Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.04.1966, Blaðsíða 52

fylki þessi svo í megindráttum. í lágheiðinni eru gras- og lyngheiðar
yfirgnæfandi, í háheiðinni er víði- og mosaheiðin nær einráðar, en í
miðheiðinni fléttast gróðurfylki þessi saman á ýmsa lund. Annars verð-
ur það ekki rakið nánar hér, þar sem hér er einungis fjallað um há-
lendisgróður, og heiðasvæði þau, sem lýst verður liggja flest í háheið-
inni, en nokkur þó í miðheiði.
A. Grasheiði (The Graminé-heath).
Einkennistegundirnar eru grasleitar plöntur, aðallega þó tvær teg-
undir: þursaskegg (Kobresia myosuroides) og móasef ('Juncus trifidus),
en auk þeirra túnvingull (Festuca rubrá), sauðvingull (F. vivipara),
língresi (Agrostis), stinnastör (Carex Bigelowii) og sums staðar jafnvel
bugðupuntur (Deschampsia flexuosa). Smárunna gætir oft nokkuð, eru
það helzt grasvíðir (Salix herbacea), grávíðir (S. glauca), krummalyng
(Empetrum hermafroditum), blóðberg (Thymus articus) auk nokk-
urra annarra. Runnar þessir eru ætíð svo lágvaxnir og jarðlægir, að
þeirra gætir ekki í gróðursvipnum, þótt tíðni þeirra sé allhá. Höfuð-
tegundirnar tvær, þursaskegg og móasef gefa landinu svip, svo að það
fær ætíð móleitan blæ, einkum þegar líður á sumar. Gróðurbreiðan er
samfelld, en mosi er oft nokkur, og einkum hverfur þursaskeggs-sveit-
in oft yfir í mosaþembu, án þess glögg skil séu á milli. Þessar tvær teg-
undir fylgjast oft að í miðheiðarbeltinu. Er það ólíkt því, sem kunn-
ugt er frá Skandinaviu, og fleiri löndum, sem ég liefi kynnt mér. í lág-
heiðarbeltinu skiljast tegundir þessar betur að, svo að þar er um tvær
aðgreindar gróðursveitir að ræða móasefs-sveit (/. trifidus-ass) og
þursaskeggs-sveit (K. myosuroides-ass). Hin síðarnefnda er á þurrari og
vindblásnari svæðum en hin, en báðar þessar gróðursveitir ná beztum
þroska, þar sem þurrt er og fremur snjólétt. Þó virðast báðar einkennis-
tegundirnar geta þolað allmikinn snjó og finnast jafnvel í grunnum
snjódældum, að minnsta kosti í jöðrum þeirra. Jarðvegur grasheiðar-
innar er ófrjór og humusmyndun lítil.
I Skandinavíu eru skörp skil milli þessara gróðursveita. (Nordhagen
1936, 1943). Eru þær taldar hvor til síns fylkis og virðast koma þar
fram við harla ólík skilyrði. Móasef (J. trifidus) er þar t. d. mjög sýru-
kær tegund, en þursaskeggið (K. myosuroides) hlutlaus að mestu, eða
það vex í basiskum jarðvegi. Hér á landi vaxa þessar tegundir oft
saman, og gróðurhverfi þeirra grípa hvert inn í annað án skarpra
marka. Athuganir eru hinsvegar of fáar, til þess að gera þessa nánari
grein. En samkvæmt því sem kunnugt er, tel ég rétt að sameina þessar
50 Flúra - tímarit um íslenzka grasafræði