Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2003, Blaðsíða 29

PISTILL
Hólmfríður K. Gunnarsdóttir, sérfræðingur
á rannsókna- og heilbrigðisdeild Vinnueftirlitsins . ... ,
° 3 Vinnuvernd
Hjúkrun krabbameins-
sjúkra og vinnuvernd
Hjúkrunarfræðingar, sem annast krabbameins-
sjúklinga, eru undir margs konar álagi, ekki hvað
síst andlegu. Það tekur á að sjá fólk þjást og fylgj-
ast með vonum og vonbrigðum barna og fullorð-
inna. Stundum er engin viðunandi lausn í sjón-
máli. Oft er hjúkrunarfólkið mest með sjúkling-
unum og kemst ekki hjá réttlátri reiði þeirra, sorg
eða öðrum viðbrögðum við óumflýjanlegum ör-
lögum. Margir standast ekki þetta álag og fara til
annarra starfa eða brynja sig gegn áreitunum á
einhvern hátt. Brynjan er sjálfsagt nauðsynleg að
einhverju marki en í grein sem fjallar um hjúkr-
un, samúð og siðfræði er lögð áhersla á mikilvægi
þess að hjúkrunarfólk líti ævinlega á sjúklinga
sína sem einstaklinga með mismunandi þarfir og
langanir en ekki sem tilfelli. Lögð er áhersla á
hvað andrúmsloftið á deildinni skipti miklu máli
og að aðrir starfsmenn meti gildi þess að tíma sé
varið í að sýna samúð og skilning (1).
Álagið á hjúkrunarfólkið er oft og tíðum svo mik-
ið að hætta er á kulnun (burn-out) þegar frá líð-
ur. Einhvers konar andlegur stuðningur getur
skipt sköpum til að koma í veg fyrir slíkt. Umræð-
ur í starfshópum og stuðningsviðtöl ættu að vera
liður í vinnuverndinni á krabbameinsdeildum.
I annarri grein er fjallað um hjúkrun á líknar-
deildum og hvernig unnt er að verða að liði
þegar sjúklingarnir finna til vanmáttar vegna
þess að þeir eru upp á aðra komnir. Þar er á það
bent að stuðla beri að sjálfsbjargarviðleitni
sjúklinganna sem allra lengst í stað þess að
gera hlutina fyrir þá af misskilinni góðsemi eða
til að vinna tíma. Fyrir þá sem bíða dauðans er
tíminn afstætt hugtak og ekkert liggur á. Bent
er á hvað vinnuskipulag á deildum getur verið
rígfast og staðið í vegi fyrir æskilegri þróun (2).
Frá vinnuverndarsjónarmiði er starfsmaðurinn
sjálfur í brennidepli. Hjúkrunarfræðingar, sem
stunda krabbameinssjúklinga og gefa krabba-
meinslyf, hafa að mörgu að gæta. Rannsóknir
hafa sýnt að ýtrustu varkárni er þörf en vís-
bendingar eru um að mengun krabbameinslyfja
geti haft ýmiss konar óæskileg áhrif á þann sem fyrir slíku
verður, þ.á.m. áhrif á fóstur (3). I rannsókn á brjóstakrabba-
meini meðal íslenskra hjúkrunarfræðinga voru vísbendingar
um meiri áhættu meðal þeirra sem höfðu unnið við að
blanda og gefa krabbameinslyf (4). Samkvæmt upplýsingum
frá Landspítala -háskólasjúkrahúsi hafa verið gefnar út leið-
beiningar um meðhöndlun þessara lyfja en blöndun þeirra
er ekki lengur í höndum hjúkrunarfræðinga. Vel má þó vera
að slíkt tíðkist enn úti á landi og ef svo er ættu viðkomandi
að afla sér leiðbeininganna sem til eru. Hjá landlæknisemb-
ættinu er unnið að klínískum leiðbeiningum á ýmsum svið-
um. Nauðsynlegt er að leiðbeiningar um blöndun og gjöf
krabbameinslyfja séu tiltækar öllum, sem við slíkt vinna,
hvar sem þeir eru á landinu. Andlegur stuðningur við þá sem
starfa með krabbameinssjúklingum þyrfti einnig að vera
skipulagður og viðvarandi.
Heimildir
1. Reynolds, W„ Scott, P.A., Austin.W. (2000). Nursing, empathy and perception of the
moral. J. ofAdvanced Nursing, 235-42.
2. Flanagan, J., Holmes, S. (1999). Facing the issue of dependence: some implications
from the literature for the hospice and hospice nurses. J. of Advanced Nursing, 592-9.
3. Del Gaudio, D., Menonna-Quinn, D. (1998). Chemotherapy: Potential Occupational
Hazards. Am. J. ofNursing, 59-65.
4. Hólmfriöur K. Gunnarsdóttir, Aspelund, T., Karlsson, Þ„ Rafnsson, V. (1998). Mögulegir
áhættuþættir brjóstakrabbameins tengdir vinnu hjúkrunarfræðinga. Timarit islenskra
hjúkrunarfrœOinga, 4:203-8.
Timarit islenskra hjúkrunarfræðinga 1. tbl. 79. árg. 2003 2/
L