Vinnan og verkalýðurinn - 15.11.1952, Blaðsíða 40

Óskar B. Bjaraason:
VOLGU-DON skurSurinn
Skipaskurðurinn milli Volgu og Don, sem var tekinn í notkun 27. júlí í sum-
ar liggur frá Volgu skammt fyrir neðan Stalingrad til Kalatsj í Donbugðunni.
Skurðurinn er 101 km á lengd og liggur yfir lálendishrygginn sem þarna er
á milli þessara tveggja fljóta. Á leiðinni yfir hæðina er skipastigi með 13 lok-
um og 3 dælustöðvum. Til þess að fá Don til að renna í skurðinn yfir til Volgu
þurfti að gera geysimikla stíflu í hana hjá Tsinljanskaja, 240 km norðaustur
af Rostof. Don hefur skipt um farveg á kafla og þarna er komin smáskekkja í
öll heimsins landabréf. — Þarna, hjá gamla kósakkabænum við Don er
nú komið stærsta stífluvatn heimsins, Donhafið eða Tsimljanskajahafið. Lengd
þess er 180 km og breidd 40 km og rúmmálið 23.800 milljónir teningsmetra.
Stíflan við Tsimljanskaja er 13,5 km á lengd og 40 m á hæð. Raforkuverið
sem reist hefur verið við þessa stíflu hefur 160 þús. kílówatta afl og mun
framleiða 500 milljónir kílówattstundir á ári. Vatnið í Donhafinu er einnig
hagnýtt til áveitu. Aðaláveituskurðirnir eru 658 km á lengd og samanlögð
lengd allra skurðanna nemur þúsundur kílómetra. Alls verða vökvaðir 3
milljónir ha. lands með þessu áveitukerfi þegar það er allt komið í notkun.
Strax í sumar voru 100 þús. ha. af þurru landi vökvað frá Donhafinu. Þurrkar
munu ekki framar ógna uppskerunni í Úkranínu — og ný landssvæði munu
fást þar til ræktunar á víni, bómull og hrísgrjónum.
Þegar Volgu-Don-skurðurinn sem l,íka er kenndur við Lenín, var opnaður
fyrir umferð í sumar tengdust 5 höf sem liggja að ströndum Sovétríkjanna
með skipaskurðinum. Þessi höf eru: Hvítahafið, Eystrasalt, Svartahafið, Asofs-
haf og Kaspíhafið. Yfir skurðinn hggja 8 stórar brýr svo að skurðurinn er
síður en svo tálmun fyrir umferð á landi. Áttatíu milljónir rúmmetra af möl
og sandi voru fluttir til og 2,86 milljónir rúmmetra af steypu varu steyptir við
byggingu alls mannvirkisins.
)
Moskva er nú orðin stór hafnarborg fyrir siglingarnar milli hinna 5 hafa.
Nýjar siglingaleiðir um fljótin hafa opnast, nú er t. d. hægt að sigla frá Moskvu
til Rostof við Don.
Við smíði Leninskurðarins og stíflunnar og orkuversins við Tsimljanskaja
og aðrar enn stærri framkvæmdir sem nú eru á döfinni í Sovétríkjunum hafa
verið notaðar stórvirkustu vinnuvélar sem enn hafa þekkst í heiminum.
Meðal þessara stórkostlegu véla má nefna grafvélar sem lyfta 14 rúmm. af möl
182
VINNAN og verkalýSurinn