Úrval - 01.10.1976, Blaðsíða 11

NOTKUN VIDBÖTAREFNA IMATVÆLAFRAMLEIÐSLU
9
með því að drekka um 50 milljón
boila af caffeinlausu kaffi á dag í
70 ár. En fyrirtækið hræddist við-
brögð skelfdra neytenda og skipti um
upplausnarefni.
Örlög efnisins diethylstilbestrol
(DES) í matvælaframleiðslu eru einn-
ig einkennandi fyrir ástandið í
þessum efnum. Árið 1975 samþykkti
Öldungadeiid bandaríska þjóðþings-
ins, í annað skipti, að banna notkun
efnis þessa sem vaxtarhvata fyrir
nautgripi. Fyrir nokkrum árum
mæltu iæknar með talsvert stórum
skömmtum af DES til þess að hindra
fósturlát meðal þungaðra kvenna.
Nokkrum árum síðar kom það fram,
að minnst 125 dætur kvenna, sem
notað höfðu efni þetta, höfðu fengið
krabbamein í ieggöng eða legháls.
DES er þanngi grunað um að valda
krabbameini 1 mönnum. Nautgripa-
ræktendur eða framleiðendur naut-
gripafóðurs nota DES aftur á móti á
þann veg, að því er annað hvort
blandað í fóðrið eða hylki með því er
fest innan í eyra nautgripanna og
þaðan síast það smám saman inn í
blóðrás dýranna. Það verður aðeins
örlítið eftir af efninu í kjötinu að
slátrun lokinni. Það magn er svo
lítið, að Thomas H. Jukes, lífefna-
fræðingur við Kaliforníuháskóla í
Berkely, hefur reiknað út, að slíkt
valdi krabbameinshættu hjá færri en
einni konu af öllum þeim konum,
sem fæðast í Bandaríkjunum á 133
ára rímabili. (Þetta er minni krabba-
meinshætta en konum stafar af kyn-
vakaframleiðsiu síns eigin líkama
(estrogen) eða siíkum efnum, sem
'fyrir finnast á eðlilegan hátt í hveiti-
kjarna).
Þessa áhætfu verður að vega og
meta í hlutfalli við þá kosti, sem það
hefur í för með sér að nota DES
til framleiðslu nautakjöts á ofan-
greindan hátt. Án notkunar DES eða
annars slíks efnis dregur úr magni
magurs kjöts í hlutfalli við fóðurgjöf,
svo að nemur um 10% og slíkt mun
auka verð nautakjöts um 10 dollara
miðað við ársneyslu hverrar banda-
rískrar fjölskyldu að meðaltali. Það
mundi þurfa um 5 milljón tonn af
maís til viðbótar árlega, til þess að
viðhalda bandarískri nautakjötsfram-
leiðslu í sama magni, ef hætt yrði
við notkun DES eða annarra slíkra
efna.
UMDEILD LAGAGREIN
Ríkisstjórnin hefur afskipti af
notkun allra viðbótarefna í matvæli
og yfir hverju slíku efni vofír bann
hennar vegna Delaneylagagreinar-
innar, sem er 47 orð að lengd og
er hluti af breytingu á lögum um
viðbótarefni matvæla, sem samþykkt
var sem lög frá þjóðþinginu árið
1958. Hún dregur nafn af höfundi
sínum, James J. Delaney, fulitrúa-
deildarþingmanni frá New York-
borg. Nú er þetta ein umdeildasta
lagagrein Bandaríkjanna. Hún hljóð-
ar svo: ,,Ekkert viðbótarefni skai
skoðast öruggt, ef það reynist inni-
halda krabbameinsörvandi efni, þeg-