Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1917, Blaðsíða 78

84
Arsrit Ræktunarfjelags Norðurlands.
sandur setjist í skurðinum og komi enginu aldrei að
notum. Ennfremur þarf skurður með litlum halla að vera
breiðari til að flytja sama vatnsmagn og hallamikill skurð-
ur og þar af leiðandi verður gröfturinn meiri. Brýr og
stíflur við skurðinn þurfa líka lengri og dýrari.
F*egar vatnshraðinn er aðeins 0.20 m. á sek., setst
leir og grugg í skurðinum. Og þegar vatntshraðinn er
0.40, setst sandur. Vatnshraðinn verður því ætíð að vera
meiri en 0.20 m. á sek., ef mögulegt er. Sje hallinn
meiri en 1.2 m. á sek., þarf að festa botn og hliðarskurðs-
ins með grjóti. Ef hallinn er mjög mikill, er heppilegt
að hafa smá fossa í skurðinum og hafa svo hallann milli
þeirra hæfilegan. Með timbri og grjóti eru þessir fossar
búnir til. Verður að búa vel um fossbrúnina og eins botn-
inn undir fossinum, svo langt sem nokkur ókyrð er á
vatninu. — Þar sem þarf að grafa skurðinn gegnum mis-
hæðótt land, er heppilegast að grafa hann með jöfn-
um halla, í krókum, eftir legu landsins. Pegar hlaðið er
fyrir í lautir og þar lítill eða enginn skurður grafinn, síg-
ur vatnið í gegnum garðinn og ofvætir landið neðan við.
þarf þá oft að gera skurð þar neðan við aðalskurðinn,
til að leiða það vatn af landinu. Þetta er oft óþarfa fyr-
irhöfn.
Ef leiðsla smá aðfærsluskurða þykir mjög krókótt, get-
ur komið til mála, að leiða vatnið á breiðum garði, sem
búinn er út með skurði eða rennu í miðju, eftir endi-
löngu. Oarður, sem til þessa er ætlaður, þarf að hafa um
45° fláa og skurðurinn eins. Rennubotninn þarf að þjetta
með leir og möl, svo að sem minst vatn sigi í gegnum
hann.
Stíflur þarf að hafa í öllum áveituskurðum, svo hægt
sje að taka vatnið af, þegar vill. Vanalega er stífla höfð
í skurðmunnanum. Einfalda stíflu má búa út með því,
að leggja tvö trje yfir skurðinn, annað í botni, en grafa
hitt lítið eitt niður í bakkana. Á þessi trje er síðan klætt
ineð borðum eða battingum. Til trausts má hlaða grjóti