Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.04.1966, Blaðsíða 90

c. Mosamold (Tab. XXXI. 5—8).
Eins og fyrr getur er eiginleg mosaheiði (Rhacomitrium-heath)
varla til í hálendinu um austanvert Norðurland, a. m. k. frá Jökulsá
eystri til Jökulsár á Dal. Á því svæði hefi ég varla séð hana þar nokk-
urs staðar, nema sem smábletti eða þóía. Á þessum slóðum, en einkum
þó á Bárðdælaafrétti, kemur víða fram í hennar stað annað gróður-
lendi, sem ég hefi kaflað mosamold, og læt við það sitja enn, þar eð
ég hefi ekkert fundið betra. Háplöntugróður mosamoldarinnar er lík-
ur og í mosaþembunni, einkum þó grasvíði-kornsúru hverfinu, og hefi
ég því kosið að fýsa þessu gróðurlendi í sambandi við það, meðan því
verða ekki gerð betri skil. Þó er nokkurnveginn fullvíst, að ffeiri gróð-
urhverfi háplantna koma þar fyrir. Mosamoldin er þar sem jarðvegur
er rakur, og snjór liggur alllengi, án þess jró að um svo langvarandi
snjólag sé að ræða, að hreinn snjódældagróður komi fram. Oft er
mosamoldin forsælumegin í fjöllum og hæðum, í líkri hæð og brekku-
gróður eða mosaheiði er sólarmegin. Hefi ég áður lýst því lauslega
(Sleindórssoji 1945 p. 450). Yfir að líta er mosamoldin líkust ósléttu
eða hrjónóttu moldarflagi, því að allt yfirborðið er með smáhrukku-
laga þúfum, fárra sm háum. Moldin er Jró ekki laus eða ber, heldur
bundin saman af mosuin. Mest ber þar á hálfmosum einkurn snjómosa
(Antlielia), en sennilega eru Jrar fleiri tegundir og ýmsir brúnmosar
eru þar, og stundum smáþófar af gamburmosa (Rhacomitrium), en
aldrei svo, að hann setji nokkurn svip á landið, eða nái verulegum
fleti. Mosarnir gefa landinu grámórauðan svip, sem háplönturnar lýsa
lítið eitt upp, hins vegar eru Jreir of strjálir til jæss að setja nokkurt
svipmót á landið. Eins og fyrr getur er mosamoldin oft forsælumegin
í hæðum og hlíðum, en hún finnst einnig oft í útjöðrum raklendra
gróðursvæða, og er þá afstaða hennar til votlendisins lík og víðiheið-
ar, einnig getur hún eins og víðiheiðin verið á lágum rirnurn og öld-
um inni í mýra- og flóasvæðunr. Er hún oft á stöðum, þar senr skilyrði
virðast vanta fyrir samfelldan háplöntugróður. Sjaldan Jrekja háplönt-
ur meira en 10—20% af fleti mosamoldarinnar, en oft minna. Korn-
súra (P. viviparum) er algengasta tegundin, en næst henni gengur gras-
víðir (S. herbacea). Aðrar algengustu tegundirnar eru: Túnvingull (F.
rubra), geldingahnappur (A. vulgaris), skriðlíngresi (Agrostis stoloni-
fera), músareyra (Cerastium vulgaris) og lambagras (S. acaulis). Þá
eru grávíðir (S. glauca) og augnfró (Euphrasia frigida) alltíðar. Á sum-
um stöðum gætir móasefs (J. trifidus) verulega, en annars staðar eru
hvítstör (Carex bicolor) [mosamoldin virðist vera einn helzti vaxtai'-
88 Flóra - tímarit um íslenzka grasafræði