Skagfirðingabók - 01.01.2011, Page 16
16
SKAGFIRÐINGABÓK
nefndist Fjallið heima þegar það
birtist í Eimreiðinni 1956. Þarna er
vita skuld kveðið um Hagafjallið ofan
við Hof. En kvæðið var aftur prentað í
Skagfirzk um ljóðum 1957 óbreytt,
nema hvað það ber nú fyrirsögnina
Haustljóð:
Hvert er horfinn vindur, sem vakti í dag
og velti öldu á sundi,
sem feykti burtu ryki og fallin laufin tók
í fang og þungan stundi?
Til heiða er hann horfinn, því hágnípur á
er héluklæðum vafið
og mjúkur gamburmosi og mógult
sinustrá
í mjöllinni grafið.
Og lengra mun hann ætla með arnsúg
í væng
um ómælisgeima
og þögla kveðju flytja, er hann flýgur
í kvöld
yfir fjallinu heima.
III
Andrés átti fyrir höndum góð æskuár
þegar hann hóf nám í Menntaskólan-
um á Akureyri haustið 1931, á fimmt-
ánda ári. Þá var skólinn fyrir fáum
árum búinn að fá lærdómsdeild svo að
nema mátti þar til stúdentsprófs. Ári
fyrr en Andrés kom hafði skólinn
fengið lagalega stöðu sem fullgildur
menntaskóli. Hann bjó að góðum
kenn urum og metnaður var mikill að
hann stæði undir sínu nýja og veglega
hlutverki, að búa norðlenska æsku-
menn undir háskólanám. Sigurður
Guðmundsson var skólameistari, gáf-
aður maður og svipmikill, rómaður
afburðakennari í íslensku, en ekki alls
kostar gætinn eða varkár í framgöngu,
nokkuð einkennilega saman settur og
geðsveiflumaður mikill. Andrés hefur
vafalaust stundað íslenskunámið vel
undir handarjaðri skólameistara, en
annars hafði hann ekki sérstakt dálæti
á honum né þeir hvor á öðrum. Sig-
urður gerði sér áberandi mannamun í
mati á nemendum og lét þar fullmiklu
ráða hvert álit hann hafði á þeim ætt-
um sem þeir voru runnir af, hvort sem
var til betri vegar eða verri. Enginn
ræður neinu um uppruna sinn og var
þetta því næsta ósanngjarnt sjónarmið
og gat verið særandi fyrir ungt og
viðkvæmt fólk. Vera má að Andrés
hafi að einhverju leyti goldið þess að
ættmenn hans væru ekki í háum met-
um hjá Sigurði. Ég heyrði hann víkja
að þessum óvana í hugsunarhætti
skóla meistara sem reyndar hefur legið
í landi í smáu þjóðfélagi kunnings-
skap ar og ættartengsla. Hins vegar
mat Andrés konu Sigurðar, frú Hall-
dóru Ólafsdóttur, mikils og taldi hana
í ýmsu fremri bónda sínum, ekki síst
að nærfærni og mannskilningi.
Í skólanum eignaðist Andrés góða
félaga og hélt vinfengi við suma þeirra
ævilangt. Jón Þórarinsson tónskáld
var þar á meðal og sagði hann svo frá
æskukynnum þeirra í eftirmælum um
Andrés:
Fundum okkar bar fyrst saman í
Menntaskólanum á Akureyri snemma
árs 1933, þegar ég fékk að setjast þar
óreglulegur nemandi í annan bekk.
Við vorum þá báðir á sextánda ári,
hann aðeins nokkrum mánuðum eldri
í árinu. Það fór þegar í stað vel á með
okkur. Næsta vetur urðum við bekkj-
arbræður í 3. bekk A og herbergis-