Mímir - 01.06.2007, Page 113

Helga Birgisdóttir Kaaber
Slepjuleg náttskrímsli og
annar óhugnaður
Um hrylling, viðbjóð og ótta í skáldsögunni
Börnin íHúmdölum eftir Jökul Valsson
Skáldsagan Börnin íHúmdölum eftir Jökul Vals-
son kom út árið 2004 og var fyrsta íslenska
hrollvekjan í langan tíma. Þetta er stór og þykk
bók með fremur smáu og þéttu letri.11 henni em
engar myndir fyrir utan dmngalega kápumynd-
ina. Bókin er hvorki ætluð börnum né öðrum
viðkvæmum lesendum. Samt sem áður fjallar
sagan um börn, meira að segja ansi ung börn, og
skelfilegar hrakningar sem þau lenda í og þurfa
að bjarga sér úr. Ekki er bókin beinlínis ætluð
fullorðnum, segir á heimasíðu Bjarts, heldur
aldurshópi sem er þarna mitt á milli barnæsku
og fullorðinsára, fólki á aldrinum 15—30 ára.
Þetta er æði sundurlaus hópur og eflaust mildll
þroska- og reynslumunur á þrítugum einstakHngi
og óhörðnuðum fimmtán ára unglingi. Jökull
sagði enda bókina einna helst líkjast því að Einar
Askell hitti Alien2 og víst er að himinn og haf
aðskilur hinn indæla Einar Askel og skelfilegu
geimvemrnar úr Alien-kvikmyndunum.
I Börnunum íHúmdölum rekast á raunveru-
leikinn og óraunveruleikinn, samfélagsleg vanda-
mál og yfirnáttúruleg vandamál svo um munar.
Þessi heimur og hinn sameinast í stóm, dmnga-
legu fjölbýlishúsi efst uppi á hæð og áreksturinn
er ansi harkalegur. Utkoman verður mergjuð
hryllingssaga og fantasía: bólc sem ætti að höfða
til allra þeirra sem enn eiga svolítið af barninu
1 Hér á eftir verður vitnað til blaðsíðutals bókarinnar
innan sviga með hverri tilvitnun.
2 Jartur 2004.
eftir inni í sér, þótt hún sé ekki fyrir sjálf börn-
in, að minnsta kosti ekki fyrr en þau hafa
stækkað svolítið. Hér á eftir velti ég fyrir mér
hryllingssagna- og fantasíuforminu í tengslum
við Börnin íHúmdölum og fjalla um voðalega
hluti á borð við vanrækt börn og misnotuð, við-
bjóðsleg skrímsli og það sem fær lesendur til að
loka skápum, gægjast undir rúm og hnipra sig
saman undir sænginni.
í Húmdölum
Aðalsöguhetjur bókarinnar eru börn. í for-
gmnni eru þau Nonni, Brynja og Eydís sem öll
eru sjö ára gömul og glímir hvert þeirra við
vandamál sem aðallega eru foreldrunum að
kenna. Móðir Nonna er þunglyndissjúklingur
en pabba hans hefur tekist að snúa baki við
Bakkusi en er þó bæði strangur og skilnings-
sljór. Brynja býr með einstæðri móður sinni,
hjúkrunarfræðingi sem neyðist oft til að skilja
stelpuna eftir eina heima yfir nótt, og Eydís litla
á ósköp góða mömmu en nýi kærastinn henn-
ar reynist vera úlfur í sauðagæru. Af öðrum
sögupersónum ber einkum að nefna Hilmi en
hann býr hjá einstæðri móður sem bæði drekk-
ur og neytir eiturlyfja. Hilmir leitar sér hugg-
unar hjá ímynduðum vini sínum, Dúa, sem
enginn sér eða heyrir fyrir utan hann sjálfan.
í bókinni The Philosophy of Horror, or Para-
doxes of the Heart fjallar höfundurinn Noél
111