Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2006, Síða 314

Huglægni í verkefnastjórnun
Ef við lítum okkur nær og skoðum þá þætti sem hafa áhrif á sértækari upplifun okkar af
verkefnastjórnun, má nefna hin huglægu verkefni sem hér um ræðir verkefni sjálfsins. Eins
og áður kom fram, þá er sjálfið sá óáþreifanlegi veruleiki sem gerir okkur kleift að hafa
tilfinningu fyrir okkur sjálfum, eða skv. íslenskri orðabók: „Innsta eðli persónuleikans,
meðvitund einstaklings um sjálfan sig (ego),"5 og er í íslensku líklega tengt sögninni að
sjá, þar sem sjálfið er sá hluti veru okkar og huga sem sér og skynjar heiminn - og
verkefnið.
Það er sjálfið sem upplifir sig í verkefnisvinnunni og glímir samtímis henni við verkefni
innra lífs þar sem það tekst á við efasemdir, hvatir, ákefð, löngun, o.s.frv. Það er sjálfið
sem kemur hlutum til leiðar, gerir breytingar mögulegar og gerir okkur kleift að gera það
sem gera þarf. Sjálfið getur átt erfitt með að koma sér að verki, það getur skort frumkvæði
og hugmyndaauðgi og það kann að ruglast saman við önnur sjálf í ágreiningi og deilum,
o.s.frv. Það er veruleiki sem getur staðist eða brugðist, efast eða trúað, veikst eða styrkst
og hér tölum við um sjálfsmynd, sjálfsöryggi, sjálfsstjórn, o.s.frv. Verkefni sjálfsins eru
verkefni okkar allra, en þau verða sérstaklega mikilvæg þeim sem tekur að sér forystu-
hlutverk og gengur fram fyrir skjöldu til að „gera það sem gera þarf" í samstarfi við aðra
eins og er í starfi verkefnastjórans.
Leiðtogaþjálfun
Ef við sem sinnum verkefnastjórnun erum meðvituð í því að spegla okkur sjálf stöðugt í
samstarfi innan verkefnahópa og í afstöðu okkar til verksins fáum við býsna beinan
aðgang að þeim huglægu ferlum sem eru virk í verkefnum sjálfsins. Verkefnastjórnun,
ekki síst vegna þess hversu miklar kröfur hún gerir til sveigjanleika, útsjónarsemi og
samstarfs, nýtist því sérstaklega vel til sjálfsskoðunar. Ef við skilgreinum leiðtoga sem
þann sem býr yfir nægilegri sjálfsþekkingu til að hafa skýra sýn á sjálfan sig í samstarfi
með öðrum, nægilegu sjálfstrausti til að ganga fram fyrir skjöldu og nægilegri þekkingu
á því hvernig á að koma hlutum í verk, þá er hlutverk verkefnisstjóra kjörinn vettvangur
fyrir þjálfun slíkra hæfileika.
Leiðtoga má líka nefna þann sem tekur frumkvæði í að gera það sem gera þarf. Hann
getur stjórnað fyrirtæki, stofnun eða félagasamtökum, verið yfirlæknir á spítala, mann-
réttindafrömuður, stjórnmálamaður, húsmóðir, kennari, verkefnastjóri og allt þar á milli.
í verkefnum er leiðtogi sá sem getur tekið frumkvæði í samstarfi verkefnahópsins - hann
getur tekur ábyrgð ef nauðsyn krefur og er fyrirmynd annarra í hópnum. Það er því æski-
legt að hann búi yfir nægri sjálfsþekkingu, sé nægilega hlutlægur á sjálfan sig til að geta
mótað grundaða afstöðu til manna og málefna.
Til að gefa dæmi um tengsl verkefnastjórnunar og leiðtogahlutverksins má benda á
verkefnið sem Rudolph Giuliani stóð frammi fyrir eftir árásina á World Trade Center.
Verkefnið var viðbragð við ógn og sorg, skipulagning hjálparstarfs og enduruppbygging
New York borgar. Getum við gert okkur í hugarlund sjálfsvinnuna sem hann stóð í á
sama tíma, nýstiginn upp úr skilnaði og krabbameinsmeðferð? Til samanburðar má
skoða fumkennd viðbrögð Georges W. Bush og Michaels Brown hjá Federal Emergency
Management Agency (FEMA) við hamförunum í New Orleans; eða viðbrögð Vladimirs
Pútín við drukknun u.þ.b. 100 sjóliða í kafbátnum Kursk árið 2000. Hvað segja viðbrögð
þeirra um sjálfsupplifun þeirra? Þá getum við líka hugleitt leiðtogaverkefni Mahatma
Ghandis í frelsisbaráttu Indlands þar sem verkefnið var að ná sjálfstæði fyrir indverska
þjóð með friðsömum hætti, en jafnvel í því stóra verkefni leit Gandhi á það sem sína
stærstu áskorun að sigrast á sjálfum sér. Við sjáum á þessu að markviss verkefnastjórnun,
sjálfsþekking og hæfni til samstarfs eru lykilþættir góðra stjórnenda og færni í að beita
þessum þáttum má tileinka sér og þjálfa með margvíslegum hætti.
5 Islensk orðabók - Þriðja útgáfa, aukin og endurbætt, Edda, Reykjavlk 2002.1288.
312| Arbók VFÍ/TFf 2006