Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2003, Blaðsíða 36

34

Jafnt heföbundin sem óhefðbundin meöferö
Nú liggur beinast við að biðja Hrund að lýsa þeirri þjónustu
sem hjúkrunarfræðingar Karitas veita sjúklingum:
„Læknar eða hjúkrunarfræðingar deildanna vísa sjúklingum
til okkar. Við byrjum á því að mæla okkur mót við sjúkling-
inn og fjölskyldu hans til að kynna þeim þjónustu okkar og
fá um leið upplýsingar um vanda sjúklingsins. Okkur finnst
mjög gott þegar við fáum sjúkling snemma til okkar svo að
við fáum tíma til að kynnast honum og fjölskyldunni áður en
hann er orðinn mjög veikur. Oft kynnumst við sjúklingum
þegar þeir eru í sk. líknandi lyfja- eða geislameðferð, með-
ferð sem er til að halda sjúkdómnum niðri en ekki til að
lækna hann. Flestir okkar sjúklinga eru með dreift eða mjög
alvarlegt krabbamein og við veitum þeim líknarmeðferð sem
stuðlar að því að minnka einkenni sjúkdómsins á allan hátt.
Við förum í vitjanir, sem Tryggingastofnun greiðir fyrir, og
erum alla jafna með 40-45 skjólstæðinga. Við störfum í einu
teymi sem þýðir að við vitum allar allt um alla okkar skjól-
stæðinga. A vöktunum getum við því allar brugðist við því
sem kann að koma upp á. Við erum allan sólarhringinn í
beinu símasambandi við lækni sjúklingsins og ef ekki næst í
hann þá eru alltaf læknar á sjúkrahúsunum sem geta aðstoð-
að okkur við að taka ákvarðanir. Meðferðin byggist fyrst og
fremst á einkennameðferðinni sem segja má að sé aðalatriði
líknarmeðferðar. Hún beinist að því að minnka einkenni
sjúkdómsins eins og hægt er og það er gert með notkun
margs konar lyfja og annarra aðferða og jafnvel getur lyfja-
meðferðin verið óhefðbundin. Við getum þá verið að nota lyf
við einkennum sjúkdómsins sem að öllu jöfnu eru notuð við
einhverju öðru og stundum nýtum við okkur jafnvel auka-
verkanir lyfja. Sem dæmi má nefna að sjóveikiplástur er not-
aður til að minnka slímsöfnun í öndunarvegum."
mikilvægt að geta greint á milli krabbameins-
verkja og annarra verkja til þess að geta haldið
sterkum verkjalyfjum í lágmarki."
- Þurfið þið ekki að hafa meiri sálfræðiþekk-
ingu en gengur og gerist?
„Jú, tvímælalaust. Við höfum reynt eftir megni
að afla okkur þekkingar á því sviði auk þess
sem við höfum allar einhvern tíma verið sjálfar
undir handleiðslu eða í sálfræðimeðferð. Við
reynum því að huga vel að þessum mikilvæga
þætti bæði hjá okkur sjálfum og sjúklingunum.
Þetta er erfið vinna og við kynnumst ýmsu.
Þetta er fólk sem á erfitt og vekur hjá okkur alls
konar tilfinningar, margar hverjar þannig að
þær gera okkur erfitt fyrir í vinnunni. Við þurf-
um því virkilega að vinna með okkar eigin til-
finningar gagnvart því sem er að gerast til að
útkoman verði farsæl fyrir sjúklinginn og okkur
sjálfar - ekki síst til að við endumst í starfinu.
Krabbameinshjúkrun er þekkt fyrir að þar
brenni fólk tiltölulega fljótt út. Eftir að hafa
starfað í 13 ár við krabbameinshjúkrun, og af
þeim 10 ár hjá Karitas, þá er ég sannfærð um
að þetta er forsenda þess að geta unnið í þessu
starfi og gert að ævistarfi, ef það er þá hægt. En
svo má segja að um leið og maður vinnur þarna
tilfinningavinnu með sjálfan sig lærir maður
um leið þær aðferðir sem sálfræðingarnir búa
yfir, s.s að spyrja og hlusta eftir réttu hlutun-
um, þannig að þetta er því eins og óbeinn
skóli.“
- Hvaða öðrum aðferðum heitið þið?
„Við höfum menntað okkur í ýmsum öðrum aðferðum, t.d.
nuddi, sk. pólun og annarri snertimeðferð. Einnig höfum við
lagt mikið upp úr því að læra að taka viðtöl, beita viðtals-
meðferð og sálgæslu. Tveir hjúkrunarfræðinganna, sem með
okkur starfa, eru einnig djáknar. Trúin, þekking á guðfræði
og boðskap Jesú Krists getur verið afar mikilvæg mörgu
veiku fólki. Við búum því yfir ýmissi þekkingu sem við nýt-
um eftir því sem fólk vill og þarf á að halda. Sem dæmi get
ég nefnt að fyrst þegar fólk kemur til okkar, og er illa haldið
af verkjum, getur stundum verið erfitt að greina hvað eru
krabbameinsverkir og hvað streituverkir vegna undangeng-
inna mánaða, þ.e. frá því að sjúklingur veiktist og þar til að
hann loks greindist, að ekki sé talað um allt það sem þá tek-
ur við. Stundum gerum við þetta jöfnum höndum með því
að byrja á léttri nuddstrokumeðferð, rétt til að lina þjáning-
arnar, 'um leið og við meðhöndlum með verkjalyfjum. Það er
Þjónustu viö krabbameinssjúka þarf aö bæta|
Hrund er að lokum spurð að því hvort þeim hjá
Karitas finnist starfsemin standi á einhverjum
þröskuldi eða þurfi að þróast eða breytast á
einhvern hátt nú þegar 10 ára afmælinu er
fagnað. Ekki stendur á svari og Hrund er ómyrk
í máli:
„Mér hefur fundist ákveðin stöðnun hafa verið
um nokkurn tíma. Þörfin fyrir þjónustu hefur
vaxið gífurlega á undanförnum mánuðum - allt
frá sameiningu sjúkrahúsanna. Við þær breyt-
ingar versnaði þjónusta við krabbameinssjúka
til muna og það finnst mér mega heyrast."
- Hvernig stendur á því?
„Eg vildi að ég hefði þar skýringar. Fyrir breyt-
inguna var í borginni séð um krabbameins-
Tímarit íslenskra hjúkrunarfræöinga 1. tbl. 79. árg. 2003