Félagsbréf - 01.03.1960, Side 42

40
FÉLAGSBRÉF
eftirtektarlausu hvítu menn, flykktust á
fundina og fögnuðu ræðum hans. Það var
nýr kristindómur og ný Afríka, sem þeir
heyrðu í rödd hans og orðum.
Sjálfur var Luthuli fæddur til krist-
innar trúar. Ættflokkur hans, ein af hin-
um tvístruðu eftirstöðvum hins fyrrum ó-
sigrandi Zulu-rikis, hafði tekið kristna trú
hjá fríkirkju-trúboði, er var stofnað þeirra
á meðal, og Luthuli, bróðursonur þáver-
andi höfðingja ættflokksins, hafði frá
barnæsku öðlazt þá kennslu og æfingu,
er gerði hann hæfan til að gegna ábyrgð-
armiklu hlutverki hjá ættflokki sínum. Að
loknu námi í trúboðsskóla heimaþorps-
ins, fór hann í Adams College, skóla amer-
iska trúboðsins — þar sem hann lauk námi
og gerðist kennari sjálfur.
Eftir þetta dvaldist hann sem kennari við
Adams College og kenndi Zulu sögu og
hókmenntir, þar til öldungar ættflokksins
báðu hann, fimmtán árum eftir skipun
hans, að taka hið auða sæti höfðingjans.
Slikt hlýtur að hafa virzt sama og að
afsala sér öllum veraldlegum metorðum
— köfnun í hinum 'þfönga, takmarkaða
heimi ættflokksins, sunnudagsprédikanir,
ómerkilegt málaþras og hið vonlitla, enda-
lausa strit fyrir brauði á uppurinni jörð.
Ifann hikaði í tvö ár, en tók svo endanlega
ákvörðun. Trú hans og sú hollusta, er
ættflokkurinn sýndi honum, knúði hann
til að verða við bóninni. Hann stjórnaði
Groutville í sautján ár, stýrði ráðstefn-
um og hjálpaði með velvild og þolinmæði
hinum sundraða ættflokki sínum. Og
stöðugt nálgaðist stjórnmálavakning
Afríkubúa, unz hún náði jafnvel til hins
örsmáa ættflokks í Groutville. Eftir að
hafa setið í nefndum, er unnu að bættri
sambúð kynstofnanna, gekk Luthuli í
Afríska Þjóðernissambandið árið 1946
og varð brátt forseti Natal-deildar þess.
Það var ákvörðun, sem stjórnaðist bæði
af kristinni trú hans og trúnaði við kyn-
þáttabaráttuna.
Árið 1952 hóf A.N.C. andspyrnuhreyf-
inguna, með skipulögðum brotum á þeirn
lögum, er drógu taum hvítra kynþáttar-
ins, til að mótmæla hinni harðsvíruðu
kynþáttaaðgreiningu. Sjálfur lenti Luthuli
ekki í fangelsi, en hann veitti hreyfing-
unni ótvíræðan stuðning sinn og þeim, er
tóku virkan þátt í henni. Sem kristinn
maður fann hann, að hann gat ekki hlýtt
þeim lögum, er misbuðu hans persónulegu
virðingu. Sem Afríkumaður trúði hann því
aldrei andartak, hvað þá lengur, að hann
gæti lifað aðskilinn frá fólki sínu, þannig
að hann tæki ekki sameiginlegan þátt í
þjáningum þess og baráttu. Eins og
Gandhi, sem með starfi sínu í Natal hafði
skilið eftir sig merki satyagraha, trúir
Luthuli á friðsama andspyrnu, ekki að-
eins sem pólitíska mótspyrnuaðferð, held-
ur jafnvel enn meir sem andlegt afl.
Stjórnin var ekki sein til svars. Með
því að úrskurða alla óhlýðni við lögin,
er sýnd var í mótmælaskyni, sem mjög al-
varlegan glæp, er verðskuldaði margra
ára fangelsisdóm, háar fésektir og jafn-
vel líkamlegar refsingar, braut hún mót-
spyrnuhreyfinguna á bak aftur. Og í októ-
ber, fjórum mánuðum eftir að hún hófst,
kallaði hún Luthuli til Pretaria og skip-
aði honum að segja sig þegar í stað úr
samtökunum, eða leggja niður höfðingja-
tign sina. Luthuli gerði hvorugt, og um
miðjan nóvember tilkynnti stjórnin ætt-
flokki lians, að Albert John Luthuli hefði
verið vikið úr embætti.
Svar Luthulis var svohljóðandi:
„Hver vill neita því, að þrjátíu árum af
ævi minni hafi verið eitt í það að berja
árangurslaust, með þolinmæði, stillilega