Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1917, Blaðsíða 80

86
Ársrit Ræktunarfjelags Norðurlands.
botninum og undir stífluna, því þá er hætt við að hún
grafi farveginn, sje hann ekki steyptur. Ef hún rennur
yfir, þarf að grjótleggja farveginn neðan við stífluna.
Allur útbúnaður við stíflur þarf að vera traustur og
óbilandi, því hvert glappaskot, sem gert er þar að lút-
andi, drepur kjark úr hlutaðeigendum og verður oft á-
bendingarmið afturhaldsmanna.
Sje ekki hægt að ná vatninu með skurði eða stíflu, eru
oft möguleikar að ná því með vjelum, Sem til þess eru
gerðar.
F*ær eru vanalega nokkuð dýrar og viðhaldskostnaður
talsverður. Vatnið, sem þær flytja, er oftast of lítið til á-
burðar, en oft gagnlegt til vökvunar á minni áveitusvæði.
Áreiðanlega svara þær oftast kostnaði, þar sem þeirra er
þörf.
Af þessum vjelum eru vainsvindurnar algengastar í út-
löndum, t. d. í Danmörku, Þýskalandi og Hollandi. Á
Hellulandi í Skagafirði hefir verið smíðuð vatnsvinda og
notuð með góðum árangri. (Sbr. Vatnsvindan á Hellu-
landi. Ársritið 1915.) Vatnsvindum hefir fjölgað mjög
mikið í útlöndum nú á síðustu tímum og notkun þeirra
eykst stöðugt, vegna endurbóta þeirra, sem þær hafa
tekið í öllu smíði, sjerstaklega að því, að þær nota vind-
inn betur en áður og geta snúið sjer sjálfar eftir vindi,
af hvaða átt sem vindur er. Vinna þær þvf ár og síð og
alla tíð, ef gola er af einhverri átt.
Árið 1915 kostuðu vatnsvindurnar 2 — 3 þúsund krón-
ur. Ein vatnsvinda nægir til að vökva 10—20 hektara,
eða meira sem fer eftir vindmagni, jarðvegi, landslagi og
loftslagi.
Sumstaðar í útlöndum er vatnið dælt upp með gufu-
vjelum, rafmagnsvjelum, olíu- og bensínmótorum. Eru
slíkar vjelar dýrar til framleiðslu. þann stóra kost hafa
þær, að vera ekki bundnar við veður, heldur strokka þær
öruggar í sífeldu.
Líka eru til dælur, sem ganga fyrir vatnsafli einu saman