Læknaneminn - 01.04.1990, Blaðsíða 44

forsenda greiningar T-hjálparfrumna á framandleika
því að andstætt B-frumum, sem hafa mótefni á yfir-
borði sínu, eru T-frumur ófærar um að greina
hjálparlaust framandi prótein í lausn. Fyrst verða
sýndarfrumur að taka próteinin upp og kljúfa þau með
ensímum í smærri hluta. Sumir þessara hluta ná að
bindast svokölluðum MHC class II sameindum
(MHC, "major histocompatibility complex”) í
afmörkuðum hólfym í umfrymi sýndarfrumu og ber-
ast með þeint upp á yfirborð hennar (Grey et al.
1989y.;y. = yfirlitsgrein). Peptíðbútarnir sitja þar í
gróf á class II sameindinni (stundum nefnd Björk-
mans gróf) og nefnist hlutinn sent binst grófinni
agretóp en á hlutanum sem vísar út á við frá botni
grófarinnar er svokallað epitóp (mynd I). Epitóp er
einfaldlega sá hluti peptíðbútsins sem tiltekinn T-
frumuviðtaki (TCR, T cell receptor) þekkir. (Sarna
hugtak er og notað yfir þá hluta próteina sem Fab hlut-
ar mótefna greina.) Hver Th-fruma hefur TCR í
úthimnu sent hafa það hlutverk að greina peptíðbúta í
tengslum við class II sameindir. Til að nægilega náin
tengsl geti orðið milli TCR og peptíðbúts í grófinni
þarf að koma til hjálp frá CD4 sameindum á yfirborði
T-frumunnar. CD4 yfirborðsprótein hafa sækni í
class II sameindir í úthimnu sýndarfrumna. CD8
sameindir hafa sækni í MHC elass I en ekki class II
prótein.
MHC class I og class II sameindir eru nauðalíkar að
42
LÆKNANEMINN 1 1990 43. árg.