Mímir - 01.06.2007, Síða 106

Svanhvít Lilja Ingólfsdóttir
Annað skrefið —
aðlögun rapps að íslenskri
menningu
1. Inngangur
I breskum gamanþætti sem heitir Little Britain
bregða tveir menn sér í alls kyns gervi og leika
litla leikþætti þar sem þeir gera oftar en ekki
gys að smáborgarahætti landa sinna.1 Sögusvið
eins leikþáttarins er kirkja, full af prúðum og
settlegum Bretum, en presturinn er svartur og
hrópar í hljóðnema og dansar í kringum fólldð
eins og tíðkast í gospelkirkjum. Hann kallar í
sífellu eftir svörum safnaðarins og er ólmur í að
lækna fólk af líkamlegum kvillum með því einu
að snerta það. Bretarnir koma af ijöllum því að
þeir þekkja ekki slíka háreysti í kirkju og muldra
í barm sér svör við köllum prestsins til að sýna
ekki ókurteisi. Þarna er mismunandi menn-
ingarheimum lýst á mjög greinilegan hátt.
Hér á landi sem og í Bretlandi tíðkast ekki
að prestur og söfnuður kallist á á þennan hátt,
eða noti látbragð til að sýna tilfinningar í kirkju,
en í gospelkirkjum blökkumanna í Bandaríkj-
unum þykir það eðlilegt. Þegar presturinn er
tekinn út úr sínu venjulega umhverfi og settur
í annað án allrar aðlögunar verður það því óeðli-
legt og jafnvel hjákátlegt. Þó fer því ijarri að ekld
1 Þessi grein er unnin í námskeiðinu 05.41.24 Ritstjórn
og fræðileg skrif á haustönn 2006 upp úr B.A.-ritgerð
höfundar, sem skrifuð var undir leiðsögn Sveins Yngva
Egilssonar. Eru honum og Höskuldi Þráinssyni færð-
ar bestu þakkir fyrir veitta aðstoð.
sé hægt að flytja menningu frá einum stað til
annars. Þvert á móti er það mjög algengt og á sér
sífellt stað. En menningin þarf að fara í gegnum
nokkur stig til að aðlagast nýju samfélagi.
Hipphoppmenningin er tiltölulega ný af
nálinni og auðvelt er að festa hendur á hvar hún
er upprunnin því að hún var mótuð af svörtum
ungmennum snemma á áttunda áratugnum í
Bronx-hverfi í New York í Bandaríkjunum. A
ógnarhraða hefur þessi menning breiðst út um
heiminn og náð gífurlegum vinsældum meðal
ákveðins hóps fólks og þykir því kjörið rann-
sóknarefni menningarfræðinga sem vilja kanna
hvernig menning flyst milli staða. James Lull
er meðal þeirra sem hafa rannsakað efnið út frá
dægurmenningu ungmenna (1995).
I þessari grein verður stuðst við kenningu
Lull um menningartilfærslu til að lýsa því
hvernig hipphopp, og þá sérstaklega rapp, hefur
náð fótfestu í íslensku samfélagi. Fyrst er litið á
orðræðu hipphoppmenningarinnar sem er
nokkuð afmörkuð og setur notendum nokkrar
skorður. Svo er farið yfir hvernig þróun rapp-
tónlistar hefur verið hér á landi á þeim fáu árum
sem liðið hafa síðan menningin tók hér ból-
festu. I fjórða kafla verða kenningar Lull og
fleiri menningarfræðinga kynntar til sögunnar
og sýnt hvernig þær eiga við um íslenska hipp-
hoppmenningu. Sérkenni hipphoppsins eru
mörg og yrldsefni rappsins og hugtakanotkun
er hluti af því sem íslenskir rapparar verða að
104