Tímarit lögfræðinga - 01.05.1981, Qupperneq 46

GERÐARDÓMUR VERZLUNARRÁÐS ÍSLANDS
Á s.l. hausti var frá því skýrt, að gerðardómur Verzlunarráðs íslands hefði
verið skipaður og tæki við málum. Verzlunarráðið hefur gefið út kynningar-
rit um gerðardóminn. Þar segir m.a., að í október 1920 hafi stjórn ráðsins
samþykkt reglugerð fyrir „gjörðardóm í verzlunar- og siglingamálum11, sem
tekið hafi til starfa 14. janúar 1921. Formaður var Ásgeir Sigurðsson konsúll.
Dómurinn fékk verkefni til úrlausnar fyrsta árið, en ekki síðar, og var hann
lagður niður um 1930. í núgildandi lögum er stjórn verslunarráðsins veitt
heimild til að „koma á fót gerðardómi, er skeri úr ágreiningi, sem stefnt
kann að verða til úrlausnar ráðsins“. í kynningarriti því, sem fyrr er frá
greint, segir, að undirbúningur stofnunar slíks dóms hafi tekið nokkur ár, en
31. maí 1979 hafi verið samþykkt reglugerð fyrir hann og 7. mars 1980 hafi
stjórn hans verið skipuð.
í stjórn gerðardóms Verzlunarráðs islands eru Sveinn Snorrason hrl. (for-
maður), Guðmundur Pétursson hrl. og Gunnar Ásgeirsson stórkaupmaður.
Varamenn þeirra í sömu röð eru Jóhann J. Ólafsson stórkaupmaður, Baldur
Guðlaugsson hdl. og Gunnar Petersen stórkaupmaður. Um dómendur í hverju
máli vísast til reglugerðar gerðardómsins, sem birt er hér á eftir. Rétt er að
taka hér upp nokkur atriði úr kynningarriti verslunarráðsins um gerðardóminn:
„KOSTIR. Gerðardómur er úrskurðaraðili á einkaréttarsviði um lögskipti,
sem annars ættu að sæta úrlausn almennra dómstóla.
Hlutleysi. Gerðardómur er hlutlaus aðili, sem leggur hlutlægt mat á úr-
lausnarefnið. Hlutleysið er tryggt með skipan dómsins. Tilnefning beggja
málsaðila í dóminn tryggir að afstaða sé tekin til allra málsatvika, sem máli
skipta.
Trúnaður. Gerðardómur er ekki opinber og geta málsaðilar því haldið við-
kvæmu máli leyndu.
Hagræði. Málsmeðferð gerðardóms tekur að jafnaði skemmri tíma en al-
mennra dómstóla. í mörgum tilvikum getur það skipt höfuðmáli, að úrlausn
fáist innan tiltekins frests. Ákvæði um hámarkstíma, sem málarekstur má
taka, eru í reglum Gerðardóms V. í.
Ótvírætt hagræði er að því, að geta leitað úrlausnar innlends gerðardóms
í stað þess að þurfa að reka gerðardómsmál erlendis. Kaupsýslumenn eru
því hvattir til að koma því ákvæði að við gerð viðskiptasamnings við erlenda
aðila, að ágreiningi verði vísað til Gerðardóms V. í.
Samningsákvæði. Tillaga um orðalag gerðardómsákvæðis í viðskiptasamn-
ingi, fer hér á eftir á ensku. Tillagan fæst einnig á frönsku, þýsku, spönsku
og sænsku.
„All disputes arising in connection with the present contract shall be
finally settled under the Rules of Conciliation and Arbitration of the lceland
Chamber of Commerce by one or more arbitrators appointed in accordance
with the said Rules“.
NOTKUN. Gerðardómurinn gegnir því hlutverki að aðstoða við lausn við-
skiptadeilu, sem upp er komin og málsaðilar hafa orðið ásáttir um að leggja
undir úrskurð gerðardóms.
40