Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1917, Blaðsíða 75

Ársrit Ræktunarfjelags Síorðuriands.
81
gruggi. Af uppleystu efnunum tekur þó jarðvegurinn
sjaldan mikið, ef vatnið er ekki sjerstaklega auðugt af
þeim.
Aftur á móti notar jarðvegurinn alt grugg og sand á
besta hátt, sje vatnsveitan rjettilega framkvæmd.
Einnig getur tilgangurinn verið sá, að vatnið flytji jarð-
veginum súrefni, þar eð vatnið er mikið auðugra af því
en loftið og orsakar efnaleysingu og efnabreytingu í jarð-
veginn.
Vor og haust er vatnið heitara en jarðvegurinn og hit-
ar þá efsta jarðlagið og lengir með því vaxtartíma jurt-
anna. Til að verja jarðveginn fyrir næturfrostum, er vatn
látið fljóta yfir hann.
Loksins geta vatnsveitingar haft þann tilgang að þvo
burt skaðleg efni úr jarðveginum, svo sem járnsýringa
og leirgrugg í flóum og mýrum.
2. Leiðsla vatnsins.
Vatnsveitingarnar verða oft af sjálfu sjer, þar sem ár,
vötn og sjór fer yfir graslendið. Þannig er það víða hjer
um land, t. d. Borgarfirði, Vatnsdal, Skagafirði, Eyjafirði,
Skjálfanda og víðar.
Lessi áveita hefir þá veiku hlið, að mannshöndin hefir
ekki vald á vatninu, hvorki hve mikið það verður, stærð
landsins, sem það fer yfir, eða hvenær það kemur. Vatn-
ið fer yfir landió í flóðum á vorin og flytur með sjer áburð
og súrefni handa gróðrinum, sém lifir við lostæti og
teygir sig meters hár til himins í góðviðrinu, þar til sláttu-
maðurinn slær hann við jörðu einn góðan sumardag, svo
að 15 — 30 hestar liggja eftir manninn á dag.
Á milli góðæranna koma köldu árin. Lá eru vorleys-
ingarnar oftast hægar og jafnar, Flóðin lítil eða engin.
Hlaupa snöggvast yfir landið og veita gróðrinum stund-
6