Úrval - 01.01.1976, Page 8

6
ÚRVAL
að það væri laust við syfilis- og lifrar-
bólgusýkla.
Tæpum fjórum tímum eftir blóðgjöf-
ina var blóð ritarans sett í kælda mið-
flóttaskilvindu og látið hringsnúast með
snúningshraða, sem nam 1800 snúningum
á mínútu. Það var látið snúast þannig
I 10 mínútur, og þannig voru rauðu
blóðkornin skilin frá blóðinu, en þau eru
um helmingur blóðmagnsins. Blóð-
vökvinn flaut ofan á, og honum var nú
þrýst inn I einn fylgipokann, en hinu
þunna lagi af hvítum blóðkornum, sem
var undir blóðvökvanum, var þrýst inn
I annan fylgipoka, þannig að rauðu blóð-
kornin ein urðu eftir I blóðpokanum.
Nú var blóðvökvinn látinn snúast I
annarri miðflóttaskilvindu og I lengri
tíma. Þannig skildust blóðflögurnar
(platelet) frá blóðvökvanum, en þær eru
nauðsyniegar fyrir storknun blóðsins.
Þær lifa aðeins I 72 stundir, svo að það
verður að nota þær samstundis, t.d. til
meðhöndiunar blóðkrabbameins sjúklings
til þess að hindra blæðingar, en sá fylgi-
kvilli sjúkdóms þessa er hættulegri en
sjúkdómurinn sjálfur.
Blóðvökvinn, sem þá verður eftir, er
gulur vökvi, sem engin blóðkorn eru
lengur I. Helmingur þessara blóðvökva-
eininga er geymdur. Hann er hraðfrystur
við 90° frost á Celsius og geymist upp
undir heilt ár. En hinn heltuingurinn
er notaður til vinnslu ýmissa efna, sem
I honum eru.
Vaxandi notkun þessara ýmislegu blóð-
efna I stað heils blóðs gerir það að verkum,
að þær 500.000 eíningar, sem Blóðáætl-
uninni áskotnast á hverju ári, nægja I að
minnsta kosti 1 1/2 sinnum fleiri blóð-
gjafir.
Nokkrum dögum slðar var ég viðstadd-
ur, þegar rauðu blóðkornunum úr blóði
ritarans var dælt I barn I sjúkrahúsi einu
1 New Yorkborg, en barnið þjáðist af
arfgengu blóðleysi, sem kallað er Cooley’s
blóðleysi, en þess verður fyrst og ftemst
vart meðal fólks, sem ættað er frá Mið-
jarðarhafslöndum. Fyrir áratug dóu þau
börn, sem haldin voru þessum sjúkdómi,
á unga aldri vegna skorts á eðlilegum
rauðum blóðkornum, sem eru nauðsynleg
til þess að flytja súrefni til hinna ýmsu
Hffæra líkamans. Gjöf rauðra blóðkorna
gerir nú fórnardýrum þessa sjúkdóms það
fært að lifa áratugum saman.
Hvltu blóðkornin lifa aðeins I 6 klukku-
stundir. Þau eru gefin sjúklingum, oft
blóðkrabbameinssjúklingum, sem verða
að taka inn geysilegt magn af lyfjum til
þess að ráða niðurlögun blóðkrabbameins-
fruma. En þessi lyf draga einnig úr ónæmi
Hkamans gegn sjúkdómum. Inngjöf hvltu
blóðkornanna hjálpar til þess að vinna
gegn sýkingu, sem gæti að öðrum kosti
ráðið niðurlögum þessara berskjölduðu
sjúklinga.
Rannsóknaþaradís. Blóðmiðstöðin
heldur stöðugt við „safni” frosinna blóð-
dropa af yfir 10.000 tegundum sjald-
gæfra blóðflokka og undirflokka, sem
merkt eru blóðgjöfum um vlða veröld.
Þegar kona ein af stofni frumbyggja
(Maori) á Nýja Sjálandi var að því komin
að ala barn, en hún tilheyrði geysilega
sjaldgæfum blóðflokki, tókst læknum
hennar ekki að finna blóðgjafa af sama
blóðflokki I gervöllu Nýja Sjálandi. Þeir
sendu þvl hjálparbeiðni til Blóðmiðstöðv-
arinnar I New York. Og I „safni” slnu
fann hún 9 mögulega blóðgjafa, sem voru
I sama sjaldgæfa blóðflokknum. Fjórir
þeirra voru á Hawaii, en fimm tilheyrðu
indlánaættflokki einum 1 Suður-Ameríku.
Og það tók stöðina aðeins 24 tlma að
finna alla þessa blóðgjafa I „safni” slnu.