Úrval - 01.04.1965, Blaðsíða 79

Úrval - 01.04.1965, Blaðsíða 79
MARGRÉTAR SAGA OG FERILL HENNIR ... 77 til upphafs 16. aldar. Til þess aS gefa nokkra hugmynd um, hversu útbreiddur átrúnaðurinn á hinum ýmsu helgu meyjum var liér á landi í kaþólskum sið, læt ég fylgja skrá Guðbrands Jónssonar yfir fjölda kirkna, er helgaðar voru þeim. Vitað er um 442 kirkjur, hvaða dýrlingum þær voru lielgaðar. Af þeim voru 200 helgaðar Maríu meyju, ellefu Katrínu, sjö Máríu Magdalenu, sex Cecilíu, þrjár Mar- grétu, þrjár Agötu og ein til tvær fjórum öSrum helgum meyjum. Segja má, að bæði fjöldi handrita af Maríu sögu og fjöldi Maríukirkn- anna komi heim við það, er búast mátti við, að af öllum helgum meyj- um hafi verið mestur átrúnaður á Maríu Guðs móður, en um náið samræmi á milli fjölda handrita af sögum hinna ýmsu lielgu meyja og kirkna þeim helguðum er ekki að ræða. Hinn tiltölulega mikli fjöldi handrita af Margrétar sögu stafar sýnilega ekki af því, að inarg- ar kirkjur hafi verið helgaðar heil- lagri Margrétu og sagan öðrum fremur fylgt þeim kirkjum. Samkvæmt handritaskrám Lands- bókasafn eru í eigu þess 25 handrit af Margrétar sögu, en ekkert af sögum annarra helgra meyja. (Handritin eru raunar talin 27 í registrinu við skrárnar. Ég get ekki séð, að eitt þeirra, nr. 1599, geymi Margrétar sögu, og nr. 8425 er vél- rit af AM 431, 12mo frá árinu 1930, sem ég hef sleppt.) Elzta handritiS er talið ritað 1060—1680, og hið yngsta um 1895. Hér má bæta því við, að „sag- an af Margréti pislarvotti“ var prentuð í Reykjavík skömmu eftir síðustu aldamót, og er það eina sagan af heilögum meyjum, sem mér er kunnugt um, að hafi verið prentuð á íslandi. Útgáfan er mjög óvönduð, ekkert getið um, eftir hvaða liandriti hún sé prentuð, né hvenær, né hver útgefandinn sé, aðeins bláber sagan og þess getið, að hún sé prentuð í prentsmiðjunni Gutenberg. í Fiske Collection of Iceland Books er prentunarárið tal- ið 1906. ÞaS er erfitt að gera sér í hugarlund, í Iivaða tilgangi sagan var prentuð eða hvaða hlutverki útgáfunni hafi verið ætlað að gegna. Manni finnst það vart hugsanlegt, að hún hafi verið ætluð fslending- um við upphaf 20. aldarinnar til skemmtilesturs eða andlegrar upp- byggingar. Sagan er ekki uppprent- un eftir útgáfu Ungers í Heilagra manna sögum. En við skulum nú alhuga Mar- grétarsögu nánar og bera hana saman við aðrar sögur af helgum meyjum í útgáfu Ungers og sjá, livort það megi veita nokkra vit- neskju um ástæðurnar fyrir hinum mikla fjölda handrita af sögunni. Ekki verður séð, að Margrétar saga skeri sig úr hinum sögunum, hvorki um mál né efnismeðferð, og efnið er yfirleitt nauðalíkt í þeim öllum. Heilög Margrét varðveitir meydóm sinn alla ævi og bíður að lokum pislarvættisdauða fyrir trú sína. Fyrir andlátið kallar hún til Guðs og mælti: „Heyrðu bæn mina. Þess bið ég, að þváist syndir þess manns, er les píslarsögu mína; og hver sem einn, sá er lýsi færir til kirkju minnar, þváist af syndir þess á
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.