Dagblaðið Vísir - DV - 04.09.2004, Blaðsíða 30

30 LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 2004
Helgarblaö DV
ítalskir og bandarískir sérfræðingar hafa í sumar rannsakað líkamsleifar Medici-fólks í grafreit ættarinn-
ar í Flórens á Ítalíu. Fyrstu niðurstöður benda til að áróðursvélar endurreisnarmanna hafi verið öflugar.
Dm úr súttum og sjúkdúmum
frekar en moröum og meiöingum
Margir íslendingar kynntust
Medici-ættinni í leiknum heimild-
arþáttum sem RÚV sýndi sl. vetur.
Bæði af góðu og illu og ekki síst áhrif
ættarinnar á tilurð, blóma og þróun
endurreisnarstefnunnar en stefnan
sú kom upp á Ítalíu á 14. öld og náði
hámarki á 15. og 16. öld. Endur-
reisnarmenn leituðu í klassíska
fornöld um leið og þeir byggðu á
nokkru leyti á miðaldamenningu,
þeir réðust gegn heildarhyggju
kirkju og keisara, lögðu áherslu á
þjóðerniskennd og jarðlíflð. Sjálf-
stæði og manngildi einstaklingsins
hófu þeir til vegs í anda húmanism-
ans. Fremstur meðal ættarlaukanna
fór Lorenzo hinn mikilfenglegi, af-
komendur hans, bræðra, systra og
frænda urðu hertogar um ótal lönd,
drottningar og páfar.
Ættanna kynlega bland
Lorenzo mikilfenglegi og hans
fólk telst til ágætustu greinar Med-
ici-ættarinnar á Ítalíu, innan um og
saman við voru svo Medici-smá-
menni í aukahlutverkum en síðan
komu hertogarnir og svo stórher-
togarnir af Toskanahéraði. Þegar
Alessandro hertogi af Toskana var
drepinn af öfundarmönnum sínum
á fyrri hluta 16. aldar sendu ráða-
menn erfingja hans, Cosimo, í fóst-
ur upp í sveit. Cosimo þessi var
kominn af Lorenzo mikilfenglega í
báðar ættir. Ráðamennirnir töldu
víst að með uppeldi í guðsótta og
góðum siðum í dreifbýlinu yrði
drengurinn þeim sem bráðið smér.
En þegar hann sneri stálpaður heim
kom annað í ljós. Hann var ekki
bara skapstór heldur slunginn í
pólitík, hafði þessa sína meðstjórn-
endur algjörlega undir og sigraði
morðingja föður síns í orustu 1537.
En þá voru líka ættarsjóðirnir
tæmdir.
Stúlka með góðan heiman-
mund
Tveimur árum eftir sigurinn yfir
óvinum og morðingjum föður síns
gekk hinn glæsilegi Cosimo að eiga
ægifagra hefðardömu frá Spáni,
Eleónóru af Toledo, dóttur Napólí-
kóngs. Með henni kom slíkur
heimanmundur að Cosimo þurfti
ekki að hafa frekari áhyggjur af af-
komunni. Og nú tók hann til við að
stjórna Flórensborg með slíkum
ágætum að hún náði hæstum hæð-
um í pólitísku mikilvægi og hag-
vexti, um leið þandi hann umráða-
svæðið út og jók völd sín og umsvif
um helming. Frú Eleónóra ól manni
sínum ellefu börn sem flest dóu í
æsku en sjálf andaðist hún fertug.
Hefúr löngum verið almannarómur
suður á ftalíu að Eleónóra hertoga-
frú af Toskanahéraði hafi sprungið
af harmi 1562, þegar hún horfði á
einn sona sinna drepa annan og
föður þeirra svo reka morðingjann í
gegn.
Grafreitur Medici-ættarinnar
í Flórens
í grafreit Medici-ættarinnar
liggja a.m.k. 50 ættarlaukar, hinn
mikilfenglegi Lorenzo var jarðsettur
á sérstökum stað og þar ofan á setti
Michelangelo eitt af sínum meist-
araverkum og verður því ekki hnik-
að. í sumar hafa ítalskir og banda-
rískir sérfræðingar á sviði meina- og
fornleifafræði unnið með jarðnesk-
ar leifar nokkurra af hinum fimmtíu.
Með rannsóknum á holdi, hári og
beinum þessa fólks, skönnun og
röntgenmyndatökum, telja þeir sig
geta fundið helstu ættareinkennin,
sjúkdóma sem fylgdu þessu fólki og
kynnast mataræði fræga og ríka
fólksins á endureisnartímanaum.
Og nú liggja fyrstu niðurstöður fyrir.
Áróður endurreisnarinnar
Sérffæðingar skiluðu fyrstu nið-
urstöðum um hjónin Cosimo I stór-
hertoga af Toskanahéraði, konu
hans Eleónóru af Toledo og synina
tvo, Giovanni og Garcia. Þeir telja
með öllu útilokað að Garcia hafi
drepið yngri bróður sinn Giovanni
og út í hött að telja að Cosimo hafi
svo látið sverð sitt ganga á Garica.
Jarðneskar leifar bræðranna beri
engin merki um slfkt en DNA-sýni
úr þeim og móður þeirra hafa verið
send til Bandaríkjanna og þar verð-
ur leitað að dánarorsökum þeirra
þriggja, sem sérfræðingarnir eru
vissir um að var malaría. Andstæð-
ingar ættarinnar hafi hins vegar haft
sínar áróðursmaskínur í lagi og
breitt út aðrar sögur og verri. En
fleiri snéru á sannleikann, t.a.m.
myndlistarmenn stórhertoghjón-
anna.
„Photo-shop" endurreisnar-
innar
Hinn glæsilegi stórhertogi af
Toskana-héraði var hálfsextugur
þegar hann andaðist árið 1574.
Rannsóknir á beinum hans sýna að
hann hafði lengi þjáðst af hræðilegri
gigt. Eitthvað í líkamsstarfsemi hans
gerði honum ókleift að vinna kalk úr
fæðunni, kalkið safnaðist á
hryggjarliði stórhertogans og gat
hann þá hvergi hrært, ekki beygt
bakið svo neinu nam. Bein eldri
sonarins, Garcia, sýna glöggt að
hann hefur verið oft og mikið veikur
á æskuárum, Giovanni litli bróðir
hans hefur verið vöðvastælt hraust-
menni og stórhertogynjan ber örfín
merki allra ellefu fæðinganna á
mjaðmagrindinni. En rannsóknir á
höfuðkúpum stórhertogahjónanna
benda til að hirðlistamenn þeirra
hafi ekki endilega málað af þeim
portrettin með sannleikann að leið-
arljósi. Augu Cosimo I hafa verið of
skásett til hann teldist beinlínis
glæsilegur og höfuðbein Eleónóru
sanna að hún hefur haft of mjóa
höku og sterklega kjálka til að kallast
ægifögur. En listamenn endurreisn-
arinnar leystu vandann með pensl-
um sínum, ljósi og skuggum, svo við
okkur blasir glæsilegasta fólk.
Don Garda de
Medid Alltaf veikur I
æsku en drap ekki
bróöur sinn.
Eleónóra hertogafrú af
Flórens Ellefu fæöingum og
mörgun dánum börnum slöar.
Eleónóra prinsessa af
Napólí Heimanmundurinn
bjargaöi Cosimo og Flórens.
Cosimo I stórhertogi af
Toskanahéraði Búinn til orustu
Eleónóra af Tóledó og
Giovanni sonur hennar Stóri
bróöir hans drap hann ekki og
mamma var ekki alveg svona sæt.
en bakiö handónýtt.