Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2003, Blaðsíða 17

Durogesic
Janssen-Cilag, 930066 ( X
FORÐAPLÁSTUR; N 02 A B 03 R E
Hver forðaplástur inniheldur: Fentanylum INN, 2.5 mg (gefur frá
sér 25 mfkróg/klst.), 5 mg (gefur frá sér 50 mfkróg/klst.), 7.5 mg
(gefur frá sér 75 míkróg/klst.), eöa 10 mg (gcfur frá sér 100
mfkróg/klst.), constit. q.s.
Ábendingar: Langvinnir verkir sent eru ruemir fyrir morfínlyfjum.
Skammtastæröir handa fullorönum: Skömmtun er
einstaklingsbundin og byggir á almennu ástandi sjúklings svo
og á fyrri sögu um notkun morfínlyfja. Hafi sjúklingur ekki
fengiö sterk morfínlyf áöur ber aö stilla inn stuttverkandi
morfínlyf fyrst og síðan breyta þeim skammti yfir í Durogesic.
Skammtur lyfsins er svo endurskoðaöur meö jöfnu millibili
þar til æskilegum áhrifum er náð.
Þegar breytt er úr morfínlyfjum til inntöku eöa stungulyfjum
yfir f Durogesic skal nota eftirfarandi til leiðbeiningar:
1 Leggiö saman notkunina á sterkum verkjalyfjum síöasta
sólarhring.
2 Ef sjúklingurinn hefur notað annaö lyf en morfín, breytið
þá yfir í jafngildisskammt af morfíni til inntöku.
(Sjá Sérlyfjaskrá vegna töflu um jafngildisskammta).
Skipta skal um plástureftir 72 klst. Hæfilegur skammtur
fyrir hvern einstakling er fundinn með því að auka
skammtinn þar til verkjastillingu er náö. Fáist ckki
nægjanleg verkun af fyrsta plástri, má auka skammtinn
eftir 3 daga. Síöan er unnt að auka skammtinn á þriggja
daga fresti.
Þegar skipt er yfir á Durogesic eftir langvinna meöferö
meö morfíni, hefur verið greint frá fráhvarfseinkennum
(þrátt fyrir nægilega verkjadeyfingu). Komast má hjá
fráhvarfseinkennum meö því að minnka notkun smátt
og smátt hjá sjúklingum sem fá langvinna meÖferÖ meö
ópíóíðum. Ef fráhvarfseinkenni koma frain cr ráölögö
meðferö meö stuttverkandi morfíni í lágum skömmtum.
Þurfi sjúklingurinn meira en 100 míkróg/klst. má nota
fleiri en einn plástur í senn.
Durogesic skal líma á efri hluta Kkamans eða á
upphandlegg og á ógcislaöa, slétta, og heilbrigða húö.
Ef hár eru á staönum ber að klippa þau af en ekki raka
en hárlaus svæöi eru æskilegust. Ef þvo þarf svæðiö
áöur en plásturinn er settur á, skal gera þaö með hreinu
vatni. Ekki má nota sápu, olíu, áburð cöa önnur efni
sem geta ert húöina eöa breytt eiginleikum hennar.
HúÖin á aö vera vel þurr áður en plástraö er.
Plásturinn skal líma á húðina strax eftir aö pakkning
hefur verið opnuö. Plásturinn er festur mcð því aÖ þrýsta
á hann mcð flötum lófa í um það bil 30 sekúndur. Allur
plásturinn og sérstaklega kantarnir veröa að liggja vel
aö húðinni. Þegar skipt er um plástur skal hann settur
á annan stað. Fyrri stað má ekki nota fyrr en cftir nokkra
sólarhringa.
Skammtastæröir handa hornum: Lftil reynsla er af
notkun lyfsins til meöferðar hjá bömum.
Frábendingar: Slævð öndun.
Varnaðarorð og varúöarreglur: Aukinn heilaþrýstingur,
minnkuö meövitund, meðvitundarleysi og órói í kjölfar
neyslu áfengis og svefnlyfja. Hægur hjartsláttur. Astmi.
Slímsöfnun í lungum. Samtímis notkun annarra slævandi
lyfja. Fylgjast þarf náiö með sjúklingum meö skerta lifrar-
eða nýrnastarfsemi svo og öldruöum sjúklingum og
sjúklingum í kröm.
Meöganga og brjóstagjöf: Morfínlyf geta slævt öndun
hjá nýbumm. Ef um langvarandi notkun lyfsins á meögöngu
hefur verið að ræöa má gera ráð fyrir fráhvarfseinkennum
hjá barninu eftir fæöinguna.
Fentanýl berst í brjóstamjólk í nægilegu magni til þess að
hafa áhrif á barniö, jafnvel þó aö gefnir séu venjulegir
skammtar.
Akstur og stjórnun vinnuvéla: Vara ber sjúklinga viö
stjórnun vélknúinna ökutækja samtímis notkun lyfsins.
Aukaverkanir: Algengustu aukavcrkanir em ógleöi/uppköst
(28%) og syfja (23%). Alvarlegasta aukaverkunin er hömlun
öndunar og er skammtaháð, en þessi aukaverkun er sjaldgæf
hjá sjúklingum, sem myndað hafa þol gegn morfínlyfjum.
Algengar (>1%): Alniennur: KláÖi. Hjarta- og æöakerfi: Lágur
blóöþrýstingur, hægur hjartsláttur. Mifitauf’akerfi: Syfja. mgl,
ofskynjanir, sæluvíma. Hömlun öndunar. Mellinf’arfæri: ógleði.
uppköst, hægöatregöa. Húti: HúÖerting (roði, kláöi, útbrot).
Pvagfatri: Þvagteppa.
Ef um mikiö eða langvarandi blóðþrýstingsfall er aÖ ræða, þá ber
aÖ hafa vökvaþurrð/blóðþurrö í huga og vclta fyrir sér vökvagjöf.
Öndunarhemjandi áhrif lyfsias em skammtaháö. HúÖertingin hvcrfur
venjulega innan sólarhrings eftir aÖ plástur hefur veriÖ fjarlægður.
Sjúklingar, sem fá morfínlyf, geta myndaÖ þol og einnig orðiÖ háöir
lyfinu.
Milliverkanir viö lyf eöa annaö: Samtímis notkun lyfja sem hafa
áhrif á miðtaugakerfið, þ.á m. þunglyndislyf, ópíóíöar, sefandi lyf,
svefnlyf, almenn svæfinga- og deyfingalyf, fenótíazín, róandi lyf,
vöðvaslakandi lyf, róandi andhistamín og áfcngi, getur valdiö auknum
bælandi áhrifum meö grunnri öndun, lágþrýstingi, miklum sefandi
áhrifum og dái. Þess vegna þurfa sjúklingar sérstakt eftirlit og umönnun
þegar þessi lyf em notuö um leið og Durogesic.
umbrotiÖ fyrir tilstuðlan cýtókróm P450 3A4 cnsíma. Þó hefur ekki
komiÖ fram in-vitro hömlun vegna ítrakónasóls (þekktur cýtókróm
P450 ensím hemill), líklega vegna hás útdráttarhlutfalls fentanýls í
lifur.
Athugiö: Durogesic á ekki aö nota gegn bráðaverkjum eða verkjum
eftir skurðaögcröir þar sem þá gefst ekki nægjanlegur tími til þess að
finna hæfilega skammta og þar með gctur lyfiö valdið lífshættulegri
öndunarbilun. Durogesic skal einungis gefiö sjúklingum með langvinna
verki sem áöur hafa svaraö mcöferö meö morfínlyfjum.
Ef öndunarbilun kemur í Ijós skal taka plásturinn af og fylgjast vel meö
sjúklingnum. Öndunarhjálp skal veitt meö þeim aöferðum sem meö þarf
(t.d. hvatning, sjúkraþjálfun, öndunarvél). Áfengi eykur öndunarhemjandi
áhrif fentanýls. Áhrifin má stöðva meÖ naloxóni. Þar sem fentanýláhrifin
vara mun lengur en áhrif naloxóns þarf aö fylgjast mjög vel meö
sjúklingnum. Fái sjúkiingur alvarlegar aukaverkanir þarf að fylgjast
mjög vel meö honum í sólarhring eftir aö plásturinn hefur veriö tekinn
af vegna þess hver verkunartími er langur.
Þegar meðferö með Durogesic er hætt skal hefja meðferð meö öðrum
morfínlyfjum í hægt vaxandi skömmtum. Morfínlyfjum skal að jafnaöi
hætt hægt.
Ef sjúklingur fær hita (40QC) getur frásog fentanýls aukist um u.þ.b.
30%. Þess vegna þarf aÖ fylgjast með sjúkhngum sem fá hita og lækka
skammtinn ef meÖ þarf. ForÖast ber aö hita á einhvern hátt
plástursstæðiö.
ViÖbragÖflýtir sumra sjúklinga minnkar meðan á Durogesic meðferö
stendur, þetta ber aö hafa í huga til dæmis viö akstur.
(ievmsla: Plásturinn skal geyma í órofnum umbúöum við
herbergishita. Geymist fjarri bömum, einnig eftir notkun. NotaÖir
plástrar skulu brotnir saman og fargaö mcð öruggum hætti.
Pakkningur og verö L 12. 2002:
10 cm3 x 5 stk.
kr. 5.620
20 cm2 x 5 stk.
kr. 9.813
30 cm2 x 5 stk.
kr. 13.115
Foröaplástur 100 míkróg/klst. 40 cm2 x 5 stk.
kr. 15.790
Notkunarleiöbeiningar á íslensku skulu fylgja hverri
pukkningu lyfsins.

ForÖuplástur 25 míkróg/klst.
Foröaplástur 50 míkróg/klst.
Foröaplástur 75 míkróg/klst.

^ JANSSEN-CILAG

ráðfæra sig við þennan hjúkrunarfræðing sem
einnig var í sjúklingshlutverkinu. Þegar á með-
ferðina leið fór ég að finna illþyrmilega fyrir
aukaverkunum lyfjanna. Eg kynntist konu sem
var þarna í sömu sporum og ég og með okkur
tókst góð vinátta. Við gerðum með okkur
bandalag, við mættum rétt fyrir klukkan þrjú,
gáfum hvor annarri andlegan styrk og fengum
síðan sprautuna, þá voru lyfin ekki gefin í
dropatali eins og nú. Þannig losnuðum við við
álagið sem fylgdi því að bíða á biðstofunni í
kannski tvo tíma. Ég skipti meðferðinni upp í
tímabil, það hentaði mér prýðilega.
I nóvember fékk ég frí, var viku heima til að
jafna mig en síðan fórum við hjónin með krakk-
ana til Flórída. Eins og oft áður var skelfileg
seinkun á fluginu þannig að við fórum ekki í
loftið fyrr en um miðnætti. Við vorum á al-
mennu farrými og ég lenti með soninn fyrir aft-
an tjaldið milli fyrsta farrýmis og hins almenna.
Ferðin var erfið og allar götur síðan get ég ekki
setið í þessum sætum. Hvað veldur veit ég ekki
en það sama gerist komi ég í kjallara Landakots
þar sem göngudeildin var, ég finn alltaf þessa
skelfilegu lykt og mér verður flökurt um leið.
Ferðin var yndisleg fyrir okkur öll og ég byggði
mig heilmikið upp. Að vísu var ég svo aðfram-
komin þegar við lentum að við urðum að fá
hjólastól og í honum var ég keyrð um flughöfn-
ina, krökkunum fannst það frábært að vera
treyst fyrir því að keyra mig meðan pabbi þeirra
sá um farangurinn.
Á næsta tímabili var frí um jólin og síðar í mars
og þá fór ég með hollsystrunum til London. Við
áttum tuttugu ára hjúkrunarafmæli og höfðum
verið í heilt ár að skipuleggja ferðina. Hún varð
frábær í einu orði sagt og við lifum enn þann
dag í dag á minningunum. Allt þetta hjálpaði
mér að brjóta upp erfiða lyfjameðferð, þannig
valdi ég að hafa það. Aðrir hafa kosið að drífa
þetta af með engum hléum. Lyfjameðferðin
varð mér æ erfiðari þegar á leið. Magnleysið
varð algjört og ekkert að gera annað en halda
sig við rúmið meðan áhrifanna gætti.
Ég tók strax þann pól í hæðina að leitast við að
hafa fjölskyldulífið í eins líkum skorðum og það
var áður en ég veiktist enda nauðsynlegt þegar
börn eiga í hlut. En auðvitað eru þetta mikil

REYNSLUSAGA
Vorkæla
viðbrigði fyrir alla aðila. Börn eru ótrúlega næm á líðan
manns en einnig svo skynsöm og sterk. Veikindi líkjast frétt-
inni að því leyti að allir tala um hvort tveggja í byrjun en
þegar langvarandi veikindi eiga í hlut nennir enginn að ræða
þau frekar en gamla frétt. Þetta fann ég glöggt. Þegar níu
mánaða meðferðinni lauk var ég beygð, bæði líkamlega og
andlega, en þó ekki brotin. Fyrir utan fjölskylduna voru það
ekki margir sem höfðu samband við mig en það eru þeir sem
eru vinir mínir í dag.
Veikindi mín urðu systur minni hugstæð og hún færði mér
ljóðabálk um vináttu okkar. Þar stóð m. a.:
Úr systraþeli
óf ég ljóð mín
úr tárum
gleði og sorgar
taktu þau
í faðminn
finndu.1
Eftir lyfjameðferðina fór ég á Heilsuhælið í Hveragerði eins
og það hét þá. Ég var þar í sex vikur og það er trúlega eitt af
því skynsamlegasta sem ég hef gert því eftir það fór ég í fulla
vinnu og hef verið það allar götur síðan.
Lífsreynsla sem þessi breytir fólki, maður kemst ekki hjá því
að staldra við og meta lífið og stokka það upp á nýtt. Ég hafði
það fyrir venju að fara alltaf eftir lyfjameðferðina í Krists-
kirkju til að sækja styrk og innri frið. Ég hef alltaf verið trú-
uð, veit að bænin er það besta sem fólk á ef erfiðleikar steðja
að. I þessarri kirkju fann ég frið og kraft og leita þangað alltaf
síðan jafnt í gleði sem sorg, samt er ég ekki kaþólsk.
Haustið 1988 fór ég til Danmerkur á heilsuskóla til Júlíu
Völdan. Hún var náttúrulæknir sem hafði sérhæft sig í nátt-
úrulækningum fyrir konur sem höfðu fengið brjóstakrabba-
mein. Dvölin þar gerði mér mjög gott og þangað sóttu fleiri
Islendingar í sömu erindagjörðum. Smám saman féll lífið í
sitt fyrra horf, ég var almættinu óendanlega þakklát fyrir líf-
gjöfina og reyndi að lifa samkvæmt því.
Það hafði aldrei vafist fyrir mér að fara í sund, vera í Ieikfimi
eða stunda hvers kyns líkamsrækt þótt ég væri öðruvísi á
kroppinn en meðal Gunnan. Samt fannst mér ég ekki hafa
lokað hringnum fyrr en ég hefði farið í uppbyggingu á brjóst-
inu. Ég lagðist inn á Borgarspítalann haustið 1991 og fór þar
í brjóstauppbyggingu með mínum eigin vef. Ég átti að vera
á spítalanum í ellefu daga en þ>að urðu sex vikur. Ég fékk
hematóm í brjóstið og skelfilega sýkingu í magaskurðinn,
Timarit isienskra hjúkrunarfræöinga 1. tbl. 79. árg. 2003 15