Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.04.1966, Blaðsíða 9

en 1961, hafði brezki grasafræðingurinn Thomas Moore fundið hann
á skozka fjallinu Ben Lawers og lýst honum árið 1856 sem afbrigðinu
Lastrea dilatata var. alpma. Margar íslenzkar jurtir liafa hlotið röng
nöfn sökum þess að þeir dönsku eða dansklærðu grasafræðingar, sem
fyrstir ákvörðuðu Jaær, Jrekktu ekki til brezkra handbóka. Dílaburkn-
anum hafði verið safnað í Búðahrauni árið 1820, Jregar hinn merki
mosamaður Axel Mörck fór Jrar um með Raben lénsgreifa, en enginn
hafði veitt honum eftirtekt í Grasasafninu í Höfn fyrr en sá Dani, sem
fyrstur skrifaði vísindalega handbók um íslenzkar jurtir, fann eintakið
um 1880. Það var Christian Grönlund, og hann getur Jjess í flóru sinni,
sem prentuð var 1881, að hann hafi sjálfur séð burknann á Þingvöllum
og í Stórugjá við Mývatn. Nafn það, sem hann gaf tegundinni, var
Lastraea spinulosa var. dilatata. En Grönlund var ókunnugt um skozka
burknann.
Þegar Stefán Stefánsson samdi Flóru íslands, 1901, veit hann, aðþessi
burkni vex í hraungjám og urðum hér og livar vestanlands og norðan.
Hann velur honum það latneska heiti, sem danskir grasafræðingar töldu
réttast á Jneim árum, eða Aspidium spinulosum ssp. dilatatum. Fram að
þessu hafði íslenzk alþýða eflaust notað um hann safnheitin burkni,
burn eða tófugras, en Stefán gefur honum ákveðið íslenzkt nafn og
kallar liann dílaburkna. Þótt hann gefi í skyn í lýsingunni á tegund-
inni, að nafnið sé dregið af þeirn kirtildílum, sem eru á neðraborði
blaðstilkanna og blaðtauganna, er alveg eins líklegt að hann hafi leyft
sér að draga Jrau af hinu svipaða latneska heiti, sem mun þýða víður og
breiður og eiga við blöðkuna alla. Hvað um Jrað, íslenzka nafnið er vel
valið og snoturt og mun haldast Jjrátt fyrir latneskar nafnbreytingar.
Enn skipta grasafræðingar Norðurlanda um skoðun, og þegar Stefán
semur aðra útgáfu Flóru íslands, sem kemur út 1924 að honum látn-
um, kallar hann dílaburknann Dryopteris dilatata. Tíu árum síðar, eða
1934, telja Jjeir Ostenfeld og Gröntved réttara að nefna tegundina
Dryopteris austriaca, og eins gerir Gröntved 1942 í sinni góðu yfirlits-
bók um íslenzka giasafræði. Þá er hann þó á eftir tímanum, af því að
sænskir og norskir grasafræðingar skiptu um svipað leyti tegundinni í
tvær deiltegundir, svo að í íslenzkum jurtum er rétta nafnið talið vera
D. austriaca ssp. dilatata. En Steindór Steindórsson notar sama nafn
og Gröntved í Jjriðju útgáfu af Flóru íslands 1948.
Dílaburkninn, Dryopteris assimilis S. Walker, sem lýst var 1961, en
þeir Walker og Jermy gerðu þó betri skil 1964, vex upp af stuttum,
uppréttum eða skástæðum jarðstöngli, oft með mörgum blaðþyrping-
um. Blöðin eru 5—90 sm löng, blaðstilkurinn er ljósbrúnn en dökknar
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÚra 7