Læknaneminn - 01.12.1966, Blaðsíða 33

LÆKNANEMINN
38
samt ekki horfið aftur til vinnu
sinnar eða verður afhuga allri
vinnu yfirleitt. Þegar svo er kom-
ið, hefur árangur lækningar ekki
náðst nema að hálfu leyti. Það
ætti að vera kappsmál hvers
læknis að sjá til þess, að þessari
hlið málanna sé borgið, annað
hvort með því að annast aðstoð-
ina sjálfur eða vísa sjúklingnum
til aðila, sem taka slíkt að sér.
Annað atriði, sem máli skiptir
varðandi árangur lækninga, en
er á mörkum þess að heyra lækn-
isfræðinni til er það, hvað mn
sjúklinginn verður, t. d. að lok-
inni sjúkrahúsdvöl. Á hann heim-
ili, hvernig er húsnæði, hver er
félagslega aðstaða hans, efnahag-
ur, o. s. frv? Til lítils verður mikil
vinna við rannsóknir og erfiða
greiningu og til lítils verður hin
bezta ástundun í meðferð ef sjúkl-
ingurinn drabbast niður á stuttum
tíma vegna vankanta á áðurnefnd-
um sviðum. Satt er, að tíðast eru
læknar svo hlaðnir störfum, að
beir hafa lítinn tíma aflögu til
þessara verka, enda er það svo,
að víða erlendis sjá stofnanir um
slík málefni eða þau eru í hönd-
um sérstaks starfsliðs á sjúkra-
húsum eða utan þeirra. Hins veg-
ar er það svo, að læknir sá, sem
stundað hefur siúklinginn, verð-
ur að vera driffjöðrin í þessum
efnum. Hann verður að leggja
drögin, knýja málin áfram og
fylgjast með gangi þeirra. Lækn-
irinn er eini aðilinn, sem hefur
tækifæri til að hafa fulla yfirsýn
yfir ástand og hagi sjúklingsins.
Ég vil stuttlega drepa á aðal-
bætti þeirrar starfsemi, sem nefnd
hefur verið endurþjálfun (reha-
bilitation).
1. SjúkraJ)jálfun. Yfirleitt er
hún hið fyrsta, sem sjúklingur í
endurþjálfun þarfnast, Þar er
fyrst og fremst um að ræða ýmsar
líkamsæfingar, gerðar af sjúklingi
sjálfum undir eftirliti sjúkraþjálf-
ara, eða af sjúkraþjálfara (passiv-
ar æfingar), eða í þar til gerðum
áhöldum, allt með það fyrir augum
að auka hreyfigetu, krafta, lipurð
og almenna starfshæfni líkamans.
Jafnframt eru notuð hjálpargögn
af ýmsu tagi, „fysikölsk“ meðferð,
með hið sama fyrir augum.
Hér er um mjög yfirgripsmikið
verkefni að ræða og starfssviðið
stórt. Sem dæmi má nefna, að það
spannar svo óskyld atriði sem
eyðingu á vöðvaherzlum (myosis)
og þjálfun mikið lamaðra mann-
eskju til að ganga á ný. Sjúkra-
þjálfun er sérstök starfsgrein og
miög mikilvægt er, að henni sé
búin góð aðstaða og starfskraftur.
Sjúkrabiálfun er sine qua non fyr-
ir endurþjálfun.
2. Kennslu í frumatriðum sjálfs-
þjónustu oq sjálfsbjarqar (activi-
ties of daily living) þurfa þeir
einir, sem illa eru farnir eftir
sjúkdóma og slys, en fyrir bá er
bessi kennsla þeim mun nanðsvn-
legri. Hér er um að ræða viðleitni
til að gera siúklinginn sjálfum sér
nógan í atriðum eins og þeim að
komast í föt, borða, þvo sér, sreta
bjargað sér á salerni o.s. frv. Pólk,
sem er mikið lamað, þarf að læra
á ný að framkvæma þessi atriði.
Sannleikurinn er sá, að með rétt-
um aðferðum og aðstæðum, geta
flestir sjúklingar aðrir en beir,
sem hafa ouadriplegia, lært siálf-
bjargir af þessu tagi, hái beim
ekki jafnframt ellikröm. Kennsla
sem þessi styttir tímann, sem
sjúklingurinn er háður utanað-
komandi hjálp á bessu sviði. og
þannig sparast vinna á spítöl-
um, hælum og í heimahúsum.
3. Útvegun á hjálvartækjum. er
mörgum nauðsyn, einkum ef ör-