Dagblaðið Vísir - DV - 04.09.2004, Blaðsíða 4

4 LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 2004
Fréttir DV
FRETTASKYRING
Björn Brynjúlfur Björnsson var langt kominn með gerð sjónvarpsþáttar um hið svo-
kallaða prófessorsmál í þáttaröðinni Sönn íslensk sakamál þegar Sjónvarpið stöðvaði gerð hans og
greiddi útlagðan kostnað. Til er viðtal við fórnarlambið sem aldrei hefur verið sýnt.
I þáttaröðinni Sönn íslensk sakamál sem kvikmyndagerðin Hug-
sjón gerði fýrir Sjónvarpið fyrir nokkrum árum, var vinnan við
þátt um prófessorsmálið svokallaða langt komin þegar Sjónvarp-
ið stöðvaði gerð hans. Bjöm Brynjúlfur Björnsson, eigandi fyrir-
tækisins, er ekki á landinu en Viðar Garðarsson, hjá Hugsjón sem
vann einnig að þáttunum, staðfestir að engin skýring hafí komið
fram á því hvers vegna Sjónvarpið ákvað að hætt yrði við fram-
leiðsluna. Hann segir á hinn bóginn að ástæðan kunni að vera sú
að of skammt hafi verið liðið frá því að málið var fyrir dómi. Ólöf
Guðný Valdimarsdóttir, arkitekt og móðursystir fórnarlambsins,
þekkti vel til á meðan upptökur fóm fram. Hún spyr hver hafi
getað haft hagsmuni af því að þátturinn yrði ekki sýndur.
Jón Steinar Gunnlaugsson sem
nú hefur sótt um embætti dómara
við Hæstarétt var lögmaður sak-
bornings í prófessorsmálinu. Mál-
ið snerist um prófessor við Há-
skóla íslands sem ákærður var
fyrir gróft kynferðisbrot gegn dótt-
ur sinni. Jón Steinar var lögmaður
mannsins en stúlkan hélt því fram
að hann hefði um árabil níðst á
henni en hún var tvítug þegar mál-
ið var tekið fyrir í héraðsdómi.
Prófessorinn var fundinn sekur
þar og því var málinu áfrýjað til
Hæstaréttar. Þar var maðurinn
sýknaður af kynferðisofbeldi en
hann hafði viðurkennt gægju-
hneigð.
á dagskrá Sjónvarpsins fyrir
noklcrum árum, þættir um sönn ís-
lensk sakamál. Það var fyrirtæki
Björns Brynjtílfs Björnssonar,
Hugsjón, sem sá um gerð þáttan-
na fyrir sjónvarp. Meðal annars
var ákveðið að gera þátt um pró-
fessorsmálið og tökur hafnar.
Uppistaðan í þættinum var viðtal
við fórnarlambið í málinu. Stúlkan
hugsaði sig vel um áður en hún
féllst á að tjá sig en ákvað að gera
það eigi að síður. Það var í fyrsta
og eina sinn sem hún hefur rætt
þetta mál við fjölmiðla.
Hugsjón fékk greiddan út-
lagðan kostnað
Vinnsla langt komin
Eins og menn
muna
voru
Viðar Garðarson, hjá Hugsjón,
segir að tökur hafi verið komnar
vel á veg þegar ákveðið var eftir
fund með forráðamönnum Sjón-
varpsins að hætta við þáttinn „Já,
það er rétt. Við vorum langt komn-
ir með tökur á þætti sem fjallaði
um svokallað prófessorsmál þeg-
ar ákveðið var að hætta gerð
hans,“ segir Viðar sem vann
með Birni Brynjúlfi að þátt-
unum Sönn íslensk saka-
mál. Akveðið var að gera
þátt um annað mál þess í
stað og fékk Hugsjón
greiddan útlagðan kosmað
fyrir þá vinnu sem þeir höfðu
ynnt af hendi. Viðar segir að
ákvæði hafi verið um það í
samningum við Sjónvarpið að
það fengi að sjá beinagrind að
þáttunum á vinnsluferlinum og
eftir að fulltrúum Sjónvarpsins
hafi verið sýnt efnið hafi það
verið mat sjónvarpsmanna að
ekki væri rétt að halda áfram gerð
þáttarins um prófessorsmálið.
Fyrsta og eina sinn sem stúlk-
an tjáði sig
Viðtalið við stúlkuna var tekið
upp í stofunni heima hjá Ólöfu
Guðnýju. Hún segir að það
hafi verið erfið ákvörðun hjá
systurdóttur hennar að rifja
málið upp en eigi að síður
hafi hún ákveðið að gera
það. Hún segist vita til
þess að til hafi staðið að
ræða við alla aðila máls-
ins. „Skömmu síðar
fregnaði ég að ekki
yrði lokið við þátt-
inn. Ég veit svo sem
ekki hvers vegna
Jón Steinar Gunnlaugsson Hann
segir aö menn ofmeti áhrifsin á gang
mála I samfélaginu stórlega en segir
að hugsanlega hafi veriö viö hann rætt
um gerð þáttarins á sfnum tima en
muni það ekki greinitega.
„Búið var að taka upp
viðtal við systurdóttur
mína og varþaðí
fyrsta og eina sinn
sem hún tjáði sig um
þetta mál við fjöl-
miðla. Þátturinn var í
vinnslu og ég veit að
til stóð að ræða við
alla aðila málsins.
Sjónvarpið ákvað að ekki yrði lok-
ið við gerð hans en eigi að síður
getur maður spurt sig hverjir gátu
haft hagsmuni af því að þátturinn
yrði ekki sýndur," segir Ólöf Guð-
ný.
Fengum enga skýringu
Viðar segir að Hugsjón hafi ekki
fengið neina skýringu á hvers
vegna Sjónvarpið hafi viljað
stöðva gerð þáttarins en menn
hafi aðeins getað giskað á hverju
það sætti. „Þess ber einnig að geta
að mjög skammt var liðið frá því
að málið var fyrir Hæstarétti og
það kann að vera að mönnum hafi
þótt að ekki væri nógu langt um
liðið til að farið væri að rifja málið
upp," segir Viðar. Hverjar sem þær
skýringar kunna að vera þá er ljóst
að sjónvarpsmönnum hefur þótt
ástæða til að stöðva gerð þáttan-
na. Hvort einhver með völd hafi
haft þar áhrif skal
ósagt látið. Ólöf
Guðný segir að það
hafi komið illa við
hana og systurdótt-
ur hennar að fregna
að þættinum yrði
ekki lokið en hún
getur ekki fremur en
aðrir fullyrt hver
ástæðan var.
Áhrif mín stór-
lega ofmetin
Jón Steinar
Gunnlaugsson
segir að hugsan-
legt sé að haft hafi
verið samband
við hann á sínum tíma þegar gerð
þáttarins stóð yfir en hann muni
það eigi að síður ekki. „Þegar ég
rifja það upp kann að vera að ein-
hver hafi talað við mig, ég bara
man það ekki. En guð almáttugur
það er fjarri lagi að ég hafi eitthvað
komið nærri því að framleiðsla
þeirra hafi verið stöðvuð," segir
hann og tekur fram að menn of-
meti þau áhrif sem hann hafi í
þjóðfélaginu.
Bjarni Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Sjónvarpsins, segir
að vegna sumarleyfa dagskrár-
stjóra dagskrárdeildar hafi hann
ekki nægar upplýsingar um málið
en á hins vegar von á að geta gefið
umbeðin svör strax eftir helgina.
Jón Steinar fór mikinn
Áður en málið var tekið fyrir í
Hæstarétt kynnti Jóns Steinar málið í
blaðagrein í Morgunblaðinu. Þar vis-
aði hann til þess að
héraðsdómur hefði
ekki kynnt sér gögn
um hugsanlegar sál-
rænar afleiðingar
bílslyss sem stúlkan
lenti í. Svo fór að
Hæstiréttur ómerkti
dóm í héraði og vís-
aði málinu til baka.
Aftur var maðurinn
dæmdur sekur í hér-
aðsdómi og Hæsti-
réttur tók það fýrir
að nýju. Þar var
hann sýknaður en
dómarar vom ekki
sammála, tveir
vildu sýknu en
einn sakfellingu.
Á meðan á þessum málaferlum
stóð var mikið um það rætt og ritað.
Jón Steinar þótti fara mikinn í málinu
og hans aðalvöm var að framburður
stúlkunnar væri ótrúverðugur. Hann
lét þau orð falla i réttinum að mat sér-
fræðinga á trúverðugleika framburða
vima eða hugarheimi þeirra mætti
aldrei koma í stað sönnunargagna.
Maðurinn var sýknaður og laus
allra mála en flutti af landinu og er nú
gestaprófessor í Svíþjóð.
Einn angi málsins var að í mars
2002 var Jón Steinar dæmdur til að
greiða fómarlambinu 100 þúsund
krónur vegna ummæla sem hann
hafði látið falla í hennar garð í út-
varpspistli. Hann taldi tjáningarffelsi
sitt heft með dóminum og hugðist
áfrýja til Mannréttindadómstóls Evr-
ópu en dómurinn vísaði málinu frá og
taldi kæruna á engum rökum reista.
bergijot@dv.is
Ólöf Guöný Valdimarsdóttir arki-
tekt Viötal viö fórnariambiö i þró-
fessorsmáiinu var tekiö upp í stofunni
heima hjá henni.