Mímir - 01.06.2007, Blaðsíða 100

þátíðarprófið af myndum og hver mynd sýnir
verknað eða athöfn sem lýsa má með þeirri
sögn sem prófa átti hverju sinni.
Börnin voru prófuð hvert í sínu lagi. Rann-
sóknarmaðurinn, sem í þessu tilfelli var ég sjálf,
sýndi barninu eina mynd í senn og útskýrði það
sem um var að vera á myndinni á þessa leið:
„Hérna sérðu strák kasta bolta í körfir." Síðan
var myndinni flett við og barnið spurt: „Hvað
gerði strákurinn í gær? Hann ...“ Með þessum
hætti kynnti rannsóknarmaðurinn hverja mynd
fyrir barninu og reyndi að laða fram svar. Aður
en prófið byrjaði voru gerðar nokkrar tilraunir
til að tryggja að barnið skildi í hverju verkefnið
fólst. Einnig var útskýrt fyrir börnunum að
ekkert svar væri rangt. Ef börnin beygðu t.d.
ekki sögnina kasta heldur endurtóku hana eða
mynduðu þátíð með hjálparsögn, var að kasta,
var myndin kynnt á nýjan leik eða tilrauna-
myndirnar teknar aftur fram og útskýringarnar
riíjaðar upp og þannig reynt að fá fram annað
svar. Síðan voru svör barnsins skráð á sérstakt
eyðublað. Myndunum var raðað af handahófi
frá #1 til #61. Prófið tók 30-40 mínútur hjá
yngri börnum en hjá þeim eldri 15-30 mínút-
ur. Fyrst var prófið útskýrt fyrir foreldrum barn-
anna og leyfi fengið fyrir því að barnið tæki þátt
í rannsókninni.
3. Niðurstöður rannsóknarinnar
3.1 Þróun réttra svara í beygingarflokkun-
umfjórum eftir aldri barnanna
Eins og áður hefur komið fram var sterku sögn-
unum skipt í þrennt: Sl, S2 og S3. Munur á
hlutfalli rétt beygðra þátíðarmynda af þessum
sögnum reyndist ekki vera mjög mikill. Lit-
háísku börnin voru með 53% þátíðarmynda
réttar í S1 flokknum, 56% í S2 og 49% í S3.
Með tilliti til þessarar niðurstöðu verður því hér
eftir fjallað um sterkar sagnir sem einn flokk,
S. Munur á hlutfalli réttrar þátíðar hjá veikum
sögnum í VR-a og V-a var mun meiri. Börnin
voru með 66% svara rétt í flokki VR-a og 92%
í V-a. Munur á hlutfalli réttra þátíðarmynda
sagnanna í VR-i og V-i var ekki mikill. Börn-
in voru með 59% svara í VR-i rétt og 64% í V-
i. Draga má saman það sem nú hefur komið
fram þannig að þær veiku sagnir sem ekki ríma
við sterkar sagnir voru oftar notaðar rétt en þær
sem ríma en þar sem munurinn var ekki mjög
mikill (nema hjá sögnum í VR-a og V-a en það
verður útskýrt síðar) verður eftirleiðis fjallað um
þrjá beygingarflokka veikra sagna: V-a, V-i og
V-bl.
Langhæst hlutfall réttra svara af beygingar-
flokkunum fjórum var í flokkum V-a (92%) og
V-i (64%). I rannsókninni sem Hrafnhildur
Ragnarsdóttir (1998:262) gerði á íslenskum
börnum var hlutfall réttra svara einnig langhæst
í flokkunum V-a (89,5%) og V-i (70%). Hlut-
fall réttra svara í S-flolcknum var 50% hjá lit-
háísku börnunum en 57% hjá íslensku
börnunum og í flokknum V-bl var hlutfail réttra
þátíðarmynda 37,5% gegn 38,5% hjá íslenskum
börnum.
Eins og niðurstöður rannsóknanna sýna er
munur á hlutfalli réttra svara hjá litháískum og
íslenskum börnum ekki mikill en nánar verður
rætt um hann hér á eftir.
I töflu 2 er sýnt hlutfall réttrar þátíðar hjá
hverju barni af sögnunum sem til athugunar
voru. Eins og áður var nefnt var 61 sögn í próf-
inu, 13 veikar a-sagnir, 12 veikar z'-sagnir, 30
sterkar og 6 blandaðar veikar sagnir.
Eins og tafla 2 sýnir eru flest börnin (A, B,
C, F, H, I, J, K og L) með hæst hlutfall réttra
svara (92%) í beygingarflokknum V-a. Ástæða
þess er sennilega sú að beygingarflokkurinn V-
a er langstærsti og reglulegasti flokkur ís-
lenskra sagna. Samkvæmt Jóni Gíslasyni
mynda sagnir í flokknum V-a 64,6% (1121)
allra veikra sagna, eins og áður hefur komið
fram, á meðan sagnir í V-i mynda 31,3% (543)
en V-bl 4,1% (71) allra veikra sagna (Jón Gísla-
son 1996:71).
98