Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.04.1966, Blaðsíða 101

FLÉTTUR OG BÚFÉ.
Sumarið 1962 kom ég að bænum Höfða við austanvert Mývatn. Bærinn stend-
ur alveg á vatnsbakkanum, framan við háan klettahöfða, sem hann er kenndur við.
Jörðin er nú í eyði, og mun svo hafa verið um nokkurt skeið, en sjálfur höfðinn og
umhverfi hans er friðað fyrir búfé. Hafa þar verið gróðursettar trjáplöntur og er
þar að vaxa upp hinn fegursti skógur, af birki, reyni og ýmsum barrviðum.
Mývatn liggur sem kunnugt er um 300 m yfir sjávarfleti, en það virðist ekki há
trjágróðrinum jjar hið minnsta, enda er hér meginlandsveðrátta hvað mest á land-
inu og gerir það gæfumuninn.
Það sem mest vakti athygli mína, var þó ekki skógargróðurinn, heldur hinn
ríkulegi fléttugróður, sem þróaðist uppi á Höfðanum og utaní honum, og vart mun
eiga sér líka hér á landi. Voru þarna samfelldar breiður af runn- og blaöfléttum,
sem þöktu stór svæði, svo að varla sást þar annar gróður utan kyrkingslegt gras og
fáeinir mosar. Mest kvað að tröllagrösum (Alectoria ochroleucea), fjallagrösum (Ce-
traria islanclica), maríugrösum (Cetraria nivalis), mývatnsgrösum (Cetraria cucul-
lata), kræðu (Cornicularia aculeata) og engjaskóf (Peltigera). Voru þessar fléttuteg-
undir óvenju stórvaxnar og fallegar. Mynduðu sumar þeirra hreinar breiður, en oft-
ar var þó sambland af mörgum tegundum. Mátti þarna sjá næstum alla regnbogans
liti í fléttugróðrinum og mynduðu þeir einkennilega samanslungna mósaíkmynd.
Við slíka sýn, hlýtur sú spurning að vakna, hvort þessi ríkulegi fléttugróður
stafi af friðuninni. Tel ég vafalaust, að svo sé, enda hefi ég tekið eftir svipaðri aukn-
ingu fléttugróðurs á öðrum friðuðum svæðum. Þetta hlýtur óhjákvæmilega að leiða
til þeirrar niðurstöðu, að fénaður bíti fléttur ekki síður en ýmsar blómjurtir. Hygg
ég, að það mál sé enn lítt kannað.
Það er vitað að ýmsar tegundir fléttna, svo sem fjallagrösin, gefa hinum beztu
fóðurjurtum lítið eftir livað snertir næringargildi.
Eystra er það útbreidd Skoðun, að hreindýrin bíti fjallagrösin og spilli grastekj-
unni. Þykjast menn hafa tekið eftir verulegri minnkun þeirra síðan hreindýrastofn-
mum fjölgaði á síðari árum. Samkvæmt athugunum, sem dr. Sturla Friðriksson og
Stefán Aðalsteinsson búfræðing-ur, gerðu á innihaldi úr tveimur hreindýravömbum,
fundust í jseim um 5—6 prosent fléttur. Var þetta þó að sumarlagi, jíegar dýrin hafa
ur nógu öðru að moða. Að vetrinum er hundraðstala fléttnanna í beitinni efalaust
uuklu hærri. Nú eru hreindýrin að vísu arktísk dýr, sem vanist hafa fléttubeit frá
°rofi alda. Margt bendir til Jjess, að þessu sé eitthvað líkt farið með sauðkindina,
enda þótt mér sé ekki kunnugt um rannsó'knir í }jví efni.
l'létturnar hafa það fram yfir blómjurtirnar að Jrær halda beitargildi sínu allt
arið um kring, Jjar sem þær síðarnefndu breytast á haustin í næringarlitla sinu.
Efalaust er hér merkilegt rannsóknarefni fyrir búfræðinga framtíðarinnar.
HEIMILDIR.
Eriðriksson, Sturla: íslenzku hreindýrin. Náttúrufræðingurinn 30. árg., 1. h. 1960.
H.Hg.
7
TÍMARIT UM ÍSLENZKA GRASAFRÆÐI - FlÓra 99