Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.03.2003, Blaðsíða 45

FRÆÐIGREIN

Mistök í heilbrigðisþjónustu
Æskilegt er að unnið sé eftir ákveðnum verk-
lagsreglum við meðferð mistaka og óvæntra at-
vika þar sem; (a) fram kemur hver stýrir eða
samhæfir aðgerðir þegar mistök eða óvænt at-
vik verða, (b) fram kemur hverjir koma að rann-
sókn á atvikinu, (c) einstaklingar með þekkingu
á aðstæðum greina orsakir og samverkandi
þætti, (d) sjúklingum og aðstandendum eru
veittar upplýsingar, (e) úrbætur og fyrirbyggj-
andi aðgerðir eru settar fram, (f) fram kemur
hvernig og hvenær upplýsingum um afdrif mála
er komið áfram til starfsmanna. I verklagsregl-
unum er einnig skilgreindur og tilnefndur
stuðningur/stuðningsaðili við þá sem valda eða
verða fyrir mistökum (starfsmenn, sjúklingar,
aðstandendur). Stuðningur við starfsmenn fel-
ur í sér (a) mat á þörf starfsmannsins fyrir leyfi
frá vinnu strax eða síðar, (b) mat á þörf fyrir
sérhæfðan stuðning og ráðgjöf frá s.s. geð-
hjúkrunarfræðingum, geðlækni, sálfræðingi,
presti, (c) ráðgjöf og stuðning ef starfsmaður
þarf að skila skriflegri skýrslu sem og ef úr
verður dómsmál, (d) aðstoð við starfsmann við
að fá upplýsingar um framvindu og afdrif rann-
sóknar sem og um þolendur mistakanna þegar
það á við. Enn fremur að undirbúa endurkomu
starfsmanns til vinnu á ný og að meta þörf fyr-
ir langtímastuðning.
Heimildaskrá
Bagian, J.P., Lee, C, Gosbee, J., DeRosier, J., Stalhandske, E., Eldridge, N., Williams, R., og
Burkhardt, M. (2001). Developing and deploying a patient safety program in a large
health care delivery system: You can't fix what you don't know about. Journalon
Quality Improvement, 27(10), 522-532.
Blendon, J., DesRoches, C.M., Brodie, M., Benson, J.M., Rosen, A.B., Schneider, E„ Altman,
D.E., Zapert, K„ Hermann, MJ„ og Steffenson, A.E. (2002). Views of practicing physicians
and the public on medical errors. A/ew England Journal of Medicine, 347(24), 1933-
1940.
Cho, S.H. (2001). Nurse staffing and adverse patient outcomes: A systems approach.
Nursing Outlook, 49(2), 78-85.
Curtin, L.L (2000). Hot issues in health care: Safety, quality, and professional discipline.
Seminars forNurse Managers, 8(4), 239-242.
Eitt til tvö dauösföll á ári vegna lyfjamistaka (2003, 19. januar). MorgunblaOiO, 32.
Kohn, LT„ Corrigan, J.M.,og Donaldson, M.S. (ritstj.) (2000). To erris human: building o
safer health system. Washington, D.C.: National Academy Press.
Læknalög nr. 53/1988.
Maddox, J.P., Wakefield, M„ og Bull, J. (2001). Patient safety and need for professional
and educational change. Nursing Outlook, 49(1), 8-13.
Medical Errors: Hospitals making effort to improve patient safety. (2002, 2. desember).
Health ft Medicine Week, 30.
Needleman, J„ Buerhaus, P„ Mattke, S„ Stewart, M„ og Zelevinsky, K. (2002). Nurse-
staffing levels and the quality of care in hospitals. New England Journal ofMedicine,
346122), 1715-1722.
Pilcher, T„ og Odell, M. (2000). Position statement on nurse-patient ratios in critical care.
Nursing Standard, 15(12), 38-41.
Phillips, D.P., og Bredder, C.C. (2002). Morbidity and mortality from medical errors: An
increasingly serious public health problem. Annu. Rev. Public Health, 23, 135-150.
Auglýsing
Almennar upplýsingar um birkiöskuna
Birkiaska hefur lengi veriö þekkt sem náttúrulyf og er aldagömul hefð fyrir aö nota hana
sem fæöubótarefni. Þaö haföi mikil áhrif á umræöuna um gildi hennar þegar út var gefin
i Finnlandi doktorsritgerö Pertti Arkkos um hverning náttúrulyf fólk í Noröur-Finnlandi
notaöi gegn krabbameini. Birkiaskan kom mjög við sögu i ritgeröinni og þar er lýst mörgum
dæmum um hvernig hún hafi hjálpaö fólki þrátt fyrir aö ekki hafi tekist vísindalega aö sanna
lækningamáttinn.
Lokaorö
Á tímum samdráttar og endurskipulagningar í
heilbrigðiskerfinu, þegar jafnframt er krafist
gæðaþjónustu, verður sífellt mikilvægara að
skoða með gagnrýnum huga starfsumhverfi og
skipulag þjónustunnar með tilliti til mistaka
sem geta orðið. Duldar hættur í vinnuumhverfi
og skipulagi þjónustunnar eru ekki einungis
dauðans alvara fyrir sjúklinga heldur geta þær
eyðilagt faglega og persónulega framtíð þess
starfsmanns sem í hlut á.
Þakkir: Anna Gyða Gunnlaugsdóttir, Laura
Sch.Thorsteinsson og Nanna Friðriksdóttir fá
bestu þakkir fyrir yfirlestur og gagnlegar
ábendingar.
Birkiaskan náöi almennri útbreiöslu i Finnlandi eftir aö prestur tók upp á þvi að framleiöa
seyði meö birkiösku fyrir sóknarbörn sín upp úr miðri síöustu öld. Fljótlega bárust honum
pantanir hvaöanæva úr Finnlandi og jafnvel frá útlöndum.
Einn helsti lifefnafræöingur Finna, prófessor Henning Karström, samstarfsaöili nóbelsverö-
launahafans i efnafræði, A.I. Virtanen, gerði miklar rannsóknir á birkiöskunni. Hann reyn-
di aö útbúa kemiskar töflur sem innihéldu því sem næst sömu stein- og snefilefni og birki-
askan. Karström hætti við framleiöslu þeirra þvi þær gáfu ekki sömu raun og náttúruefnið
i birkiöskunni. Sjálfur tók Karström inn birkiöskuna til að fyrirbyggja sjúkdóma.
Eins og fyrr er sagt er hægt aö tilgreina fjölmörg dæmi þess aö birkiaskan hafi hjálpað
fólki. Greinar og viðtöl hafa birst i timaritum og blöðum hér á landi, þar sem einstalingar
hafa sagt frá áhrifum birkiöskunnar.
Hér á landi er hægt aö fá birkiöskuna i hylkjum undir vöruheitinu Betusan frá finnska
fyrirtækinu Hankintatukku Oy. Betusan er unnið úr birki sem vex i ómengaðri náttúru.
Betusan-birkiöskuhylkin eru meö sýrujafnandi efni til aö vernda magann.
Innihald í einu hylki:
Birkiaska (345 mg)
Gelatin
Kalimónófósfat
Sýrujafnandi efni E330
Efni sem hindra kekkjamyndun E 551
Ytra yfirborðsefni E 470 b
Hægt er aO nálgost birkiösku / Betusan i lyfjaverslunum, heilsubúOum og sumum
motvöruverslunum.
Umboösaöili: Birkiaska ehf, BergstaOastrœti 71, 101 Reykjavik. Simi: 551-9239.
Tímarit íslenskra hjúkrunarfræöinga 1. tbl. 79. árg. 2003
43