Læknaneminn - 01.04.1986, Blaðsíða 72

Áhrifaþættir beineyðingar in vitro.
(Raisz L.G. og Lorenzo, L.A.43):
OSTEOCLASTAVIRKNI
Aukning Bæling
Ca regulating PTH CT
hormones Vitmin D Metabolites
Systemic Thyroid Horntones Cortisol
Factors EGF Glucagon
Other serunt factors Nerve Growth Factor
Local Factors Prostaglandins ?Collagenase
OAF Endotoxin inhibitors
Ions Ca Phophate
Hydrogen ion Pyrophosphate
Magnesium Lithium
Drugs Phosphodiesterase Diphosphonates
inhibitors Mithramycin
Calcium Ionophores Colchicine
Heparin Membr. Stabilisers
Poly-l-L-lysine ?Carbonic Anhydrase
1-24 ACTH inhibitors Lysosomal Enzyme inhibitors
Tafla 1.
hæft endastig monocyta/macro-
phaga sem tapað hefur sérkennum
sínum (og yfirborðsantigenum).
Það sem mælir með nánum skyld-
leika monocyta og osteoclasta er að
báðar frumugerðir eru morphologískt
og biochemískt svipaðar, macro-
phagar geta eytt dauðu beini og mynda
margkjarna frumur með margfaldri
beinátshæfni5. Hins vegar svara þeir
ekki Calcitonini (CT)24, fá ekki úfið
yfirborð sem einkennir osteoclasta og
eyða ekki lifandi beini5. Á móti ntæl-
ir einnig að osteoclastar hafa ekki
viðtaka fyrir V-D eins og monocytar,
ekki Fc eða C3 viðtaka 25 (Fc =
halahluti mótefna, C3 = þriöji kom-
plementþáttur) og ekki santeiginleg
hvítfrumu antigen eins og aðrar frum-
ur sem ættaðar eru úr merg. Chamb-
ers et al. telja því að osteoclastar séu
að vísu ættaðir úr blóðmerg en ekki
frá sömu stofnfrumum og einkjarna
átfrumur.
Stjórn osteoclasta
Stjórn osteoclasta er llókin og að
mörgu leyti óljós en vitað er að hún
byggist á hormónum, jónastyrk og
nálægum frumum. í 1. töflu má sjá
yfirlit yi'ir nokkra þætti sem geta haft
áhrif á osteoclasta og er hér á eftir
fjallaö nánar um nokkra þeirra.
Prostaglandin (Pg): Ákaflega
mismunandi skoðanir hafa kornið
fram á áhrifum hinna ýntsu Pg, og
veltur það sennilega að einhverju
leyti á því hvaða tilraunamódel eru
notuð.
Athyglinni hefur einkunt verið
beint að PgE2 og sést að in vivo og in
vitro í lifandi beinrækt veldur það
beineyðingu26. Það veldur einnig
fjölgun osteoclasta27. Indometha-
cine, sem hindrar myndun Pg, getur
minnkað beineyðingu sem stafar af
stöðugri, neoplastískri myndun Pg,
a.m.k. ef það er gefið nógu
snemma28.
Synoviutn úr liðagigtarsjúklingum
myndar in vitro mikið af PgE2. Til-
raunir með synovial vef úr liðagigtar-
sjúklingum og bein in vitro hafa sýnt
að beineyðing eykst í hlutfalli viö
PgE2 myndun og styrk þess í rækt-
• 29
tnni .
Ef hins vegar eru athugaðir ein-
angraðir osteoclastar sést aö ýmis
Pg (I2, Eh E2, 6-oxo-E1) bæla þá.
Þessi bæling sást í ntinni hreyfingu
þeirra, sléttara og kyrrara yfirborði1
og minna áti24. Einangraðir osteo-
clastar virðast hafa viðtaka fyrir Pg
(þó skipar skoðanir séu á því30) og
veldur það sömu áhrifum og CT;
aukningu á c’AMP og þar með minni
hreyfingu osteoclastanna og ntinna
beináti11. Það sama gerist el' intracel-
lular c’AMP er aukið með c'AMP
gjöf og phosphodiesterasahemli eða
c’AMP analog24. Áhrif allra Pg nenta
E2 eru skammæ og virðast þau öll
verka á santa viðtakakerfið, því verði
osteoclastarnir ónæmir fyrir einu
þeirra gildir það unt þau öll’. Þetta
ónæmi gæti skýrt hvers vegna ekki
verður bæling á osteoclastastarfsemi
í löngum ræktunum með Pg, þó Heira
komi einnig til (sjá síðar). Áhrif CT
eru svipuð. þó sennilega verki það á
aðra viðtaka.
Þessi bælandi áhrif Pg eru í sam-
ræmi við verkun þeirra á aðrar frumur
sem ættaðar eru úr merg.
Osteoclastar virðast vera misnæm-
ir fyrir hinum ýmsu Pg (I2 > E, >
E2 > 6-oxo-E,) og ónæmir fyrir öðr-
um (6-oxo-PgF,, thromboxane). Pgl2
(prostacyclin) lamar osteoclastana
stig af stigi í samræmi við styrk þess,
en Pgl2 er ákaflega óstöðugt og brotn-
ar fljótt niður í 6-oxo-PgF,. Áhrif
þess geta því horfið fljótt vegna
niöurbrots. 6-oxo-PgF, lamar ekki
einangraða osteoclasta, en hár styrk-
ur af því kentur hinsvegar beineyð-
ingu í rækt30'32.
Athyglisvert er að VX2 carcinoma
í músum sem myndar PgE2 veldur
70
LÆKNANEMINN Vms - Zme-38.-39. árg.