Úrval - 01.10.1976, Qupperneq 52

50
URVAL
beygðum vír, sem virðist sveiflast í
áttina frá eða að hvorum öðmm,
þegar þeir em yfir gröfnum vatns-
leiðslum. Sum fyrirtæki nota slíka
vatnsleitarmenn til þess að finna
símaleiðslur, vatnsleiðslur eða raf-
leiðslur, áður en gröftur hefst. I Viet-
nam notuðu verkfræðingasveitir
fyrstu og þriðju Iandgönguliðs-
sveitanna beygð herðatré með góðum
árangri til þess að finna falin jarð-
göng óvinanna, jarðgildmr og jarð-
sprengjur.
Sovéskir vísindamenn nota mikið
aðferð sem þeir kalla „lífeðlisfræði-
legu aðferðina” (biophysical met-
hod: BPM), til þess að leita að málm-
lögum, neðanjarðarám og olíu. Á
ráðstefnu í Prag árið 1973 skýrði
sovéskir prófessorinn Aleksandr Bak-
irov frá því, að þessi leitaraðferð
hefði sannað gildi sitt við gerð jarð-
fræðikorta, við að finna og rannsaka
sprungusvæði og jarðfræðileg snerti-
svæði og rekja nákvæmiega legu
málmauðugra laga. „Þessi aðferð
eykur árangur náttúmauðæfaleitar og
dregur einnig úr bomnarkostnaði,”
segir hann.
Er hæfileiki þessi líkamsfræðilegs
eðlis? Bandaríski eðlisfræðingurinn
Zaboj V. Harvalik hefur komist að
því, að margir „vatnsleitargaldra-
karlar” em mjög næmir fyrir smá-
breytingum á segulsviði jarðarinnar,
án þess að þeir verði þess varir sjálfir.
Við prófanir hefur hann látið slíka
menn ganga yfir rafsegulgeisla, sem
hefur lágan styrk og hægt er að
,,skrúfa frá og fyrir” að vild. Næmir
vatnsleitarmenn virðast taka á móti
„merkjasendingum” frá geisla þess-
um. En þeir geta það ekki, þegar
hlífar úr þykkum ál- eða kopar-
pappír em látnar á vissa líkamshluta
þeirra, einkum nýrnasvæðið eða
höfuðið. Þetta bendir til, að til séu
segulskyntæki í þessum líkams-
hlutum auk „merkjaúrvinnslutækis”
í heilanum, sem sendi frá sér skipun
til handleggsvöðvanna um vöðvasam-
drátt, sem hreyfi síðan vatnsleitar-
greinarnar eða prikin. Harvalik hefur
þetta að segja um þennan mögu-
leika: „Vatnsleitargreinin hreyfist
ekki vegna þess, að í hana sé togað
af óþekktu afli, heldur vegna þess að
sumir einstaklingar skynja breytingar
á segulsviði djúpt í jörðu. ’ ’
En það vantar samt enn viðbótar-
skýringar, sem gætu skýrt árangur
vatnsleitar, sem á sér stað úr fjarlægð
með hjálp uppdrátta og landakorta.
Bandaríski höfundurinn Kenneth
Roberts, sem skrifað hefur ýmsar
sagnfræðilegar skáldsögur, skráði eitt
frægasta dæmi um slíkt árið 1950.
Vatnsleitarmaðurinn Henry Gross
breiddi úr korti af eyjunni Bermuda á
heimili Roberts í Kennebunkport í
Mainefylki. Síðan hreyfði hann
vatnsleitargrein sína yfir kortinu og
merkti svo þrjá staði á Bermudaeyju,
þar sem ferskt vatn væri að fínna,
þrátt fyrir að jarðfræðingar væm
þegar sannfærðir um, að ekki væri
neitt ferskt neðanjarðarvatn að finna
á allri eyjunni. Landstjórn Bermuda