Dagblaðið Vísir - DV - 04.09.2004, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 2004
Helgarblað DV
Myndlist
ídag kl. 15 opnar Soffia Sæmundsdóttir
sýningu I sal íslenskrar grafikur I Hafnarhús-
lyið Tryggvagötu, hafnar-
^megin. Yfirskrift sýning-
karinnar er Teikningar
1 ogþar sýnir Soffiastór
I verk unnin með viðar-
' koium á pappir. Hún
[ segist vilja kveikja til-
\finningu fyrir þvl sem
±gæti verið landslag
“eða óraviddir sem
hvorki hafa upphafné endi. Sýning Soffíu í
Hafnarhúsinu stendur til 19. september.
Um þessar mundir
sýnirAsta Óiafsdótt-
ir myndir sinarlLista-
safni Reykjanesbæjar i
Duushúsum við Duus-
Wap
götu i Reykjanesbæ. Verk-
in eru frá siðustu 13 árum
en Ásta er fædd og upp-
alin i fyrrverandi Keflavík
og sýnir nú þar I fyrsta
sinn.
I tilefni af 50 ára afmæli
Borgarskjalasafns Reykja-
víkur verður sýningin
Reykjavik - á fleygiferð
til framtíðar opnuð i sal
j|§§|ilte*ry safnsins á 6. hæð Grófar-
■SSS* hússins íTryggvagötu í
dag. Reykjavlk hefur
byggst ótrúlega hratt upp síðan hún fékk
kaupstaðarréttindi árið 1786, hefur eiginlega
verið á fleygiferð tii framtíðar slðan.l Borgar-
skjalasafni eru varðveitt fjölbreytt gögn
borgarstofn-
ana gegnum
tíðina auk
einkaskjala-
safna borg-
arbúa frá
ýmsum timum. Skjölin gefa heildarmynd af
þvl hvernig borgin breyttist og útskýra sum
ástæður breyting-
anna. Sýningin i
sal Borgarskjala-
safns stendur til
U.október.
Myndasmiðurinn
Inga Sóiveig opn-
ar vinnustofu sína
og gallerl við
Hverfisgötu 25 í Reykjavik i dag kl. 13 gestum
og gangandi.
Þar sýnir hún nýjar,
svart/hvítar og draum-
kenndar myndir og
hyggst hafa opið tvisvar i j
viku, á laugardögum og
þriðjudögum. Áhuga-
samirgeta einnig haft
samband við Ingu Sól-
veigu og pantað aðra -
heimsóknartíma. i
Flugan
sar-
DANSKIR BÓKSALAR eru í vandræð-
um þessa dagana. f versianir var
dreift fýrir nokkrum vikum bók
eftir konu nokkra, Normu Khouris
að nafni, og fjallar bókin um heið-
urshefnd í múslimskri fjölskyldu.
Er þetta ein af þeim bókum sem
* greina frá ofsóttum konum í fjar-
lægum heimshlutum sem eru
vestrænum lesendum mjög að
skapi um þessar mundir. En babb
kom í bátinn þegar blaðamenn í
andfætlingablöðum
k Astrala drógu duluna
, af Khouris þessari
I og komust að því að
' hún var falskvendi
' mikið og örlagasagan
tómur uppspuni. Verður
forlagið því að afturkalla bókina í
Danmörku, endurgreiða kaup-
endum en gefur þeim leyfi til að
selja verkið áfram ef þeir svo
kjósa - en þá sem skáldverk.
' PÁLLVALSSON ÚTGEFANDI Máls og
menningar eru sagður í miklum
sálarþrengingum þessa dagana en
á borðinu hans liggur Frost eftir
Roy Jakobsen sem tilnefnd var til
Bókmenntaverðlauna Norður-
landaráðs í fyrra fyrir Noregs
hönd. Hefur bók norsar-
ans vakið gríðarlega
athygli en hún er
saga af hefnd og
flótta, frá íslandi til
Noregs og lengra nið-1
ur eftir Evrópu. Var sag-
an að koma út í Danmörku í síð-
ustu viku og fær bullandi hrós fyr-
ir frásagnarhátt, lýsingar og
spennandi söguþráð. Sagan sækir
efni sitt til íslendingasagna og .
stafar máski höfuðverkur Páls af
því að hann verður að finna góð-
an þýðanda.
ÞESSISAMIPÁLL er víst voða rogg-
inn þessa dagana á útgáfuhæð-
inni í Eddu. Hann er með í skúffu
sinni brennheitt handrit af nýrri
skáldsögu Einars Más Guðmunds-
sonar og leyfir engum að kíkja í
þá skúffu. Þetta ku vera gott stöff.
BJARTUR OG MÁL OG MENNING
renna saman í eitt á haustkynn-
ingu á útgáfuverkum sínum sem
verður um miðja næstu viku að
kvöldi til í verulega spennandi og
nútímalegu umhverfi.
NVTT LEIKRIT Hrafhhildar Hagalín,
i Norður, þykir spennandi verkefni
bæði innan Þjóðleikliússins og
utan þess. Það gerist sem kunnugt
er á flugvelli oglýsir fólki sem bíð-
ur. Þetta er gamalt minni úr leik-
bókmenntum: Steinbeck gamli
notaði það í Busstop sællar minn-
ingar. Það er skylt kaffistofuþem-
anu sem margir hafa nýtt sér:
óskyldum og Ioks skyldum per-
sónum er kastað saman á áfanga-
stað. Spielberg er þessa dagana að
frumsýna Terminal með Tom
Hanks í aðalhlutverki og hvar ger-
ist hún? Á flugvelli þar sem fólk
bíður. Verður fróðlegt að bera
efnistök hans saman við Hrafri-
hildi og Viðar Eggertsson sem
leikstýrir.
Sænska súperstjarnan Líza Marklund er nú í heimsókn á
íslandi en hún skrifar spennusögur og er hér á landi til að
kynna bók sína, Úlfinn rauða, sem er nýkomin út hér á landi.
Lísa er ókrýnd drottning spennusögunnar á Norðurlöndum.
In ii A
HUR mm i « i mkM *»
pM || I mdjSjL
I«H II I ||
wEl V pp lyi
Liza Marklund, spennusagnahöf-
undurinn sænski, er hér á landi í
stuttri heimsókn til að kynna nýja
bók sína, Úlfinn rauða, sem komin
er út hjá forlagi þýðandans Önnu R.
Ingólfsdóttur, ARI-útgáfu. Liza er
ókrýnd drottning spennusögunnar á
Norðurlöndum, ekki síst sökum
þess hversu góður bissnissmaður
hún er.
Hún stofnaði sína eigin útgáfu -
Piratforlaget - eða Sjóræningjaút-
gáfuna ásamt sænska rithöfundin-
um Jan Guillou sem á að baki langan
feril sem krimmahöfundur af betri
gerðinni. Þetta tvíeyki kom verulegu
róti á sænska bókamarkaðinn, safn-
aði um sig á þriðja tug norrænna
höfunda og lýsti yfir að til stæði að
gefa út góðar og spennandi bækur
fyrir almenning.
Síðan eru liðin fimm ár og bækur
þeirra eru gefnar út í gríðarlega
stóru upplagi. Þau auglýstu fyrst
sænskra fyrirtækja bækur í sjónvarpi
og eru nú tekin til við að stofna út-
gáfufyrirtæki á öðrum Norðurlönd-
um, Noregur var fyrstur og fengu
þau þar til liðs við sig Önnu Holt,
þekktan krimmahöfund. Þau safna
enn liði.
Það hlýtur því að vakna sú spurn-
ing hvort Marklund sé hingað kom-
in til að svipast um eftir höfundum
til útgáfú hjá forlögum sínum á
Skandinavíuskaganum. fslenskir
krimmahöfundar hafa á síðustu
misserum verið að sækja í
veðrið og fótfesta á norrænum
markaði væri þeim drjúg bú-
bót. Væri það ekki lítill akkur
að komast í útgáfu hjá Mark-
lund.
Af forlagi hennar er það
síðast að frétta að Pirat-
forlagið í Svíþjóð gefur út nýja
Stöff fyrir alla tíma
oq flesta lesendur

William Saroyan stökk inn í ís-
lenska menningarsamfélagið þegar
Halldór Laxness þýddi smásöguna
Harra og birti í Tímariti Máls og
menningar 1940. Hóparnir sem
sóttu menntun sína vestur til Amer-
íku á stríðsárunum komust heldur
ekki hjá því að festast í söguneti
þessa armenska meistara. Sýn hans
■rnaann á gieðiiegan
I & harmleik lífs-
ins, fundvísi á söguefrú úr hvers-
dagslífi alþýðufólks vestur í Fresnó
kom á einkennilegan hátt við ís-
lenska skapgerð. Ekki er ólíklegt að
hann hafi haft umtalsverð áhrif á
unga menn á stríðsárunum: Pistlar
og sögubrot Jónasar Ámasonar,
Stefáns Jónssonar fréttamanns,
Gísla Ástþórssonar, Ólafs Jóhanns
eldri og Svavars Gests bera þess
merki. Þá var Laxness dyggur les-
andi karlsins.
Saroyan var alla tíð utan við eng-
ilsaxneska samfélagið. Hann hafn-
aði Pulitzer fyrir leikrit sitt The time
of your life 1940, settist að í París
1958 og var á sinn persónulega máta
einkennilegur fugl í þeirri annars
sundurleitu flóm sem bandarísk
sagnagerð var um miðja öldina. Fáir
höfundar amerískir nutu eins mikill-
ar hylli þýðenda, ef frá em taldir
Steinbeck og Hemingway.
Nú er komið út í kilju hjá Máli og
menningu safn hans frá 1988: Geð-
bilun í ættinni og er það önnur þýð-
ing Gyrðis Elíassonar á smásagna-
safni eftir karlinn, hin fyrri var Ég
heiti Aram. Gyrðir er aflcastamikill
þýðandi og hefur reglulega sent frá
sér þýðingar hjá ýmsum forlögum á
verkum sem ekki er háreysti um. All-
ar em þær hugljómun fyrir íslenskan
lesanda. Málkennd og hugblæ Gyrð-
is er seint hægt að lofa nóg. Hann
gerir hið hversdagslega að ómót-
stæðilegu hljóðafli, tök hans á penn-
anum em sl£k þegar hann þóttalaus
snýr enskum texta í íslenskan. Gyrð-
ir hefur haft Saroyan í miklum met-
un lengi, samdi um hann snjalla rit-
gerð sem birtist í Leslampasafni
hans fýrir nokkrum árum.
Eldri þýðingar á Saroyan em
margar: Óskar Ami Óskarsson þýddi
safiiið Kæra Greta Garbo fyrir
nokkmm ámm. Siglaugur Brynleifs-
son þýddi safii eftir hann 1985. Þá
kom Leikvangur Kfsins út ‘46 og
stakar sögur em til í fjölda tímarita.
Þetta er stöff íýrir alla tíma og flesta
lesendur: hugprúður skáldskapur
þar sem grátur og gleði leiðast hönd
í hönd um lífsins dal, sólin skín og
skuggar skjótast yfir. Allt em þetta
yndislegar bókmenntir. Það vekur
manni enn undmn að Saroyan
MJilUiluH
í ættinni
skyldi
geta
haldið
sig
stöðugt
við þann tvíræða tón sem einkenndi
skáldskap hans svo. Hann var af
fýrstu kynslóð armenskra innflytj-
enda sem flúið höfðu þjóðarmorðið
á armensku þjóðarbrotunum á
fýrstu áratugum aldarinnar, var brot
úr blóðstokknu bergi með mikil
rangindi í farteskinu.
Það er enginn svikinn af safninu í
þessari kilju.
pbb@dv.is
skáldsögu Jan Guillou þann 15. sept-
ember. Heitir hún Þjófamarkaður og
gerist nú á tímum meðal fyrirfólks í
Stokkhólmi og barna þeirra sem em
á bísanum.
Jan Mayen
Hljómsveitin Jan Mayen hefur
lokið upptökum á sinni fyrstu
breiðskífu og er hún væntanleg í
verslanir í lok þessa mánaðar eða
byrjun þess næsta. Jan Mayen
sendi frá sér stuttskífu fyrir um ári
sem kallaðist Jan Mayen EP og fyr-
ir vikið fór að heyrast í bandinu á
útvarpsstöðvum landsins auk þess
sem sveitin hefur verið tíður gestur
á tónleikastöðum landsins.
Smekkleysa fékk svo piltana til liðs
við sig fyiT á árinu og stendur á bak
við fyrstu útgáfu þeirra. Platan
Orðin tóm
Fornaldardekur
stöðva í orðsins
ÞJÓÐIN GAT SVISSAÐ á milli rása stóm
sjónvarpsstöðvanna á miðvikudag
og horft á opnun Þjóðminjasafrisins.
Þó að velvilji DV til RÚV og Stöðvar 2
sé nánast takmarkalaus verður að
segjast eins og er: Heldur tókst bág-
lega með útsendingu á báðum
stöðvum. En þarna var innrím sem
vert er að gefa gætur. Hljóðpmfur
fyrir útsendingu reyndust talonark-
aðar og áttu áheyrendur í fullu fangi
við að heyra hvað viðmælendur
spyrl-
anna
lögðu til
málsins fýrir masi, ræðuhöldum,
söng og glamri. Já, eða öfugt. Ekki
var nokkur leið að heyra í Diddú
hvað þá sjálfum biskupnum þó að
hann hafi einstæðan talanda og
rödd. Akkúrat þá var Þórarinn Eld-
jám einmitt í viðtali hjá Jóhönnu
Vilhjálms og Þórhalli Gunnarssyni.
Og það veit sá sem allt veit að dálka-
höfúndur Orðanna tómu hefði svo
gjarnan viljað getað vitnað til orða
hans. En það er ekki hægt. Vegna
biskupsins. Og öfugt. Þetta var sem
sagt tómt „svisserf og saklausum
áhorfendum leið lflct og Ford forseta
með tyggjóið á göngu.
STÖÐ 2 HELT UPP Á OPNUN Þjóðminja-
safhsins með ævafornum sendibún-
aði svo minnti helst á fyrstu beinu
útsendingar sjónvarpsstöðva á miðri
síðustu öld. Hugsanlega óeiginlegt
framlag Stöðvarinnar til sögunnar?
Vitanlega má virða þá frumlegu hug-
mynd og tilraunina sem slflca þó
heldur hafi hún misheppnast. En
viljann fyrir verkið og hvergi drógu
spyrlar úr hamingju sinni með nýtt
safnahús. Gleði þeirra skyggði þó
ekki á hamingju þjóðminjavarðar
sem notar hvert tækifæri til að lýsa
ánægju sinni með seinaganginn í
framkvæmdum við endurbyggingu
safnahússins. Góðir hlutir gerast
hægt - þó að „hlutir gerist" auðvitað
alls ekki sé út í það farið.
EFTIRMINNILEGASTUR VAR AFTUR-
HLUTI forsætisráðherra, og mennta-
málaráðherra, sem og tveggja sak-
lausra barna og þjóðminjavarðar,
botnar sem blöstu við sjónvarps-
áhorfendum, framan við borðann
sem Davíð hafði pantað að klippa
snemma í vor. Hvílfldr botnar mað-