Morgunblaðið - 09.06.1974, Blaðsíða 14

14
MORtíUNBLAÐIÐ, SUNNUDAtíUR 9. JUNI 1974
Spjallað við
f
Arna Blandon
um sálarfræði,
leiklist,
Kertalog o.fl.
9 Arni «*r Vnita Krislín í
Kcrliilo.í’i: rovndi ;n>
sjá fvrir mór lncrniu Kiilli
myndi í raun o.u \rru haj*a
sóryffliaMioa*ri IiI. . .*•
„KKKI hefurrtu lesið allar þessar
bækur," datt upp úr mér, þegar
ég kom inn í herbergið hjá Árna
Blandon. Bækur uppi um alla
veggi, troðfullar hillur af hétkum.
staflar af bókum.
„Nei," sagði Árni. „Ég hef
keypt þær af því að mig langar til
að lesa þær einhvern tíma. Sumar
hef ég lesið og hef blaðað í hin-
um, lesið kafla hér og þar."
„Nú ertu að ljúka B.A.-námi f
sálarfræði, leikur í Kertalogi og
ert lærður trésmiður að auki. Ef
þú heldur svona áfram, hvenær
heldurðu þá, að þú hafir líma til
að lesa þessar bækur?"
„Það er rétt. að ef ég held
áfram að vera eins virkur þjóðfé-
lagsþegnog ég hef verið, þá kemst
ég aldrei vfir að lesa þa*r. Þjóð-
félagið gefur mönnum ekki tíma
til að setjast niður og lesa bækur.
Lestur er ekki arðbær iðja — ja,
nema þá að maður sé bókmennta-
fræðingur eða gagnrýnandi eða
eitthvað slíkt."
Og ég spvr Árna um hvað þær
séu, allar þessar bækur.
„Stór hluti er um sálarfræði —
þó ekki sá stærsti. Bókmenntir
eru stærsti hlutinn. Svo eru hér
tvær hillur eingöngu um leiklist
og svo er talsvert um heimspeki.
Þetta eru mín áhugamál. Ég hef
til dæmis verið að lesa heimspekí
núna undanfarna tvo daga."
Hverl þessara sviða á mest ítök
í Arna?
„Þetta tengist saman mörgum
böndum. Sálfrædin tengist leik-
listinni og bókmenntunum sterk-
lega. Ég hef t.d. ákveðið að skrifa
B.A,-ritgerð um efnið „Var
Hanilet brjálaður?". Þar kemur
þetta allt inn í og heimspekin
líka."
„Értu húinn að taka einhverja
ákvörðun um framhaldið? Verður
það á sviði leiklistarinnar, bók-
mennla, heimspeki eða sálar-
fræði?"
„Það er nú svo, að ég vil ekki
sérhæfa mig og þurfa að velja á
milli þessara greina. Kannski flý
ég bara I húsasmíðina til að þurfa
ekki að velja! — Þó má segja, að
það sé fvrst og fremst val milli
sálarfræðinnar eða leiklistarinn-
ar, sem ég stend frammi fvrir.
Það gæti t.d komið til greina, að
ég helgaði mig leiklistinni ein-
göngu í þrjú ár, en færi síðan I
framhaldsnám í sálarfræðinni.
ÍVIig langar til að vinna á sviði,
sem er sameiginlegt þessum
greinum báðum, þ.e. skapandi
leiklist. Ég held, að það sé sú
vfdd. sem fæst fólk hefur í raun
gert sér grein fyrir að væri til.
Hefðbundna leiðin hefur verið
að leika fvrir fólkið, en síðan hef-
ur einnig komið fram sú stefna að
leika með fólkinu, á meðal fólks-
ins. Þriðja leiðin er sú, sem ég
hef áhuga á, að láta fólkið sjálft
leika, skapandi leiklist. Eg held,
að slík leiklist gæti verið stór
þáttur í að stvrkja geðheilbrigði
almennings, verið f.vrirbyggjandi
sálarfræði. Hún mvndi kenna því
að opna sig, að vera það sjálft f
stað þess að bæla sig, loka sig af.“
Árni bendir á, að þetta sé í
beinum tengslum við eina af nýj-
ustu stefnunum í sálarfræðinni,:
existentialismann. Sú stefna stvð-
ur þá skoðun, að í raun og veru
séu allir geðbilaðir eða brjálaðir,
sem geta lifað f þjóðfélaginu.
Þeir, sem séu á geðsjúkrahúsun-
um, séu þeir einu heilbrigðu og
komi það bezt fram í því, að þeir
hafi alls ekki getað samþykkt hið
hrjálaða þjóðfélag okkar og lifað
í því. Og inn á þetta sé einmitt
komið f Kertalogi, leikriti Jökuls
Jakobssonar, sem Arni fer með
eitt aðalhlutverkið í.
Tal okkar berst að Kertalogi.
Árni er f raun eini leikarinn í
þeirri sýningu, sem ekki hefur
lært í leikskóla. Én í samhandi ,
við þessa leiksýningu hefur hann
lagt mikla áherzlu á að mennta
sig sjálfur á sviði leiktúlkunar.
„Ég gerði mér grein f.vrir því, að
ef mér ætti að takast að leika f
Kertalogi með einhverjum
árangri, þá yrði ég að fara í minn
eiginn skóla. Og það gerði ég. I
tvo mánuði snerist allt mitt Iff
um leiklist. Ég las aílt, sem Jök-
u 11 hafði skrifað, sá allar leiksýn-
ingar, sem völ var á, til að lifa
mig inn í leikhúsheiminn, og las
margar bækur um leiktúlkun.
Síðan valdi ég mér þá túlkunarað-
ferð, sem mér leizt bezt á, og
notaði hana. Það má orða aðal-
kennisetningu hennar eitthvað á
þessa leið: Ef maður ætlar að
túlka raunveruleikann, verður
maður að vera raunverulegur
sjálfur. Eða: Ef maður vill leika
eðlilega, þá verður maður að
ieika sig sjálfan. Eg hef ekki bara
tekið þetta upp úr bókum, heldur
hef ég einnig lagt mig mikið eftir
því að læra af öðru ungu fólki,
sérstaklega drukknu fólki. Drukk-
ið fólk er það sjálft — ölið sýnir
innri mann — og ég hef lært
hvernig það fer að því að láta sér
líða öðru vísi, þegar það er drukk-
ið, en það mvndi gera við sömu
aðstæður, ef það væri ódrukkið."
Arni hefur orðið fvrir talsverð-
um vonbrigðum með útkomuna
„Kertalogi" — og b.vggjast þau
vonbrigði að verulegu leyti á þvf,
að mótleikari hans, Anna Kristfn
Arngrímsdóttir, hefur haldið sig
að allt annarri leiktúlkun. „Hún
lék vel og hann var svo eðlilegur,"
hefur verið sagt um frammistöðu
þeirra, að því er Árni segir. Og f
þessu liggur megin- og reginmun-
urinn. Arni hefur lagt aðaláherzl-
una á að vera sem eðlilegastur,
sem raunverulegastur. „Ég
re.vndi að sjá f.vrir mér hvernig
Kalli myndi í raun og veru haga
sér ef hann væri til — og sfðan
hef ég leikið þannig. Ég hef re.vnt
að vera eðlilegur á sama hátt og
honum væri eðlilegt — en það er
ekki þar með sagt, að ég leiki
ekki. Það felst einmitt í þessu
krafa um að maður leiki — en
bara ekki þannig, að það sjáist að
maður sé að leika. Anna Kristín
hefur hins vegar lagt sig fram um
að leika, þannig að það hefur sést,
að hún væri að leika. Það er
skiljanlegt, þvf að langstærstur
hluti áhorfenda vill einmitt hafa
það þannig. Þessir áhorfendur
eru vanir því að horfa á fólk leika
á leiksviðinu en ekki vera eðli-
legt."
Arni tekur það fram, að Anna
Kristfn leiki mjög vel, en hann er
afar óánægður með þetta mis-
ræmi í leiktúlkun þeirra. Annað-
hvort hefðu þau bæði átt að ein-
beita sér að raunveruleikanum,
að vera sem eðlilegust, eða þá
ba*ði að leika Þá hefði í báðum
tilvikum komið út áhugaverð sýn-
ing — en í þessu tilviki sé útkom-
an ekki nógu góð.
Árni dregur ekki dul á, að þessi
k.vnni hans af leiklistinni hafa
mjög dregið úr bjartsýni hans á
framtfðarferil í íslenzkri leiklist.
„Það er alltof áberandi það
sjónarmið að reyna bara að græða
sem mesta peninga á sem
minnstri vinnu — og listin sjálf
situr á hakanum. — Ekki það, að
ýmsir leikarar eru afar ath.vglis-
verðir listamenn, en svo margir
eru það bara ekki."
Hvað er framundan hjá hon-
um?
„Ja, það er allt óráðið f raun og
veru. Ég mun Ijúka mínu sálar-
fræðinámi og taka síðan nokkrar
félagsfræðigreinar næsta vetur
— og svo er alltaf opinn sá mögu-
leiki, að ég komist að á leikskóla í
Berlín. Ég hef beðið menntamála-
ráðune.vtið að skrifa þangað fvrir
mig með ósk um skólavist — en
ráðune.vtið hefur haft svo mikið
að gera, að mitt mál hefur að
mestu setið á hakanum. Ég veit
þvf ekkert hvað verður."
Og þá látum við lokið spjallinu
við Árna Blandon. Raunar var
það miklu lengra — en einhvers
staðar verður að setja punkt. Éyr-
ir þá, sem vilja vita meira um
Arna, skal þess getið, að hann lék
á sínum tíma í hljómsveitum í
Menntaskólanum f Hamrahlíð,
síðast f Töturum, stundaði síðan
nám í íslenzku og ensku um skeið
við H.I., fór sfðan í sálarfræði og
lék f Hárinu og Sandkassanum og
stóð að stofnun SÁL-skólans, án
þess þó að stunda þar nám. og á
nú m.a. sæti í stúndentaráði H.I.,
er formaður menntamálanefndar
ráðsins og var að fara að pakka
inn Stúdentahlaðinu. þegar við-
talinu lauk.
„Ég hef lagt það f vana minn að
vera önnum kafinn upp f.vrir
haus," segir hann. -sh.
QJt Q)s
•cr -js
Q),«<
=•
CK jy
03 f .
2. o«
■ 3
CD
03
3
03
O
CQ
C/3
O
C
03 ^
WaO'
03 00 O
3S'«
£ " s
I I 5'
C/3 {Q 03
o/ =
c
e/3
-Q_
00
v> 3
CQ
<
o:
O/
03
O/
•<
CQ
CQ
■
03
eo
CD«
cy
03
3
co
03
CQ
eo
o*
03
“i
CD
V)
CD
CQ
03«
O/
03
O
o
o
03
c
3
CD
<
3
3
03
3_
CD
CQ