Bókasafnið - 01.02.1999, Blaðsíða 40

var kennarinn á öðrum en hjálparefnið, það er glærurnar, vef-
síðurnar eða bækurnar, á hinum eftir því sem við átti hverju
sinni. Nemendurnir höfðu einnig hljóðnema á víð og dreif
um stofuna svo að þeir gátu borið fram fyrirspurnir til
kennaranna eða tekið þátt í umræðum eins og í hefðbund-
inni kennsiu. Ágústa Pálsdóttir lektor sat allar kennslu-
stundirnar í Odda sem tæknilegur stjórnandi búnaðarins þar
og var það til mikils hagræðis fyrir alla aðila.
Kennslan gekk greiðlega fyrir sig eftir að kennararnir
höfðu komist upp á lagið með að nota stjórnborðið, hafa á-
kveðna fyrirhyggju við að senda
glærur suður nokkru áður en
komið var að því að tala um þær
og muna eftir að gefa nemendum
færi á fyrirspurnum. Fjarkennsl-
an reyndist fyrst og fremst
ögrandi verkefni. Hún gerði aðr-
ar og meiri kröfur en hefðbundin
kennsla bæði til kennaranna og
nemendanna, ekki sfst vegna
þess að fjarkennslutæknin gefur
kost á og jafnvel krefst annarrar
framsetningar til dæmis á mynd-
rænu efni eins og glærum. Fjar-
lægð kennaranna frá nemendun-
um gerir það auk þess nauðsyn-
legt að einhvers konar sam-
skiptaleiðum sé komið upp á milli þeirra, en þar kom
kennsluvefurinn til eins og áður hefur verið greint frá.
Tæknileg atriði
Þeir sem kæra sig ekki um að fræðast um tæknileg atriði
fjarkennslubúnaðarins, eins og samskiptastaðla eða band-
vídd, geta hæglega notað búnaðinn án þess að hafa hugmynd
um þá hlið mála. Búnaðurinn er ekki flókinn og um leið og
menn hafa áttað sig á helstu grundvallaratriðum eru þeir
fleygir og færir. Það er þó æskilegt að hafa tæknimann við
höndina í fyrsta og jafnvel annað skiptið sem kennarar nota
búnaðinn og síðan í kallfæri ef eitthvað kæmi uppá. Þeir sem
hins vegar hafa brennandi áhuga á að kynna sér nánar hin
ýmsu tæknilegu atriði, sem tengjast notkun fjarkennslubún-
aðar, geta skoðað heimasíður SAVIE verkefnisins (Support
Action to Facilitate the Use of Videoconferencing in Ed-
ucation) sem Katholieke Universiteit í Leuven í Belgíu og
Lifelong Learning Institute í Dipoli í Finnlandi standa að, en
vefslóðin er http://www.savie.com.
Þáttur nemendanna
Við undirbúning og skipulagningu fjarkennslu verður að
gefa nemendunum sérstakan gaum því þáttur þeirra er mik-
ilvægur ef allt á að ganga sem best. Kennararnir mega ekki
gleyma að kynna tæknina og tækjabúnaðinn rækilega fyrir
þeim þegar í upphafi. Tíunda þarf bæði kosti og galla svo að
tryggt sé að nemendurnir fái sem mest út úr kennslunni og
koma verður í veg fyrir að þeir taki neikvæða afstöðu til fjar-
kennslunnar. Fjarkennsla er seinlegri og að sumra mati stirð-
ari í framkvæmd en hefðbundin kennsla og gerir því aðrar
kröfur bæði til nemenda og kennara. Hætt er við að nemend-
ur verði ósáttir ef tæknilegir örðugleikar tefja eða hindra
kennsluna og þarf því að tryggja að þeir séu sáttir við tækn-
ina frá upphafi.
Við lok fyrra námskeiðsins í bókasafns- og upplýsingafræð-
inni var haldinn blaðamannafundur í báðum háskólunum
samtímis. Þar fengu nemendur tækifæri til að segja álit sitt á
því hvernig til hefði tekist og var það eindóma álit þeirra að
tilraunin hefði heppnast vel.
Einnig var ánægjulegt að heyra
að nemendum fannst kennararn-
ir fyrir norðan jafnvel vera í
betri tengslum við þá en aðrir
stundakennarar búsettir í
Reykjavík, einkum vegna vef-
síðnanna og tölvupóstsins.
Lokaorð
Enginn vafi leikur á því að fjar-
kennslutækni getur gjörbreytt
allri kennslu frá því sem nú
þekkist með því að skapa bæði
nemendum og kennurum mun
fjölbreyttara og sveigjanlegra
starfsumhverfi en áður. Það er
einnig mjög jákvætt fyrir byggðaþróun í landinu því búseta
kennarans er honum ekki lengur hindrun í starfi. Það má
einnig sjá fyrir sér að með hagnýtingu fjarkennslutækni skap-
ist öflugur samstarfsvettvangur fyrir skóla landsins og segja
má með nokkrum rétti að landið allt geti verið sem eitt
skólasvæði. Fjarkennsla með búnaði eins og hér um ræðir er á
frumstigi jafnt hér á landi sem erlendis, bæði út frá kennslu-
tækninni sem notuð er og þeirri tækni sem snýr að búnaðin-
um sjálfum. Þvf má þó treysta að tækninni fleygir fram á
næstu árum og er þess að líkindum ekki langt að bíða að þeir
vankantar sem nú eru á fjarkennslu og fjarkennslubúnaði
verði sniðnir af með meiri reynslu þeirra kennara sem eru að
stíga fyrstu skrefin og aukinni flutningsgetu símakerfisins.
Mun það fyrst og fremst skila betri mynd og skýrara hljóði.
English Summary
Distance Teaching at University Level
This article describes an experiment in distance teaching which was carried
out during the Spring semester of 1998 on behalf of the Faculty of In-
formation and Library Science at the University of Iceland. The authors,
who are all librarians situated in the north of Iceland, are also part-time
teachers ar rhe university which is in Reykjavik in the southwest part of the
country. The course in question was „Functions and Management of Libr-
aries and Information Services". The Icelandic postal authorities helped
support this experiment by the loan of specialized technical equipment
which allowed teachers and students to maintain contact despite the
distance between them. Additionally, the teachers used the Internet to make
teaching materials available to the students. Distance reaching technology
will undoubtedly influence teaching methods in the future and it is even
possible to envisage the whole country as one school area.
ÁA
Á Akureyri fylgdust þau Sigrún Magnúsdóttir, yfirbókavöróur og
umsjónarkennari námskeiðsins, Ragnheiður Kjcernested, forstöðumaður
fagbókasafns FSA og Þorsteinn Gunnarsson, rektor, með því sem
sunnanmenn höfðu fram að fœra.
38
Bókasafnið 23. árg. 1999