Morgunblaðið - 20.07.1975, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. JÚLl 1975 -
Innhverf íhugun —
tækni eða trúarbrögð?
í nýjasta tölublaði Kirkjurits-
ins er stutt grein um hina svo-
nefndu innhverfu íhugun, þar
sem greint er frá því, að dansk-
ir aðilar hafi ljóstrað því upp,
að innhverf íhugun sé hindúisk
trúarbrögð, sem sigli undir
fölsku flaggi. Biskup íslands og
einstöku prestar hafa einnig
viðhaft ummæli um innhverfu
íhugunina, þar sem íhugunin er
tengd austurlenzkum trúar-
brögðum eða dultrú.
Af þessu tilefni sneri
Morgunblaðið sér til tveggja
aðila, sem þekkja innhverfa
ihugun eða indversk fræði, og
spurði þá hvort þeir væru sam-
mála því að telja innhverfa
ihugun trúarbrögð. Þetta voru
þeir Sigurþór Aðalsteinsson
arkitekt, formaður íslenzka
ihugunarfélagsins, sem hefur
staðið fyrir námskeiðshaldi í
íhuguninni, og Sigvaldi
Hjálmarsson, sem kunnur er af
þekkingu sinni á indverskum
fræðum. Jafnframt sneri Mbl.
sér til ritstjórnarmanna Kirkju-
ritsins og fékk hjá þeim leyfi til
birtingar á greíninni úr ritinu,
auk þess sem þeir voru spurðir
um ástæðuna fyrir birtingu
greinarinnar í blaðinu og hvort
í henni fælist einhver afstaða
af háifu ritsins til innhverfrar
íhugunar.
En fyrst er rétt að vitna til
orða biskups, herra Sigur-
björns Einarssonar, i grein í
Morgunblaðinu 9. júlí sl. um
prestastefnuna i Skálholti, en í
greininni segir biskup m.a.:
,,Er mönnum ókunnugt um
það, að mjög auglýst hug-
Jeiðsluaðferð, nýiega tiikomin
hér á landi, byggir sefjunar-
mátt sinn á því að stagast á
nafni indversks forngoðs? Það
er ískyggilegur geðklofi, ef
mönnum, sem vígðir eru til
þess að boða trú í Jesú nafni,
þykir ekkert athugavert við
slikt sem þetta.“
Þá segir séra Jón Einarsson i
Saurbæ á Hvalfjarðarströnd
m.a. í svari sínu við spurning-
um Morgunblaðsins um
spiritisma o.fl., sem beint var
til fjölmargra presta á dögun-
um:
„Framsögumaður ... var séra
Pétur Ingjaldsson prófastur.
Hann flutti hógværa og kímni
blandna ræðu, þar sem hann
vék að nokkrum „dultrúar-
hreyfrngum“, allt frá þvi er
mormónatrú barst hingað til
lands og til hinnar svonefndu
„innhverfu íhugunar", sem orð-
ið hefur vart á alira síðustu
tímum."
Hér til hliðar er birt grein
Kirkjuritsins um innhverfa
ihugun, en svör þeirra Sigur-
þórs og Sigvalda fara hér á eft-
ir:
SIGURÞÓR AÐALSTEINS-
SON, FORMAÐUR ISLENZKA
IHUGUNARFÉLAGSINS:
„Allar þær upplýsingar, sem
mér eru kunnar, eru á þá leið,
að hér sé um að ræða hreina
visindaiega tækni. Ég geng
ekki að starfi minu í þágu þess-
arar starfsemi sem trúar-
bragðaleiðtogi á neinn hátt.
Vissulega er þvi ekki að neita,
að Maharishi Mahesh Yogi (sá
sem kýnnt hefur innhverfa
íhugun á Vesturlöndum) er
Hindúi og þessi tækni á rætur
sínar að rekja til trúarbragða,
en Maharishi hefur leitazt við
að einangra hana frá þeim og
leggur á það áherzlu, að þetta
séu ekki trúarbrögð.
Ég get nefnt hér samlíkingu,
sem mér finnst eiga við í þessu
tilviki: Ef Henry Ford, sá ágæti
Bandaríkjamaður, hefði verið
Hindúi, þá teldi ég mig ekki
hindúatrúar, þótt ég notaði
Fordbíla.
Vissuega eru til menn, sem
nota þessa tækni f trúariðkun-
um, en það er lögð á það áherzla
við þátttakendur í námskeiðum
í innhverfri íhugun, að þeir séu
ekki þátttakendur í slikri trúar-
athöfn og séu ekki að ganga á
hönd neinum ókunnum trúar-
brögðum, þeir séu aðeins
áhorfendur.
Það er alls ekki um það að
ræða, að iðkendur innhverfrar
íhugunar séu að stunda ein-
hverja bænagjörð. Það er ekki
nefnt nafn neins guðs, heidur
bara merkingarlaus hljómur og
þá ekki hið kunna „Om“ úr
Hindúismanum."
SIGVALDI HJÁLMARSSON:
„Þótt ekki sé ég mikið kunn-
ugur þeirri hugleiðingaraðferð
sem á Vesturlöndum kallast
„Transcendental Meditation“
tel ég fráleitt að nefna hana
„trúarbr’ögð". Yoga er i iðkun-
inni hugræn vinnubrögð, næsta
fjölskrúðug, og þeim vinnu-
brögðum má beita, hvaða
hugmyndir sem menn hafa um
guðdóm og hvernig sem þeir
vilja gera sér grein fyrir stöðu
mannsins f tilverunni.
Á hinn bóginn getur villt um
fyrir ókunnugum, að hindúísk-
um trúarsiðum, og raunar
búddhískum líka, hefur oftlega
verið breytt i yoga-iðkun og
þeir þá vanalega glatað gildi
sínu sem trúarsiðir. Svo er til
að mynda um sólarhyllinguna
frægu (Surya Namaskar) sem
er allt í senn: hugleiðing,
líkamsrækt og guðsdýrkun, og
svo er einnig um fjölda siða úr
Sjakti (gyðju) dýrkun, en þá
eru orð og nöfn úr þeirri dýrk-
un yfirfærð á frumtök f manns-
huganum, — enda þá ekki leng-
ur litið á þá sem trúarsiði.
Heyrt hef ég, að talið sé að f
þessari hugleiðingaraðferð sé
indverskt „forngoð'1 ákallað.
Ekki er mér kunnugt hvaða
„forngoð" hér er um að ræða,
en vera má að átt sé við guðinn
Rama og einhverjir telji sig
hafa komizt að því, að iðkendur
þessarar “aðferða endurtaki
sumir orðið „Ram“. Það orð á
samt ekkert skylt við guðinn
Rama og hann er alls ekki hafð-
ur f huga þegar það er nefnt.
Þetta orð tilheyrir flokki orða í
sanskrit sem enga merkingu
hafa, eru aðeins hljómur og
kallast „Bija“. Mikil fræði eru
til um notkun slfkra orða og er
ekki tóm til að fara út í þau hér.
Misskilningurinn um að þessi
hugleiðing sé trúarbrögð gæti
verið upprunninn með þessum
hætti.“
Séra Arngrímur Jónsson í
Háteigsprestakalli i Reykjavík
á sæti í ritnefnd Kirkjuritsins
og það var hann, sem kom
greininni f ritið. í samtali við
Mbl. kvaðst hann hafa fengið
greinina úr norsku blaði, Vort
land, og hefði hann hugsað um
birtingu hennar f fréttaskyni.
„En ef þetta er rétt, sem í frétt-
inni segir, þá hlýt ég auðvitað
sem kristinn maður að taka
afstöðu gegn þvi.“
Séra Guðmundur Óli Ólafs-
son í Skálholti, ritstjóri Kirkju-
ritsins, tók undir orð séra Arn-
gríms, bæði hvað birtingu
greinarinnar snerti, svo og um
sina afstöðu gagnvart inn-
hverfri íhugun.
Eftirtektarverð uppljóstrun gamalla trúarsiða:
Innhverf íhugun (transcendental
meditation) er hreinn hindúismi
innhverf íhugun er ekki hlutlaus tækni. Hún er ekki aðeins aðferð til þess að læra
ihugun, eins og svo oft er talað um i áróðrinum fyrir henni. Á fundi i Hróarskeldu í
Danmörku hefur verið Ijóstrað upp um hina leyndardómsfullu vígslusiði og þeir þýddir
af sanskrít á dönsku. Á fundinum var sýnt fram á, að innhverf ihugun er hindúistisk
trúarbrögð, sem boðuð hafa verið á Vesturlöndum af sérfræðingum í geðlækningum (?).
Fiestir læra aðeins fáein óskiljanleg hljóð. Þeir eru aðeins fáir, sem þekkja siðina.
Mörg þúsund manns á Norðurlöndum nota þessar aðferðir.
Innhverf íhugun starfar í sjö þrepum og þetta þýdda siðakerfi er notað i þeim öllum.
Venjulega tekur það lærisvein um tiu ár að ná efsta þrepinu. Siðakerfið er ævagamalt
og var notað, er „guruum“ voru færðar gjafir:
Ég beygi mig, meðan ég fórna heilum hrisgrjónum við lótusfætur Shri Guru Devs...
Ég beygi mig fyrir honum, sem býr í lótusblómi hjarta mfns, hinu skapandi upphafi
hins kosmiska lifs — birtingarformi Gurur Devs“. Svo segir m. a. i siðakerfinu, sem
farið er með, um leið og fórnað er kertum, reykelsi o. fl.
Það er stofnun fyrir kristniboðsvísindi og samband kirkjudeilda við Árósaháskóla,
sem hefur látið þýða þetta siðakerfi úr hinu útdauða máli sanskrit á dönsku.
Jóhannes Ágðrd, dósent, sem hefur tekið þátt í að Ijóstra þessu upp, telur, að
innhverf íhugun sé hrein trúarbrögð, sem sigli undir fölsku flaggi. Hann varar alvarlega
vlð námskeiðum þeim f innhverfri íhugun, sem nú eru haldin, samkvæmt frásögn
Kristilegs Dagblaðs í Kaupmannahöfn, og segir, að við rannsókn hafi verlð leitt í Ijós,
að þó nokkrir menn hafi fengið sálarflækjur eftir slík námsskeið og orðið að gangast
undir geðræna meðferð á eftir.
(Kirkjuritið. 1. hefti 1975.)
Um meðferð fjármuna við
virkjanir á Austurlandi
Egilsstöðum, 14. júlí.
Eíns og fram hefur komió
sendum við fréttaritarar blaóa á
Egilsstöðum gagnrýni á meðferö
fjármuna við virkjunarfram-
kvæmdir á Austurlandi. Forráða-
menn RARIK í Reykjavfk brugð-
ust hressilega við og komu tii
fundar með okkur blaðamönn-
unum hér á Egilsstöðum og voru
málin rædd f fuliri hreinskilni og
kom í ljós að margt af okkar
gagnrýni hafði við rök að styðjast,
þó hins vegar kæmi í ljós að
orsakanna væri að leita
annarsstaðar í kerfinu en
hjá stjórn RARIK. Til dæmis
að Fjármálaráðuneytið stöðvaði
greiðslur er umrætt hús var
búið til flutnings inn á heiði
og gaf ekki leyfi til framkvæmda
fyrr en allt var orðið ófært og
senda varð marga menn til vinnu
við aðstæður sem raunverulega
voru tæplega bjóðandi mönnum
og varð því að grípa til þess ráðs
að greiða tvöföld laun svo húsið
kæmist upp i tæka tíð, enda er
sumarið stutt í þessari hæð (yfir
600 m).
Þetta sýnir að vel þarf að gæta
þess að stirðleiki í fjármála-
kerfinu valdi ekki tjóni eins og
þarna hefur orðið.
Einnig kom það fram er við
gerðum athugasemd við mikla
notkun leigubíla að nefnd á
vegum rfkisins hafði neitað
RARIK um bflakaup sem forráða-
menn RARIK töldu þó að hefðu í
mörgum tilfellum verið hag-
kvæmari en leigubílar. Margt
flwira var rætt á fundinum og
hafði á sumu hver sína skoðun
eins og gengur.
Ég vil þakka þeim Kára Einars-
syni og Sverri Ölafssyni fyrir
lipur svör við fjölda spurningar
er við lögðum fyrir þá og alla vega
erum við fróðari eftir en áður.
Þá vil ég þakka Magnúsi Sveins-
syni verkstjóra greinagóða
skýrslu um fjölda vangerðra
hluta frá hendi seljenda véibún-
aðar er valdið höfðu töíum á gang
setningu orkuvers við Lagarfoss.
Slíkar tafir eru dýrar eins og sést
á því að Lagarfossvirkjun hefur
sparað 60 milljónir f olíukaupum
síðan hún fór í gang í vor.
Að lokum vil égtaka fram:
Allar þessar umræður eru óvið-
komandi rafveitustjórn Austur-
landsveitu á Egilsstöðum og vii ég
nota tækifærið til að þakka Erl-
ingi Garðari og mönnum hans
fyrir þeirra frammistöðu við að
halda veitunni f gangi f snjó-
byljum s.l. vetrar.
Steinþór Eiríksson.