Læknaneminn - 01.11.1967, Side 17

LÆKNANEMINN
n
hælana. Helztu aðgerðir sem þeir
gerðu voru: burtskurður tumora,
skorið inn á abscessa, dren sett í
abscessa, stungið á og hleypt út
vökva úr kviðarholi (ascites),
aðskotahlutum náð út, en þeir
notuðu jafnvel segla til þess,
saumuð sár, en til þess notuðu þeir
nálar og hár eða hamp, eða jafn-
vel maura.
Þess er getið, að maurar hafi
verið notaðir til að bíta saman sár
í þörmum eða æðaveggjum, og
voru maurarnir þá látnir ná góðu
biti og þeir síðan klipptir sundur
í miðju, en þá hélt hausinn bitinu.
Handlæknarnir gerðu margar
plastiskar aðgerðir, en frægust
þeirra er rhinoplastiska aðgerðin,
þar sem húð af kinn eða enni
var notuð til að forma nýtt nef,
en ein helzta refsing við fram-
hjáhaldi var afskurður á nefi. Við
aðgerðir sínar hafa þeir notað
alkóhól og önnur lyf til svæfinga.
Verkfærin voru einkum úr stá'i
og var talan fastákveðin, 101 ávalt
og 20 hvöss.
Töluvert hefur komizt upp af
sjúkrahúsum á þessum tíma, og
þeir hafa gert hálfgildings bólu-
setningu gegn kúabólu með því að
smita einstaklinginn með greftri
úr bólu á sjúklingi eða kú með
bóluna (variolation).
Mongóla tíminn.
Indverskri læknislist hrakaði á
þessum tíma, enda fluttu súhan-
arnir inn lækna erlendis frá, og
allir helztu hirðlæknarnir voru
arabiskir, en ekki Hindúar eins og
áður.
E) Kína.
Konfusius (551—479 f. Kr.)
hinn mikli spámaður Kínverja
hefur orðið þess valdandi, að kín-
versk læknislist staðnaði í þeim
horfiun, sem hún var í fyrir þús-
undum ára. Hann hvatti meðal
annars til mikillar afturhalds-
stefnu og forfeðradýrkunar, sem
hefur eins og aðrar kenningar
hans formað mjög hugsanagang
Kínverja. Hann bannaði einnig
krufningar og skurðaðgerðir með
hnífum. Ekki hafa þessar kenn-
ingar þó náð föstum rótiun í hug-
um Kínverja þegar í stað, he>dur
hefur það tekið nokkrar aldir.
Kínversk læknislist á sér rætur
mjög langt aftur í tímann, en
þjóðsagan segir, að upphafsmað-
ur hennar hafi verið Fu Hsi (ca.
2953 f. Kr.) en hann mun hafa
verið fyrsti keisarinn í Kína, og
síðan hafi keisararnir Shen Nung
(ca. 2838—2698 f. Kr.) og Huang
Ti (ca. 2698—2598 f. Kr.) haldið
henni áfram.
Því hefur verið haldið fram, að
sá síðastnefndi þessara keisara,
„Guli keisarinn“, sé höfundur eins
helzta heimildarrits allra tíma í
kínverskri læknisfræði, „Nei
Ching“, en líklega mun sú útgáfa,
sem til er í dag, vera frá um 300
f. Kr.
I þessu verki er minnst á krufn-
ingar, en þær munu þó ekki hafa
verið við hafðar eftir að kenn-
ingar Konfusiusar festu rætur, og
meira að segja var það svo, að
fyrsti nútíma læknaskólinn í
Kína, Viceroy’s Hospita1 Medical
School, sem stofnaður var 1881,
hafði ekki krufningar á dagskrá
löglega fyrr en 1913.
Anatomisk þekking Kínverja
var því mjög í lausu lofti, og virð-
ist, eins og lífeðlisfræðin, hafa
verið mjög mikið byggð upp af
heimsspekilegum kenningum og
tölum, sem höfðu ákveðin gildi í
heimsspekilegum skilningi. Það
voru 365 bein í körlum, 360 í kon-
um og liðamótin voru 365. Það