Læknaneminn - 01.04.1990, Blaðsíða 85

Retroviral Genomes
iibh 9a9
pol
env
■m
EB-Í Agag \V/7/////////onc 77MZZZZZZZZZZhi=______________=r-HH
} Aenv____|
Mynd 2. Erfðaefni venjulegrar retroveiru borið sanran við erfðaefni acut transforming veiru.
Af RNA veirum hefur helst verið rætt um
retroveirur í þessu sambandi. í ýmsum dýrategund-
um hefur sannast að retroveirur valdi margskonar
æxlisvexti en ekki hefur tekist að tengja nema eina
retroveiru við frumubreytingar í mönnum svo bragð
sé að. Er það human T-cell lymphotrophic veira
(HTLV-1) sem þykir mjög líklegur orsakavaldur
adult T-cell leukaemiu.
I þessum pistli verður annars vegar rætt um
umbreytingu retroveira á frumum í æxlisfrumur og
hvernig þessari umbreytingu er miðlað af oncogen-
um sem veirurnar bera oftast í erfðaefni sínu og
einnig hvernig sumar veirur miðla frumubreytingum
án sérstakra oncogena. Hins vegar verður rætt um
oncogenin sem slík, gerð grein fyrir flokkum þeirra
og tekin fyrir dærni úr hverjum flokki og reynt að
útskýra hvernig oncogen úr mismunandi flokkum
geta truflað stjórn fruma á vexti sínum.
ALMENNT UM RETROVEIRUR
Retroveirur eru RNA veirur. Erfðaefni þeirra er tví-
litna og er raðað ásamt kjarnapróteinum og reverse
transcriptasa í s.k. helix symmetri. Retroveira sem
hefur öll sín gen á réttum stað hefur þrjú gen á hvor-
um RNA streng. Það eru gag, senr skráir fyrir
kjarnapróteinum, pol, sem skráir fyrir reverse trans-
criptasa og env, sem skráir fyrir glycopróteinum er
skaga útfrá yfirborði veirunnar (mynd 1 og 2).
Retroveirum má skipta í tvo meginflokka. Það
eru annars vegar svokallaðar endogen veirur sem sitja
í erfðaefni sýktrar frumu og erfast milli fruma í
frumuskiptingu en valda engum skaða. Ef kynfrumur
eru sýktar flyst erfðaefni veirunnar þá til afkvæma
dýrsins og sest í erfðaefni þeirra.
Hinn flokkur retroveira eru kallaðar exogen
veirur en þær smitast á milli dýra (horizontalt) og geta
þær borið oncogen. Exogen veirurnar eru tvenns
konar og geta bæði afbrigðin verið krabbameins-
+ RNA
+ RNA f ]
> Reverse Transcription
LTR ^ \ LTRl

Integration into Host DNA
LTR LTR

Transcription by Host
^ RNA Polymerase
+ RNA
Mynd 3. Umritun á RNA retroveiru.
LÆKNANEMINN 1 1990 43. árg.
83