Úrval - 01.07.1968, Síða 48

46
URVAL
með sér og sem persónu í tengslum
við annað fólk. Og það er einmitt
í leikjum, að þau byrja að finna
sínar eigin lausnir.
Það er auðvelt að sjá, hvernig
barn þroskast líkamlega, er það
lærir að stökkva, hlaupa, klifra og
halda jafnvægi. Það er ekki eins
auðvelt að sjá, hvernig börn öðl-
ast skilning á sér sjálfum og öðr-
um, þegar þau setja á svið í leikj-
um sínum ímyndanir sínar og
árekstra, ótta, árásarhvöt og innri
ringulreið. Af umhverfinu, sem
barnið skapar sér í leikjum sínum,
er það hvatt til þess að gefa ímynd-
unaraflinu lausan tauminn, til þess
að kanna, gera tilraunir, til þess að
mistakast og vinna sigur. Það byrj-
ar þannig að læra, hvaða persóna
það er, hvað það getur gert og
hvernig auðveldast er fyrir það að
lifa lífinu með öðru fólki, svo að
vel fari.
Börn á forskólaaldri glíma við
vandamál samkeppninnar. Sem börn
finnst þeim þau vera miðdepill al-
heimsins, en þegar þau eldast og
þroskast, gera þau sér grein fyrir
því, að þau verða að deila ást og at-
hygli með öðrum. Þetta getur gert
þau reið í byrjun, síðan hrædd og
full sektarkenndar vegna reiðinnar,
sem áður greip þau. Þó að börn tali
ekki um tilfinningar sínar, „setja
þau þær á svið“ í leikjum sínum.
Leikur er aðferð barnsins til þess
að tjá sínar ómeðvituðu þarfir og
tilfinningar. Leikurinn getur líka
verið tungumálið, sem barnið not-
ar til þess að tjá tilfinningar sínar
fyrir hinum fullorðnu.
Forskólabarn getur orðið mjög
reitt hinum fullorðnu. Hinir full-
orðnu eru svo valdamiklir, og því
kann það að vera, að það dylji
þessa reiði sína, En það verður að
fá útrás fyrir þessa innri spennu
á einhvern hátt. Það getur fengið
slíka útrás í martröð og með því
að væta rúmið. En það getur einn-
ig fengið hana með því að búa til
myndir úr leir. „Ég held, að ég
búi til mömmu og' pabba,“ segir
barnið, og fimm mínútum síðar
mölbrýtur það stytturnar af per-
sónunum, sem því þykir vænt um.
Forskólabörn geta uppgötvað, í
hverju það er fólgið að vera full-
orðinn, að finna til blandaðra til-
finninga og kennda, að hata og
elska í senn, að meta einhvern mik-
ils og að vilja drepa einhvern í
senn, að finna til samúðar með ein-
hverjum, sem hefur meiðzt, og
vilja ryðja einhverjum úr vegi, sem
er fyrir. Allt fullorðið fólk býr yfir
slíkum tilfinningum, og flestir full-
orðnir halda slíkum tilfinningum í
skefjum í stað þess að tjá þær. En
ungt barn verður að læra, hvernig
það á að fá útrás fyrir tilfinningar,
sem er ekki hægt að tjá í verkum.
Kennari þess og foreldrar halda
aftur af því, þegar það finnur til
löngunar til þess að berja frá sér í
ofsareiði. En það finnur, að reiði
þess dvínar og hverfur, þegar það
fer í bófaleik og „drepur“ bezta
vin sinn. Sektin og óttinn, sem inni-
byrgð reiði elur af sér, fær því ekki
tækifæri til þess að myndast eða
magnast.
Hér er lítið barn, sem hefur að-
eins verið í þessari veröld í nokkur
ár, að reyna að glíma við vanda-