), Universidad Autonoma de Madrid og Université de
Montreal.
11 Sjá Guidelines for forming language equivalents: a model based on Art and
Architecture Tbesaurus (http://www.gii.getty.edu/guidelines).
12 Sbr. einnig formála að ÍST 90, 1991 •
13 í krafti upplýsinga, bls. 19.
14 Sbr. ARLIS/UK and Ireland (1993), A Library and information plan for
the visua! arts, (British Library R&D Report 6111).
15 Innan RLG starfar sérstök nefnd (Art and Architecture Group) að þróun
upplýsingamála á sviði myndlistar og byggingarlistar, meðal annars í
þeim tilgangi að þróa verklagsreglur og staðla og taka upp nýjar að-
ferðir og tækni (Martinez, 1998).
16 http://www.gii.getty.edu/guidelines
17 Til dæmis við íslensku þýðinguna á Dewey-flokkunarkerfinu, íslensku
alfræðiorðabókina (1990), Hugtök og heiti í bókmenntafræði, Sögu
listarinnar (1997) o.fl.
18 Til dæmis ýmsar samræmdar nafnmyndaskrár sem gerðar hafa verið í
bókasafni MHÍ, ýmislegt fjölritað kennsíuefni hinna ýmsu fagdeilda við
MHÍ, þ.m.t. listfræði, og ópr. efnisorðaskrá Arndísar Árnadóttur og
Guðrúnar Hannesdóttur yfir íslenska sjónlistasögu frá upphafi sem
byggist á rithjarli fræðasviðsins, þ.e. bókum, bókaköflum og tímarits-
greinum útg. á 19. öld til 1990.
19 í krafti upplýsinga.
H. Matisse: Útsýni úr glttgga, 1912-1913.
56
Bókasafnið 23. Arg. 1999