Læknaneminn - 01.11.1967, Side 25

LÆKNANEMINN
25
þessu sviði, mælir sérstaklega
með notkun kolpóskóps til að
ákveða stærð „conus“.
Verði conus-biopsia ófullnægj-
andi, þannig að ca. in situ breyt-
ingarnar gangi út í skurðbrún og
frumusýni tekið eftir á sýni al-
varlega atypi (fl. IV og V), leiðir
slíkt ósjaldan til, að gerð er hyst-
erectomia totalis. Þar sem hér er
oft um að ræða konur á bezta
aldri, ætti mönnum að vera ljós
nauðsyn þess að vanda vel til við
þessar conus-biopsiur. Aðgerðin
virðist fljótt á litið vera einföld,
en það mat, sem þarf að liggja til
grundvallar þeirri ákvörðun,
hvort, hvenær og hvernig hún á
að framkvæmast, þarfnast tals-
verðrar reynslu í þessu efni. Mis-
tök hafa alvarlegar afleiðingar í
för með sér fyrir sjúklinginn. Það
er ekkert launungarmál, að við
höfum hér á landi óeðlilega háa
tíðni af residivum eftir conus-
biopsiu.
Hysterectomia totalis eða
konservativ meðferð við
ca. cervicis in situ.
Með auknum skilningi á eðli ca.
in situ og sambandinu við ífarandi
krabbamein í leghálsi hefir með-
ferðin á þessum precancerösu
breytingum verið að breytast síð-
ustu tíu til fimmtán árin. Árið
1965 voru 77 þekktir gynekologar
í Bandaríkjunum spurðir um,
hvað þeir teldu fullnægjandi með-
ferð við ca. cervicis in situ. Rösk-
ur helmingur, eða 40, mæltu með
breytilegri meðferð eftir aldri
konunnar, þ. e. a. s. hysterctomiu
hjá eldri konum, sem ekki óskuðu
eftir fleiri börnum, og conisation
hjá yngri konum. 32 vildu skil-
yrðislaust gera hysterectomiu,
þar af fimm Wertheim operation.
Aðeins fjórir mæltu eingöngu
með cx. amputation og electro-
conisation og einn eingöngu radi-
ummeðferð.
Samkvæmt nýlegri grein eftir
Daniel G. Morton (Univ. Cali-
fornia), telur hann, að ríkjandi
meðferð í Bandaríkjunum í dag við
ca. cerv. in situ sé conisation hjá
yngri konum og hysterectomia hjá
eldri konum (35 ára og eldri),
sem ekki hafa ákveðnar frjósemis-
óskir, og við þær aðgerðir að taka
með að minnsta kosti 2 cm. breið-
an kraga af vaginaltoppnum. Þar
sem ég þekki bezt til í Skandinavíu,
eru menn enn meira konservativir,
enda hefir conisation í flestum til-
fellum reynzt fullnægjandi með-
ferð.
Á árunum 1950—1963 voru á
Radium Hospitalet í Oslo með-
höndluð 422 tilfelli af ca. cervicis
in situ. Hjá tæpum fjórðungi af
þessum tilfellum (106) var með-
ferðin hysterectomia. Hjá rúmum
helmingi (248) af tilfellum ein-
göngu conisation og afganginum
aðallega radium meðferð. Um
helmingur sjúklinganna hefir þeg-
ar verið kontroleraður í meira en
fimm ár. Það er athyglisvert við
þessa athugun, að af hysteretom-
iuflokknum hafa þegar komið
fram fjögur residiv, þar af tvö
með ífarandi krabbamein og tvö
með carcinoma in situ. Af conisa-
tionsflokknum, sem er meira en
helmingi fjölmennari, hafa einnig
komið fram fjögur residiv af ca.
in situ, en ekkert tilfelli af ífar-
andi krabbameini. Þannig hefir
hjá þeim sjúklingum, sem á hefir
verið gerð hysterectomia, revnzt
vera tvisvar sinnum hærri tíðni
af residivum en hjá hinum, sem
eingöngu hafa verið meðhöndlað-
ar með conisation.
Allar slíkar athuganir verður
vitanlega að taka með varkárni.