Mímir - 01.06.2007, Blaðsíða 28

arlega lífs, væri ekki ögrað með öllum þeim um-
breytingum sem áttu sér stað á tuttugustu öld-
inni.19 Astæður krísunnar eru einnig fremur
óljósar og algeng er sú staðhæfing að allir karl-
menn séu í kreppu, ekki bara sumir.20 Auk
þessa má ekki gleyma því að sjálfsmynd karl-
manna er mismunandi eftir þjóðerni, kyn-
hneigð, aldri, samfélagsstöðu o.þ.h. og því upp-
lifa þeir væntanlega sjálfa sig — og mögulega
kreppu sína — á ólíkan hátt. Þetta er jarðvegur-
inn sem Egill Grímsson, hin póstmóderníska
aðalsöguhetja Nautnastuldar, sprettur upp úr.
Rústirnar eru ekki aðeins póstmódernískar
heldur er feðraveldið einnig í rúst, karlmennsk-
urnar ijölmargar og erfitt að velja úr.
Gamlir tímar og nýir
Hvers vegna þurfti hann einn að bera ábyrgð-
ina á þessu öllu, svona ungur og óreyndur? Af
hverju var ekki einhver stofnun sem sá um að
taka ábyrgð á mönnum eins og honum? (42)
Egill elst upp í litlu sjávarþorpi fyrir vestan
ásamt foreldrum sínum og tveimur bræðrum
þar sem veiðimannshugsunarhátturinn gildir.
Karlmenn eiga að stunda líkamlega vinnu, allra
helst sjómennsku, eða vinna í fiski.21 Grímur,
faðir Egils, aðhyllist stranga karlhyggju og inn-
an veggja heimilisins ræður hann lögum og lof-
um og danglar öðru hvoru í móðurina sem
beygir sig í duftið og gerir allt sem karlinn bið-
ur um. Grímur er alvörukarlmaður og ætlast til
þess að synir sínir þrír, Egill, Sæli og Kiddi, feti
í sín fótspor.
I Reykjavík stundar Egill nám við Heim-
spekideild Háskóla Islands og á erfitt með að
sætta þau sjónarmið sem hann hefur fengið úr
19 Stephen M. Whitehead og FrankJ. Barrett 2001:8-
9.
20 John Beynon 2002:95-96.
21 Rúnar Flelgi Vignisson 1990b:35.
uppeldinu og það sem hann fær út úr mennta-
stofnuninni. Grími finnst nám Egils vera mesta
rugl og vitleysa og þegar Egill imprar á því að
verða kennari í framtíðinni lýsir Grímur því yfir
að kennsla sé bara fyrir slordóna (112). Að mati
Gríms er Egill vonlaus karlmaður sem stundar
kjánalegt nám og hefur aldrei migið í saltan sjó,
aðeins orðið óglatt og kastað upp.
Ástkonur Egils hvetja hann einnig til að
verða að karlmanni. Þær vilja að hann þroskist,
taki ábyrgð og geri eitthvað. í upphafi bókar er
Egill nýhættur með æskuástinni Ástu eftir að
hún sængaði hjá öðrum manni. Ásta gafst upp
á sjálfsvorkunn Egils, þunglyndi og aðgerðar-
leysi og eftir stendur Egill, ringlaður og von-
svikinn, en gerir sér þó grein fyrir að þau séu
eins og svart og hvítt (17):
Hún alltof mikil framasál, hann alltof mikill
hlunkur. Eins og tígrisdýr og fíll gengju í
hjónaband. Hjúskaparmiðlari hefði ekki
ómakað sig við að leiða þau saman, hvað þá
meira. En það var niðurlægingin, að vera þol-
andinn. Enn að súpa seyðið af því. Ásta hafði
samt ekki fyrir því að leggjast í volæði.
Nýi karlmaðurinn á að stefna hraðbyri í átt að
völdum og auði. Lífsgæðakapphlaupið, frama-
potið og neysluhyggjan eru ráðandi öfl í samfé-
laginu, eða eins og Ásta segir (11); „Til hvers
að leggja út í dýrt nám þegar maður fær ekkert
hærri laun“? Enda virðist það skipta Ástu og
aðra í kringum Egil höfuðmáli hvað hann græði
á þessu námi sínu, eins og sjá má á orðum föður
hans (57):
Hvernig er þetta með þig, drengur, ætlarðu
ekki að fara að ljúka þessu fjandans prófi?
Gera eitthvað af viti eins og hann Sæli bróðir
þinn? Standa undir nafni?
Eg klára vonandi í vor.
Og hvað verðurðu þá?
B.A. [...]
Nú, og hvaða gagn er í því? Hvaða laun færðu
út á það? [...]
26